Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- MARKAZ FUERAKO (G-azp). Fuera de serie, extraordinario. � Alimentua komeni zaigu / piska bat ardo
zarretik, / baño Paulinok eztu eraten / markaz fuerako zurrutik. Tx B I 167. Markaz fuerako kañoi aundiyak. Tx
B III 22. Mundu txar ontan lau eun bizi bar ta ola ibilli barra latza dun geo! Au markaz fuerakoa dun, neska!
(AN-gip). PPer FLV 1987, 188. � "Batzuk lotsagabe ibiltzen dira neskatxekin (AN-gip), oiek markatik
kanporakoak dira (G-azp, AN-5vill)" Gte Erd 251.
2 marka (V-gip, G-bet, AN-larr-5vill, L, B, BN, S; VocBN, H, Foix ap. Lh), marko (V-arr-oroz-gip, G-goi),
marku (V-gip). Ref.: A (marka, marko); Lh; Lrq; Asp Leiz; CEEN 1969, 219; Iz ArOñ (marku); Ibarra Dima
(marko); Elexp Berg (marko). � Arado; rastrillo. "Arto marka, especie de rastrillo grande de madera para señalar
el sitio donde se ha de sembrar el maíz, cuando se hace a mano" Asp Leiz. "Una vez preparada la tierra, los
surcos para sembrar (gereiñ) se hacían con marcadoras (markak) de varios tipos" CEEN 1969, 219. "El apero de
cuatro púas para abrir surcos de la semilla" Iz ArOñ. "Illaria zuzen eruateko, markua pasau bia da" Elexp Berg.
� Marka orz bat arriñatu. HerVal 204.
- MARKAN. Arando. � Iraulen edo markan, ildo eta izaka zuzenak nahi zituen. Larz GH 1959, 85.
- MARKOAN EREIN. "(V-gip), sembrar trazando con un leño tres rayas en un sentido y tres en sentido
contrario" A (s.v. marko).
- MARKOAN SARTU. "Artua markuan sartu, artua potolaka sartu, arbixa sartu" Iz LinOñ 174.
3 marka (-kha L ap. A). � "Aparador" A. v. 1 manka, mankalasa. � Aintzindaria sartzen da lasterka harat eta
altxatzen du eskuz dafaillaren pertail bat... deusik ez! Markha-alasiak porroskatuak dire... deusik, deusik ez!
Atheka 99.
4 marka. � (Empleado como eco de barka, con alteración de la consonante inicial). � Zer barka ta marka!
Zarate Utopiaren fantasian 56.
5 marka. � Hartuko duzu artha markaren higitzeko bi edo hirur aldiz gostuaren hartzeko eta kolore eder baten,
orduan ongi zaphatuko duzu marka yusaren atheratzeko. (Interpr?). ECocin 53.
marka. v. 1 barka; 2 marraka.
markadun. � (Lo) que tiene marca, marcado (en gramática). � Lehia horretan -ren da biziduna, markagabea
halere eta -ko bizigabe bezain markaduna. MEIG VI 174s.
markagabe. � No marcado (en gramática). � Badela mugagabe franko eta mugagabe horien azentu modua
harako "markagabe" hura dela, ohiturazkoa, izenik gehienena. MEIG VI 141 (v. tbn. 174).
markaketa. "Señalamiento (de árboles, etc.). Eusko Folklore 15, 183" DRA.
markaklatz (Sal ap. A), markilatz (Sal ap. A). � "Escaramujo" A. "Aztaparka axazkalez egiten xu, zarramazka
aldiz, zear-ñarrez edo baxaranez edo ilorriz edo markaklatzez edo puntxedun zoin-nai den belarrez (Sal)" Ib.
(s.v. aztaparka).
markalari. "Annotator, [...] erremarkatzáillea, merkalária" Urt II 118.
markalla (det.). � Zori gaiztoko markallak, / aietan egiñ batallak, / galdu floreko galaiak, / oien gorputzak
ikusgarriyak / artuak daude usaiak. (Interpr?). Auspoa 77, 81.
markarazi. � Hacer (a alguien) una marca, señal. � San Luis Franziako erregeak alderen alde pasarazten zuen
mingaña eta markarazten kopetan burdin garretan zagon batez (B, s. XVIII). BOEans 881.
markari. �1. "Marqueur, qui dans différents jeux, principalement au jeu de paume, marque les points" H. �2.
"(B), agrimensor" A.
markari. v. emarkari.
markatu (V-gip, S; Lcc (-du), Urt I 213, Lar, Añ, Izt 110r (-du), VocBN, Gèze, Dv, H), merkatu (Urt I 213 y II
119). Ref.: Lrq; Elexp Berg. � Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde principios del s. XVII. La
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
152