Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
(maridonobe). "Nombre que dan a una determinada ración de cerdo. Se dice que la comían antiguamente las
mondongueras, para almorzar, el día del matacherri o matanza (V. de Roncal)" VocNav.
marigora. v. MAREA-GORA.
marigorri (V-ger, BN-baig ap. A; Dv). � Mariquita. "Coccinela, vaca de San Antón. El pueblo atribuye a este
insecto la facultad de anunciar bueno o mal tiempo, según vuele o deje de volar" A. "Marigorri zomorro txiki bat
da (Coccinella septem punctata)" JMB LEItz 98. � Mari gorri, gona-gorri biar eguzki ala euri (V-arr). A EY I
434 (v. tbn. el mismo refrán en JMB LEItz 98 (G-goi)). Marigorrik eta Marije talletukok elkarren antza badute.
JMB LEItz 98.
marigorringo (V-ple-arr-oroz-m-gip), maringorringo (V-gip). Ref.: A (mari-gorri); EI 382; Elexp Berg. �
"Coccinela, vaca de San Antón. [...] Mari gorringo gorringo gaur ala biar euria egingo? (V-ger)" A. �
Maringorringo eurixa ala euskixa eingo; eurija eiten bozu Santa Mariñako zubitik botako. EI 386. Mari
gorringo: biar ta etzi eguzkia egingo (V-arr). A EY III 67.
mariguri. v. maraguri.
mari-intxaur (V-ger-m-gip). Ref.: A; Elexp Berg. � "Nueces, las más grandes que hay" A.
marijesi. "Marijesiak, villancicos de Navidad en Gernika" DRA.
marika (L-ain ap. A; Dv). �1. Espantapájaros. � Haren beraren aitari aldiz, galtza batzu, asko landetako
mamu edo marika batzuek ez baitzuzketen nahiko bele-fiken iziarazteko ere. Barb Sup VII. �2. (Dv, H (L)).
"Homme de paille dans les mascarades, ou produit pour faire peur aux gens" Dv. "Masque, homme habillé en
femme. Par ext., femme mal vêtue" H. � Lehenik hogoita hamar bat dantzari gazte, [...] handik segidan lau
besta-gorri, lau kaxkarot eta lau kotilun gorri edo marika. Herr 18-2-1965, 2.
- MARIKA-DANTZA. Nombre de un baile de carnaval. � Plazerekin ikusi ditugu gazteak atzartzen, ihauteria
zela kasu. Pena laiteke gure marika-dantza pollitak suntsi balite. Herr 16-2-1961, 2.
marikaka. "(V-ger), gaviota que hace vomitar a otras lo que han comido, para apoderarse ella; vulg., cágalos"
A.
marikallet. "(G-bet), segundo día de carnaval" A.
marikatxu. � Bata zan gizon marikatxua / griegu zarrean oilarra, / baina zatika andi egin iakan / buruan
eukan gangarra. Azc PB 241 (in Ur PoBasc 237 ikusgarrija).
mariko. "1.º (V-m, AN-gip), v. marikaka; 2.º (V-m, G-bet), cierta gaviota de tamaño regular y pico amarillo;
vulg., garray" A.
marikol (L-ain ap. A; SP, H (L)), marikola (vEys, Dv (L-côte)), maikol (L-côte ap. A; H). � Alubia; garbanzo.
"Haricot commun, ilharra. [...] Mailharra erraten diote han-hemenka; baba-erruma Bizkaian, nunbeit irakurtu
dugunaz. Zenbat aldiz maikola ere ez dugu aditu!" Zerb GH 1932, 87. � Nekazariaren langintza, berak
darabiltzaten lur eta oek ematen dituzten ondasunen izenak. / [...] Illarra. Maikola. Aza. Izt C 234. Etxe guzietan
marikolak egosten eta gure etxean panderaka. "Les haricots". Atheka 194. Dela ilhar edo marikola, dela lur
sagarra, hala hala ereiten dute. Prop 1902, 159.
marikorkoil (H (+ mai-)), marikurkuilu (-illu L ap. A; Urt V 259; -ullu H (+ mai-)), marikorkoila (L-côte ap.
A � Dv (-illa)), maikorkollo (H). � "Escargot" Dv. "Caracol" A. v. barakuilo, marikuskuilu, marraskilo.
marikorkoildu, maikorkoildu (H). � "Rouler une chose ou se rouler en forme de limaçon, à la manière d'une
vis" Syn. kurkuiltzea, korkoiltzea" H.
marikosa. v. mariposa.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
146