Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
makilakari (V, G ap. A; Dv, H; -kh- Lecl, Dv, H; -ill- Lar, Añ, Zam Voc), makilkari (G, AN ap. A; H (+ -kh-)).
� Que apalea; que lucha con bastón. "Apaleador" Lar y Añ. "Makila-karija" Ast Apol 90. "Bâtonniste" Dv.
"Herri hortako gazteria diote makhilakaria dela, on dit que la jeunesse de ce village joue volontiers du bâton" H.
v. makilari. � Makilakarijak ta okasinoetsubak austen dabee bostgarren aginduba. fB Ic I 251. Gipuzkoan beti
izan dirade makilkari azkarrak. Izt D 181. Makilka berehala hasi ziran Garaziko bi makilkari hoberenak. Barb
Sup 183. Lengo denboran / arrikariyak izana, / lastima orain artu biar degu / makilkariyaren pama. Tx B I 181.
v. tbn. Etcheb MGaric 159 (ap. DRA).
makilakataldi, makilkataldi. � Paliza. � Artu, lotu ta plazara eraman genduen makilkataldi emateko. Auspoa
3, 134.
makilakatu, makilkatu (G, AN ap. A). � Apalear, dar una paliza, golpear. v. makilatu, makilaztatu. �
Errentariék, órdea, akometazio-inés mutilen kontrá, bata makilkatú-zuté (Mt 21, 35). BOEanm 1321. Ez zuten
halere makhilakatu, bainan utzi bai presondegian. Prop 1911, 251 (ap. DRA). Makilkatu eta zigortu kupira,
ardura gabe nere itzaldiya. IArt Itzald II 39. Nork eta ijitotzar arek makilkatu bear! TAg Uzt 186 (v. tbn. 193).
Zakurrak makilkatu ta arrikatu, katuai mingain-begiak atera. Etxde AlosT 24. v. tbn. Berron Kijote 184
(makilkatu).
makilakatz. "Planta de rosal silvestre o tapaculo" ZMoso 70.
makilaketari. � Cetrero. v. MAKILA-EKARTZAILE. � Makhilaketaria beraz ethorri zen gure untzira eta
ikhusirik, bertzeak ez bezala bezti nintzala, buruzagiarentzat hartu ninduen. Prop 1880b, 173. v. tbn. otro ej. de
Prop s.v. MAKILA-EKARTZAILE.
makila-koaldika. v. makilukaldika.
makilalari. v. makilari.
makilaldi. � Tanda de palos. "Eskarmentua behar luke (AN-gip), makilaldi bat (BN-arb)" Gte Erd 211. �
Jatekoak xuhur eta bertzalde gaztiguak tole: makilaldi, mizpira saldak barne! Etcheb Obrak 31 (ap. DRA).
makilando. "Por montones" Holmer ApuntV.
makilaño. � Dim. de makila. v. makilatxo. � Akhitua, gorritua, makhilaño bat eskuan sartzen da. Barb Sup 77
(v. tbn. 164). Haren zango, besoetako makilañoak oraino guri, nahiz baduten haatik ordukotz gogortzerako
abiadura bat. JE Med 21.
makilari (V; Lar y Añ (-ill-), H (+ -kh-)), makilalari. Ref.: A y Etxba Eib (makillari). �1. Apaleador,
aporreador. "Erromerixetan makillari agertzen zan" Etxba Eib. Cf. CEEN 1970, 193: "Marcha el makillari, cuyo
indumento es igual al de los dantzaris (Valcarlos)". v. makilakari. � Makhilari aiphatu soberak badire, /
eskaldunen kolpeak higuingarri dire. Hb Esk 147. Nok uste a izan zala makillariya? Kk Ab II 166. v. tbn. Etxba
Ibilt 464 (makillalari). �2. Bastonero, que hace malabarismos con un bastón. � Arratsaldean, kabalkada emana
izanen da. Bere zaldizko bringo, [...] bolant arin punpakari, makilari lerden ta pikolari xuxen, kaxkarot
xingoladunekin. Herr 28-7-1960, 3.
makilata. "Makhilata, coup de bâton (S)" Lrq.
makilate (-ill- Lar, Añ � A). � Paliza.
makilatto, makiltto (-khill- Urt III 242). � Dim. de makila. v. makilatxo. � Makilattoa gora / altxatzen badut
nik, / oro urruntzen dire. Etcham 83. Milla pesetako billete bat bailitzan gordetan zuan bakhoitzak bere
makhilttoa. Osk Kurl 74 (147 makiltto).
makilatu (-ill- V, G; H (+ -kh-); -ill- Lar, Añ, H, Zam Voc), makildu. Ref.: A (makillatu); Iz ArOñ (makilla). �
Tr. Documentado en textos meridionales desde mediados del s. XVIII. La forma mejor atestiguada es
makil(l)atu; hay makildu en Etxegarai, Etxaniz y en una canción popular citada por DRA. �1. Apalear, aporrear,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
15