Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
marmari. v. marmario.
marmariatu. v. marmariotu.
marmarika. v. marmarioka.
marmarikatu (T-L). � Murmurar, cuchichear, mascullar. "Grommeler", "marmonner" T-L. � Bihotz eta
begitarte gaxtoz marmarikatuz. Dih MarH 417 (ap. DRA). Herra edo bekaizkerien marmarikatzen. Iratz
Othoizlari 1962, 416. Bere gisako othoitz batzu gora-gora marmarikatzen. Zerb Bahnar 139. Bere zorigaiztoa
madarikatzen du, lehenbiziko urteetan goraki eta axolatu gabe, zero zahartzearekin soilki marmarikatzen du
bere buruarekin. Mde Pr 103.
marmarikatzaile, marmarikatzale. � (El) que murmura, dice en voz baja. � Kanpoko gaztetarik nahi ukan
dituzte egin [Rusoek] sehi "ba, ba, ba, ba" marmarikatzaleak. SoEg Herr 14-3-1963, 4.
marmariñ(e). � (El) que murmura, murmurador. � Erreka polit marmariñe bat / zijoakizun urbizi, / ur jator.
EA OlBe 104. Ixpe xamur antzeko marmariñ-eskeintza / Urbil zait... eta goien, ezkutuko zori, / Jolasean izarrak
igeska dabiltza. EA in Onaind MEOE 836.
marmario (G, AN ap. A; Añ (G), Mg Nom 67 (G)), marmari (AN-larr ap. Asp Leiz2; H (G)), marmuri (L-ain,
B ap. A), marmorio (H (V, G)). � Murmullo, rumor, cuchicheo. "Marmuri, charla, mormojeo" A. v. marmar. �
Tr. Propio de la tradición meridional desde Mendiburu. La forma marmari la emplean Mendiburu (junto a
marmario), Iraizoz, Orixe, E. Arrese, Loramendi, N. Etxaniz, S. Mitxelena y tbn. en un ej. de ZArg. �
Maldizionen batzuek eta marmariak egiteko. Mb OtGai II 123 (181 marmarioa). Marmari aundia zebillen artaz
yende artean, batzuek esaten baitzuten: "Ona da". Ir YKBiz 312. Belarriak arrotzea alperreko lana luke, ango
marmario-otsaz ezpaitago ezer entzuterik. Ldi IL 25. Artean gaiñekoek ba zuten mar-mari, [...] / baiña orain isil
dire. "Murmuraba". Or Eus 148. Ipar-aize bigunaren / marmari geltsu alakoxe bat / erestiñoka zebillen. EA
OlBe 66. Erle-soiñua baiño meiago / dan marmari zorakorra. Or Poem 554. Jendeak beren aitari buruz
zebilzkin marmarioak beidezkoak zirala. Etxde JJ 215. Iturrien marmari-otsa. ZArg 1958, 65. Munduko
marmariak bein otso egiten duena, otso gelditzen da (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1211. v. tbn. AB AmaE 394. Zait
Plat 59. Lasa Poem 109. � (Uso adv.). � Kilkerrak, marmari, agur dagiote. Loram Y 1933, 252. Alaxe elizpean
oi dira / agure zarrak kontu-kontari, / beranduko astegun-meza / entzun ondoren marmari. NEtx LBB 254. �
(Como segundo miembro de comp.). � Gora deraman itz-marmaria, / bêra doanean, nekez. Or Eus 304 (89
kanta-marmari). Laño ta lurrun, aize ta arnas, / bizitz-marmaririk oro, / esker-onaren agergarritzat / zerura igo
bai igo. SMitx Aranz 175.
- MARMARIOAN, MARMARIAN (AN-gip-5vill, B), MARMURIAN (B). Ref.: Izeta BHizt (marmurien); Gte
Erd 37, 225. Murmurando, rumoreando, cuchicheando. "Marmurien eta zernai erranka" Izeta BHizt. "Marmarka
ari da (AN-gip), [...] marmarian ari da (AN-gip-5vill, B)" Gte Erd 225. v. MARMARREAN, marmarka. �
Ain baita atsegiña marmarioan aritzea eta pekataria jorratzea aragi bizi utzi artean! Etxde JJ 181. Engrazi ta
biak marmarioan jarria zeukaten erri osoa. Ib. 148.
- MARMARIDUN. (El) que murmura, murmurador. � Errekan geldi zoazen ur garden marmariduna! Or Mi
24.
- MARMARI EGIN. Murmurar. � Bai ni arritu, zein aisa beure burua salatzen zun marmari egin ordez. Or
Aitork 127. Iainkoaz marmari egin zulako. Ib. 282.
- MARMARI GABE. Claramente, sin disimulo. � [Kanta] an eman zizun marmari bage / dardatuz eztarri, mîa.
"Sin rebozos". Or Eus 90.
- MARMARIOZ, MARMARI(A)Z, MARMORIOZ (H). Murmurando, rumoreando, cuchicheando. � Ezagutu
nuen batek baño geiagok jardungo zuteela marmarioz ta nere leporako zirala itz gogor ta astunen karga guziak.
Mg CC III. Bekaitzak ez din lorik eta argelara zoaztenean, bera atzetik ziyoan marmariz. Or Mi 31. Azpialdian
errekatxua / marmariyaz ostopian. Otañ Bertsol 18-9-1932, 319. Ori ikusirik, guziak marmariaz ari ziran, gizon
pekatari baten etxean ostatatu zala esanez. Ir YKBiz 366. Marrakarik ezin ta dabilla marmariz. "Murmurar". Or
Eus 247.
marmariogarri. � Objeto de murmuración, de rumor. � Jendearen marmariogarri izan ez gaitezen ezkonnahaste
lotsagarri au dala-ta. Etxde JJ 126.
marmarioka, marmarika (AN-larr, BN-baig). Ref.: Satr VocP (marmarika); Asp Leiz2 (marmarike). �1.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
159