Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Bergako telia" Elexp Berg. � [Praka] batzuk zirean pelpa, ta besteak mauna. AB AmaE 234.
- MAHONEZKO, MAUNEZKO (V-gip ap. Elexp Berg). De mahón. "Maunezko prakan modukoik eztago
lanerako" Elexp Berg. � Alkondara urdin illuna, mahonezko prakak. Erkiag Arran 83. Arrantzale gizagaxoek
mahonezko atorra daramate soinean. MIH 309.
mahonga. v. 1 mahuka.
maordumu. v. maiordomo.
maorma. "Azitara, tabique de ladrillo y cal, buztiñerrazko maorma" Lar.
maotu. � Madurar (?). (Relacionado quizá con umotu). � Artzen aal dezu idazti au, sagar maotu ao-kilimakor
bezain aiduruz ta gorputzari atseden eman-bearrez. Markiegi in Ldi IL 14.
mapa. � Mapa. � Eskual-herriko mapa eder bat egin du, edo hobeki, biga. Lacombe LEItz 79. Mapari
behatzen diogu: Betelu. JE Ber 41. Maitekiro ere miatu ditut mapako zirrimarrak eta zeatz guziak. Txill Let 42.
Europako mapa berria moldatu zuten. Vill Jaink 182. Arabako Diputazioak argitara zuen karta, mapa edo
lurtamua. MEIG VII 113. En DFrec hay 23 ejs. v. tbn. Zub 57. JAIraz Bizia 30. Anab Aprika 38.
mapagin. � (El) que hace mapas, cartógrafo. � Nun armari ta buruzaririk? / Nun au [Txurruka] lako
mapagiña? AB AmaE 103.
mapila (det.). � Artesa para hacer tortas de maíz. � Mapillaren azpian, alegia taloak egiteko kajaren azpian.
PEBiz 38.
mapreza. v. maspreza.
mapulis. v. maripulis.
mapuru. v. mahaiburu.
mara. � (Adj.). Abundante. Cf. mara-mara. � Ai nolako lerrenak, / ai ori izerdi-jario mara. Gazt MusIx 101.
mara. v. maraz; 1 marra.
mara. v. maraz.
marabedi (Lar, Añ), maraberi (V-gip ap. Iz ArOñ), marabidi (Lcc), marabiri, marauri (Bera). � Maravedí.
"Kontzez, sardiñak zertan dituzu?: Amalau maraberixan (maraberi: 2 cent)" Iz ArOñ (s.v. kontzez). Cf. VocNav:
"Marabithot, maravedí (Ituren)". v. marai. � Tr. Documentado en textos meridionales desde el s. XVI; al Norte
lo hallamos en una carta labortana de finales de dicho siglo y en Oxobi. La forma mejor atestiguada es marabedi.
Hay marabiri en la carta labortana, Etxegaray (Itzald II 159), Orixe (Tormes 119) y Mocoroa, y marabidi en fJZ,
en Cardaberaz (junto a marabedi), en unas ordenanzas de Eibar y en sendos textos alto-navarros. Hay además
marauri en Zubillaga (27, junto a marabedi (27)) y en un ej. recogido en DRA. � Ogeta amar edo berrogei mila
marabidi errenta dabela. fJZ 99. Nor bere etxetara erretiratu dire zituzten marabiriak despendaturik. (c. 1597).
FLV 1993, 459. Izango dabela bimilla marabidiren multia. (Eibar, c. 1755). RIEV 1908, 731. Azkeneko
marabidiraño pagatu artean. Cb Eg II 172 (III 221 marabedi). Ez ote dire benturaz saltzen bi xori ttipi bi
marabeditan? Echn Mt 10, 29 (BOEanm 1296 marabiditan; TB, Ip, Or, BiblE sos, Dv, Ur, SalabBN ardit).
Bakotxa zortzi marabedi ta erdiren balioan. Izt C 135. Arditik ez det, beste sei marabirikua artu beza. Moc
Damu 8. Marabedian idia, nun da marabedia? (V-ger-m). A EY III 67. Sardiñak zertan dituzu? Amalau
marabedian. And AUzta 84. v. tbn. DurPl 76. Munita 146. Marabidi: A CPV 340 (AN-larr). � Marabedi,
marabedi, / haurra girixtino bedi. Ox 41.
marabidi. v. marabedi.
marabilla (Volt 94, SP, Lar (+ mira-) � H (V, G)). �1. Maravilla, prodigio. "Maravilla, es del bascuence
mirabilla, que significa conjunto admirable de mira, mirari y billa, pilla. Marabilla, mirabilla" Lar. "(No es de)
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
126