26.12.2012 Views

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan<br />

erkin zren marginetarik . Hual Mt 7, 25 (Samper ametarik). � Margen (de página). � Goidel fraideek<br />

istudiatzen zituzten Latinezko textuen marginan emanak. Mde Pr 231s. �2. (V ap. A � Añ (V); Izt 114v),<br />

markin (V?, G?, AN? ap. A). "Quadro de jardín, huerta" Añ. "Tablar en huertas y sembrados" Ib. "Cuadro o<br />

porción determinada de un campo labrado" A. �3. "Demarcadador, markiña", "marcador, markatzallea,<br />

markiña" Añ.<br />

2 margin. "(R), fraise" Dv. v. marrubi.<br />

marginar (Lar, H), margindar (H), markindar (Lar, H). � "Marginal" Lar. "Marginal, limitrophe" H.<br />

margindar. v. marginar.<br />

margindu (Lar, H), markindu (Lar, H). � "Margenar, marginar" Lar. "Margenado, marginado, margindua" Ib.<br />

"Marginer, mettre en marge, en bordure" H.<br />

margintsa. "(L-ain), cacerolas de cocina" A.<br />

margintxa (Añ (V)). �1. "Quadro de jardín, huerta" Añ. "Tablar en huertas y sembrados" Ib. �2. (V-arr-oroz<br />

ap. A). Azkue remite a margin 'límite'.<br />

margirudi. v. MARGO-IRUDI.<br />

1 margo (Lar � H), marko (H). � Tr. Documentado en la tradición occidental desde finales del s. XIX. Al<br />

Norte sólo se encuentra en J. Etchepare. En DFrec hay 39 ejs., meridionales. �1. "Carácter, letra, azgarria,<br />

margoa" Lar. "Carácter, señal" Ib. "Caractère, lettre d'alphabet, signe d'écriture" H.<br />

�2. (L ap. Lh; A, Bera, Garate 6. a Cont BAP 1949, 361, Zam Voc). Color. "Hay una palabra de uso corriente en<br />

V y es margul con su derivado marguldu y su variante margol que acusa la legitimidad de este vocablo que cayó<br />

en desuso. En nuestros días se ha usado mucho la palabra margo en esta acepción, habiéndola tomado de<br />

Hervás" A. Cf. A Gram 131 nota 4. Cf. A Discursos 5s.: "Había yo en mi mocedad hojeado algún tanto su<br />

Catálogo de las lenguas de las naciones conocidas y aún recuerdo con fruición haber visto en él por primera vez<br />

primero el vocablo vasco margo color, arcaico ya, no registrado en el único Diccionario vasco entonces<br />

conocido, cuyos derivados, margul 'descolorido' y marguldu 'perder el color' los conserva aún el pueblo". �<br />

Garagardo onek bits eta margo ederrak daukaz. AG 910. Margo askoko orriz beterik / arro ikusten ziñian. Ezale<br />

1898, 93a. Usaina, kolorea edo margoa. Itz Azald 163. Eskuetako ta oñetako beatzak ere margo edo kolore au<br />

dute. IArt Itzald II 46. Margo edo kolore zurija eukon. Altuna 94. Ortzadarraren margo guziak. JE Ber 70.<br />

Ondar gorri ezea antzo, / gari elduaren margo. Ldi UO 52. Erti-lan oetatik ikusgarrienak margoz eta eztenez<br />

marrestuak dira. JMB ELG 48. Eguzkitatik begiratuta / margo beltzagoa dute. "Color". Or Eus 263.<br />

Sozialismoak irakasle asko ta margo askotakoak izan ditu. Eguzk GizAuz 46. Badute margo laru, eritsu bat<br />

ibaietako urek. Mde Pr 117. Beltza zan nere biotz-utsunea margoz bete da. Txill Let 116. Ixin aldean pozezko /<br />

gauzen eztanda ta margo. Gand Elorri 61. Margo biziz apaindu billa-irtetze au. Onaind in Gazt MusIx 153.<br />

Dena da murmur gozo, / dena margo musker. NEtx LBB 217. v. tbn. v. tbn. Euskalduna 1899, 95. EEs 1913,<br />

363. Ag EEs 1917, 213. Zink Crit 35. ADonostia Itzald II 10. Enb 68. Laux AB 61. SMitx Aranz 219. JAIraz<br />

Bizia 44. Etxde AlosT 34. Egan 1955 (1-2), 9. Zait Plat 62. Ibiñ Virgil 78.<br />

� (Como primer miembro de comp.). � Ertigintza zeguan guztiz aurrendua: arri-moldakera eta ildo eta margoapainkera<br />

beintzat. JMB ELG 29. Begiak margo-antxaz eunka gutxi bereiziko ditizu, baiña belarriak millaka<br />

asko. Or QA 127. Aidezko zerbait dabil, / gupera ta garden, / gauzen ertz eta margo- / argiak itzaltzen. 'Colores'.<br />

Gand Elorri 196.<br />

� (Como segundo miembro de comp.). Del color (de). � Katu elur-margo, marrakaz isatsa / legunduz. "Color<br />

de nieve". Or Poem 556. Odol-margoa ta ardau kolorea agirian ipini! Erkiag Arran 35. v. tbn. Anab Poli 14<br />

(muskar-margoan).<br />

�3. Cuadro, dibujo, pintura. v. margolan. � Naiz eliz-laurki ta margotan dala, naiz bestelako margo<br />

nabarretan izan, Erroman bezelako ikusmira-aukerarik ozterontzeko uritan ez dago. Ayerb EEs 1915, 262.<br />

Margoz apaindutako Fig. 2. Azalpena bean duzu. Zait RIEV 1933, 67. Margotarako ta mukulu-iduriak egiteko,<br />

euna, oiala, arria, zura bear ditu. Or Y 1934, 83. Gure patioan / ez dago lorerik, / ezta klaustroetan / arku ta<br />

margorik. 'Pinturas'. Gand Elorri 78.<br />

�4. Pintura, material que se usa para pintar. � Ur margoak, acuarelas; kolorek, margok, uretan sartuta gero<br />

egiten dan pintura-lana. Ayerb EEs 1915, 260n.<br />

- MARGO-ANTZE. Pintura, arte de la pintura. � Platon lenago ikasten ari izana zan, Drakon irakasle zuelarik:<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

139

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!