Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
bazuelako marka da. HU Aurp 173. Hortaz duzun sofrikarioa marka eta froga da zonbat maite nuzun. Ardoy
SFran 119. v. tbn. He Gudu 49. UskLiB 88. Jaur 118. ECocin 48.
� "Marque, au jeu ce qui sert à marquer les points" H.
� Marca (gramatical). � Ume, markarik gabea, izan daiteke gizakia eta gizakien haurra. MEIG VI 175. Beste
horrenbeste gertatzen da, hain zuzen, -ko eta -ren kasu-markekin. Ib. 174. Nongotasunaren marka -(en), ez da
axalean ikusten. MEIG VII 107.
�2. "Marra, merka, xedea, marque, but" SP.
�3. "Marca, medida fija" Lar.
�4. "Petit bâton fendu en deux portions égales, sur lesquelles on fait des coches qui doivent se correspondre et
servent à compter le nombre de livres, de litres, etc... que l'on prend chez le boulanger, l'aubergiste, etc. Vendeur
et acheteur garde la moitié de la marque" H.
�5. Tipo de imprenta. Cf. NeolAG s.v. marrka. � Zenbateko onetan bere, utsuba da euskera-markerea, marka
biarrekuak oindiño eztaukaguzalako. AG 200.
�6. (V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Marca, registro, récord. � Tr. Documentado en textos meridionales
desde finales del s. XIX. Cf. MARKA HAUTSI, MARKA ONDU, MARKA URRATU. � Desiatzen zan oiek /
plazan ikustia; / nai zuten marka on bat / an erakustia. Ud 121. Ondo bagera, balitzake atzoko markak
berdintzea. Urruz Urz 56. Aspaldiko urtietan egin / dituzu marka bikañak. EusJok 54. Arraien pasa gabe /
eskuñeko anka, / zeñek luzeagoa / plazan egin marka. EusJok II 18. Esango leuskizu nok daukon markarik
aundiyena 100, 200, 400, 1000, 5000 metroan. Kk Ab II 155. Pagailletako marka / Uitziko Sukuntzak dauka. Ain
zuzen ere ogei minutu ta erditan. Or Eus 231n. Bai al-zerate zuek irurok orrenbesteko marka egiteko gai? TAg
Uzt 48. Gorputza dute indartsua ta / ankak ere bai ariñak, / orain baño len marka ederrak / badaduzkate egiñak.
Uzt Sas 228.
�7. Marca, tipo, clase. � Beriala igarriko dautzu zein markakua dan [automobila]. Kk Ab II 154. Solingen
markako labaiñak. Osk Kurl 103. Erlojua zer markakoa eta zer gisakoa zen? Izeta DirG 35 (v. tbn. 91).
�8. "Markia da gero beti berandu ibili biarra" Elexp Berg. Cf. infra HAU (DA) MARKA (HAU). � Gaur
gazte onek autsi banindu / ura izango zan marka. Uzt LEG II 87.
- HANKA-MARKA. Huella. � Ganadu asko berriz / gustatzen zaienak, / anka-marka baziran / eta ardienak.
Uzt Sas 92.
- HAU (DA) MARKA (HAU) (V-m, G-azp-bet). (Interj. para expresar asombro). � Zirrara eman diot nik nere
buruari: au marka! Une batean, beste bat nintzala otu zait. Txill Let 96. Ortzemugaren atzetik nebilak gizona,
gautegun eta ezin inondik inola iritsi! Hau duk marka, hau! PPer Harrip 48.
- MARKA-HARI. "Cordel de carpintero para marcar" Iz ArOñ.
- MARKA HAUTSI. Batir la marca, superar el récord (sdos. prop. y fig.). v. MARKA ONDU, MARKA
URRATU. � Onenen marka iru minutuz / orrek daduka ausiya. EusJok 162. Larraun guzian ezin urratu /
baitzun iñork aren marka. "Batir su record". Or Eus 230. Nork ausi zezakean, naiz arrantzalerik oituena izan,
ariek egin zuen marka? TAg Uzt 234. Oraiñarteko marka guziak / autsi ditu [mixio] aurtengoak. Basarri 15. Ez
zuen [komerigile] hark inongo mugaz gaindi hegan egin nahi izan, ezta ere inoren markarik hautsi. MEIG III
53.
- MARKA-EGUN. � Xakiegun (marka-egun) aundia zen. 'Jour de grande ferrade'. Or Mi 48.
- MARKA EMAN. Dar prueba (de), dar testimonio (de); probar, mostrar. � Zer amoriozko eta errespektüzko
marka eman dezakeogü Birjina Seindiari? CatLan 77. Marka eman ezagük / photere badiala ordian. 'Montrenous'.
Xarlem 1151. Hitz horrez marka emaiten düzü aphezak Jinkuari galtatzen dütian gaiza orotan enzüna
izateko düzün desira. UskLiB 30s. � (Con determinantes). � Bere afekzionearen eta bere estimuaren markak,
hanbat-moldez ematen dioztenari. He Gudu 76. Bere Ama hunari marka berhezi zonbaiten emaitia, beraien
zeluaz. Mercy 28. Denbora guzietan eman ditu markak / ekarri zaituela bere bihotzean / eta kuraiestatu
aflikzionean. 'Preuves'. Monho 160. Eman daukun bere karitatearen marka espantagarri hortaz. Jaur 153. Eman
liezen maite zütielako marka bat. Ip Hil 145. v. tbn. Mih 68. MarIl 16. � Boroganza haren denboran, ukhenen
duie begira edo soeiña pietatezko marka emaitez eta mundiaren exenplu hon izatez. Mercy 20.
- MARKAKO. De marca. � Ezagutzen dogunez, markako ardaua eskatu deutsa urrengo, mutillak. Erkiag BatB
156.
- MARKA ONDU. Superar la marca, batir el récord. "Oiñ arteko onenan markia ondu dau zure semiak" Etxba
Eib. v. MARKA HAUTSI. � Galdubagatik orrek juanda / gero markak ditu ondu. EusJok 53. Ia zenbatek
ontzen diguten / Aldazek egin dun marka. Basarri 94. Ia ontzen dezuen uriko gizonen marka. NEtx LBB 167.
- MARKA TAPATU. Batir la marca. � Berrogei urtera nua, / buru dana kalbotuta, / orduan erretiratzen naiz /
zuri ori jokatuta; / eta bestela oraindañoko / marka danak tapatuta, / ekusirikan ofiziua / txarra dala au zartuta.
EusJok 40. Alan bere tapau ditu / goizekoen markak. EusJok II 118.
- MARKA URRATU. Superar la marca, batir el récord (sdos. prop. y fig.). v. MARKA HAUTSI. � Berueteko
Txortxik marka dizu urratu: / artalde ta aaria gal --larogei bat buru--. Or Eus 35. Ogeita bat laurdena gutxitan /
or nonbait egin lezake; / leengo marka ara iñork ez urra; / bildur bage ba goazke. Ib. 231. Badirudi hemen [Aita
Zabala] bere marka guztiak urratu beharrean aritu zaigula. MEIG III 84.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
151