Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mardora. v. mardera.
mardoro. "Mollement, au propre et au fig." H (s.v. mardoki).
mardotasun (V-gip ap. Etxba Eib; Lecl, H), mardotarzun (S ap. A; Dv (S)). � Gordura, robustez, lozanía.
"Estado y cualidad del que está grueso, blando" A. "Ango jendian mardotasuna, lenengo begirakunan agertzen
da" Etxba Eib. � Non da orduko mardotasuna? Nora iges egin dute berorren mami galantak? VMg 48. v. tbn.
Azc PB 177.
mardots (S ap. A y Lrq; Arch VocGr, Gèze � Dv, H (S)), margots (Lecl, Dv � A, H (BN)), mandots (Sc, Sal
ap. A). � Erizo (de castaña). "Mardotsa zabaltu (Sc), abrirse el erizo" A. � Gaztaña mardotsian Ip Dial 39 (It
morkotzean, Ur lakatzian, Dv kharloan). Gaztañatze goran, erkhaiztaz mardotsa, / nuiz zabaltüren den haidürü
bildotsa. Const "Larrazkena" (ap. DRA).
mardotto. �1. "Un peu trop mou (S)" Lrq. �2. "Un peu trop délicat de santé (S)" Lrq.
mardotu (S; VocS 129, Lecl, Gèze, Dv (S), H, Bera, Foix ap. Lh). Ref.: A; Lrq. �1. Ablandar(se), suavizar(se).
� Bada uste dienik estudioak bihotza diala mardotzen. Egiat 256. Ezkürrek, hürrek eta aziek hur ephelian
mardotü behar die. Ip Dial 105 (It, Ur, Dv beratu). Arraerosliaren graziek mardotüren beitü zikhoizkeria.
ArmUs 1907, 113 (ap. DRA). Bethi beldur horrekin bizitzeak ez dautzu segur bihotza mardotzen. Herr 16-4-
1959, 4. Bai, marhanta mardotü zitak. Miroir de la Soule 15-7-1967 (ap. DRA). v. tbn. Alth Bot 9. �2. (V-gip
ap. Etxba Eib y Elexp Berg; Añ, H). Engordar, hacer(se) rollizo, robusto, lozano. "Ondo jan eta nasai bizi, berez
dator mardotutzia" Etxba Eib. "Biar eban arek apur bat mardotzia" Ib. "Pentsua naikua darabill da asko
mardotu da txala" Elexp Berg. � Arbola lurrian mardotu edo loditubak, nok zuzendu okertubak badagoz? Mg
CO 110. Idiskoa gorputztu, mardotu ta zezendu bada, jaikiko da jabe beraren kontra. VMg 86. Bost gona biar
dodaz / nik mardotuteko. Azc in Ur PoBasc 223. Beste Erri geienak, [...] geldika geldika mardotuten direan
artean, Inglaterra andi andika asten dago. A Ezale 1898, 142a (v. tbn. BeinB 73). Zaletasun biok yoiazan
kozkonduten eta mardotuten aren barruan. Erkiag BatB 78. �3. "Devenir délicat de santé (S)" Lrq. �4.
Embarazar. "Ezkonbarri orrek mardotu dau emaztia" Etxba Eib. � (Part. en función de adj.). � Emazte mardotu
bat, amagai bat, bederatzigarren ilebetean bezelantxe. A EEs 1916, 113.
mardoxka (S ap. Lh y Lrq). �1. "Mou (fig.)" Lh. "Un peu mou" Lrq. �2. "Un peu délicat de santé (S)" Lrq.
mardu. v. mardo.
mardul (V-m-gip, G; Lar, Lar Sup, Izt 107v, vEys, Dv (G), H). Ref.: A; Iz Als, ArOñ. � Tr. Documentado en
textos occidentales desde mediados del s. XIX. En DFrec hay 24 ejs., meridionales. �1. (Ref. a seres animados).
Robusto, lozano, rollizo, gordo. "De toda cosa que crece con fuerza" Iz ArOñ. � Bildotxa zegoan txit / mardul,
biribilla. It Fab 32. Neskatxa mardul liraiñ alaiak. Izt C 28. Alkatea, gizon jator ta mardula. Lab EEguna 62.
Entzun izan baitiogu maiz Arregi mardulari. Ldi IL 43. Emakume gazte, mardul, sendo, erdibeltz bat. JAIraz
Bizia 28. Arakei guri ta mardul bat. Etxde JJ 214 (v. tbn. AlosT 19). Bertako gazte jende mardula / badijoa
Australira. Basarri 138. Neska mardula zan, betizua, mari-gizon xamarra. Berron Kijote 221. v. tbn. Bil 118. Ag
EEs 1917, 213. Or JBDei 1919, 366. Or Eus 29.
� (Ref. a seres inanimados). "Udare eder, mardula, poire belle et de chair tendre" H. � Esparrago mardul
biguñak. Izt C 155. Ikusi zituen zazpi galburu eder mardul, lasto batetik zetozenak. Lard 53. Agiri dira zelaisoro,
ibar eta sagasti mardulak. Zab Gabon 108. Udaberrian osto mardulak jaiotzen dira. Etxeg EE 1883b, 552.
Frantzesak bezelaxe / luzea bizarra, / mardula ixtarra. Noe 55. Zabaldurik zeuden zapi lodi mardul batzuen
itxuran. Ag G 11. Elur marduletan drist eta draust. Ib. 203. Ille beltz eder eta mardula. Urruz Zer 75. Lore
mardul-usaitsuak. Jaukol Biozk 10. Ondartza eta arrikadirik mardulenak. JMB ELG 13. Artôk ba dakar indarra,
/ [...] zurtena mardul, erroa barne, / edatu leza aztaparra. "Grueso". Or Eus 278. Tanto mardulak dakartzki
egoaizeak une ontan. TAg Uzt 37. Euri mardula ari zuen. SMitx Aranz 64. Bost zugatz mardul. Or Poem 538.
Itxaso mardulean besterik ez zan agiri. JAIraz Bizia 32. Gure zugaitzik mardulenari / moztu dizkagu adarrak.
Basarri 72. Bala aletsu ta mardulak iasoko ditugu. Zait Plat 81. Maitasun orren lore mardula aurtxo bat izango
da. MAtx Gazt 29. Lur mardul eta ezotasun goxoz bustitakoetan. "Pinguis". Ibiñ Virgil 86. Gaztia zala indartsua
zan, / zugaitz mardulen moduan. Uzt Sas 344. Elur maluta zan, mardula. BasoM 86. Negar-malko mardulnabarrak.
MEIG II 93. v. tbn. Aran SIgn 6. AB AmaE 394. Ldi IL 86. Munita 82. And AUzta 123. BEnb NereA
181. � (Con reduplicación intensiva). � Arrosa gorri mardul-mardul bat / zegoan lore tartean. Jaukol Biozk 80.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
134