Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
(L)), maipulisa (BN ap. A), marapulis, maapulisa (BN-baig ap. Lh), maipolisa (L ap. A), maipolis, manpulis,
mapulis. � Chaqueta. "Sorte de ceinture" SP. "Veste, gilet" Dv. � Tr. Documentado en textos septentrionales de
los ss. XIX y XX. La forma maipolis se encuentra en Hiribarren y Atheka; maipulis en un texto recogido en DRA
y en J. Etchepare (en éste último junto a mapulis); marapulis en M. Elissamburu (Fram 138), y manpulis y
maipulisa en Prop. � Galtza eta maipolis lerdenak soinean. Hb Esk 171. Maipolisa sorbalda batian. Atheka 46.
Gaphelu xuri eta maipolis urdiñak. Ib. 159. Zer gizon ederra zen, bere maripulis oihal beltzezkoa soinean. Elzb
PAd 31. Berrogoi eta hamar bat beltz ofizieren soinekoz jauntziak, ofizier galza gaineko manpulis bi edo hirur
urhe galon-dun. Prop 1898, 273. Maipulis bat nere sotana zahar gorrituxe batetarik egiña. Prop 1906, 168.
Galtza xuriak soinean, mapulis beltxa, orok. JE Bur 182 (114 mapulis, 140 maipulis). Galtza-sahets eta
maipuliseko esku-muthurrak gorriz galonatuak. JE Ber 58. Marispulisa airoski emana sorbaldetan. Etcheb
MGaric 145.
marisa (Lar, H), marixa (Lar, Aq 1394, H (G)), maixa (G-to, AN-gip). � Afeminado, marica. "Es palabra que
aparece en autores guipuzcoanos y sigue viva hoy. En Oyarzun, se emplea gizon maixoi como insulto y me han
explicado así lo que es ollaxko maixa: ollanda delakuan, isats luze-luziakin, ta gero ollaxkua izaki. De Andoain
me señalan, refiriéndose a monedas: Oixe da txanpon maixa!" FDA 146. v. 1 maritxu. � Iretzat trosak
egitekotzat ekarri diat karisa / beti sukaldian orratza dirudiala marisa. LasBer 576. Ez du gizonak beti egon
bear etxean, marisa bezala. AA I 588. Ez du beti elzeen artean egon bear marisa egiñik. AA II 99.
marisatu, marixatu. � "Acollonar, ollotu, erkindu, marixatu" Izt.
mariskal (Lar), mareskal. � Mariscal. � Emendaturen dutuzela Franziako mareskal baten makilaz. Tt Onsa 4.
Espainiako eta Franziako Armadetako mariskala (1793). In MEIG I 252. Erregeren martitzdi edo ejerzitubetako
mariskal. Astar III. D. Tomas de Andaia, mariskal ta Jeneral Manilako kanpoetako. Izt C 467. Lionel Nafarroan
mareskal zelarik. Hb Esk 115. Aize-suak gogoa eragiñez astintzen auna, Arleins-go mariskal sutsuaren seme. Or
Mi 69. v. tbn. Mde Pr 310. Osk Kurl 115.
mariskalia. "Mariscalía" Lar.
mariskira (L ap. A; H (L), vEys). � "Crevette" H. "Camarón, quisquilla" A. v. izkira.
marispulis. v. maripulis.
marista. � Marista. � Ez dire ahantziak muthilen beharrak: / hiru Marista berrik dituzte argitzen, / yakitatean
eta ungian gidatzen. Hb Esk 131.
(marisuana). "Nombre de una variedad de manzana (Ochagavía)" VocNav.
maritimo. � Marítimo. � Itxas piñua (maritimoa). Insignis piñua (radiata-azkarra). Munita 76.
maritx. v. magitxa.
mari-txikar. "(V-m), remolino de viento" A.
maritxogorritxo. "Coccinela" Iz Als. v. marigorri.
1 maritxu (V-gip ap. Iz ArOñ y Gte Erd 5). � Afeminado, marica. "Emazte manerak ditu (BN-arb), olako
maritxu bat zan (V-gip)" Gte Erd 5. v. marisa. � Beti mutillekin dabillen neska "marimutill" eta beti neskakin
dabillen mutilla "maritxu" biurtu oi da. MAtx Gazt 32.
2 maritxu. � (En la expr. Jesus Maritxu, interj. para expresar asombro). � Jesus! Maritxu ze besigua, / orain
dakazun errerik. Azc PB 93 (in Ur PoBasc 180 Jesus, Marija).
maritxukeria. "Maritxukeixaan ibilli, en chulerías" Iz ArOñ.
maritxu-teilatuko, maritxu-talletuko. � Mariquita. v. maria-teilatuko. � Maritxu talletuko / gona gorri dune,
/ artizu agin zarra, / t'ekatzu barrije. JMB LEItz 98.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
149