Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
orejas ni talón para usar en casa. Etxean mantuflekin ibiltzen naiz" Izeta BHizt2. � Eta andrearen mantuflak.
"Pantoufles". Volt 272.
mantugile. "Mantera, que hace mantos, mantugiña, mantugillea" Lar.
mantugin. v. mantugile.
mantulet (VocBN, H). � "Casaquin" VocBN. v. mantalet.
mantupe (Izt, H (V, G)). � (En casos locales de decl., en sing.). Protección, dependencia. "Protección, tomar a
su protección, mantupean artu" Izt. "Zeure mantupean edukitzatzu zure griña gaistoak, tenez vos mauvaises
inclinations sous votre dépendance" H. � Erregutu zion arren bere mantu pean artzezala. Cb Eg II 199. Zure
mantu pera, zure anparora nator nere erremedioaren billa. Cb Eg III 294. Guziak Ama Birjinaren mantupean
gaude. Goñi 103. Gorde gaizuz / zeure mantupian. Enb 78. v. tbn. Oe (ap. H). Lard 461. Arr May 16.
- MANTUPEKO. "Sujet de, protégé de" H.
mantupetasun. "(V, G), état de dépendance, d'esclavitude" H.
mantupetu. �1. "(V, G), soumettre, reduire à son obéissance. [...] À l'intrans., devenir sujet de, entrer en la
dépendance de" H. �2. Tapar, cubrir. � Negarrez joan zintxatazan ondotik, lanbroaren samin zuriak
mantupetua. Azurm in Gand Elorri 189.
manturio (V ap. A; Dv (V), H). � "Armadijo para atrapar las bestias feroces" A, que cita a Garibay. � Aizeriak
manturioari itzak. RG A 48 (B 27 manturioari).
mantutto. v. mantutxo.
mantutxo. "Chlamydula, mantutxoa, mantuttoa" Urt IV 475.
mantuxa (det.). � Mantilla. � Gure teatroa mantuxetan degu oraindik: mutiltzen zaigun bitartean, aletxo
batzuek eskeintzen ari gera al-degun neurrian. NEtx Antz 5.
1 mantxa (V-ger-gip; Lar (+ -ea, det.), Añ (-ea, det.), H (V, G)). Ref.: Holmer ApuntV; Elexp Berg. � Mancha,
tacha, mácula. "Pekatuaren mantxa, la souillure du péché. Olio mantxa, tache d'huile" H. � Tr. Documentado en
la tradición meridional (tbn. en CatLuz y Bordel (137)) desde el s. XVII; su uso disminuye considerablemente en
el s. XX. � Kenzaiteko mantxa edo errelikia pekaturik badago. VJ 11. Neure mantxak garbietako. Arz 61. Aren
gisara / mantxa bage ta osorik / gelditzen dala. GavS 13. Kentzen dio bekatuaren narrioa edo mantxa. Ub 190.
Non da odol mantxa andiagokorik Juduena baño? Mg CC 252. Mantxa edo loirik txikiena. Ib. 221. Lenbizikoa:
bekatuaren mantxa eta señaleak ekenzeko. CatB 60 (CatLuz 24, CatAe 58, CatSal 59, CatR 59, CatUlz 46
mantxa). Amaren sabeletik / mantxarik bagea / Nazareten jaio zan / Birjiña Maria. Echag 241. Anima garbi
para dezagun / mantxa guziyak kenduaz. Xe 361. Ez dit mantxa aundirik / billatuko neri. AzpPr 46. Baldin
mantxarik / bazeukaten animetan. Arrantz 80. Arantzaren arteko / jaio zanian / kulpa orijinalaren / mantxa
gabia. / Jesukristo, etab. Balad 199. Beltzak pekatuaren orbana (mantxa) azaltzen zun eta orlegiak (berdeak)
itxaropena. Etxde AlosT 41n. Oial zurian erortzen da mantxarik aundiena (AN-ulz). Inza NaEsZarr 1268.
Egunoroko hizkeraren herdoi-mantxak. MEIG VI 163. v. tbn. OA 73. Cb Eg III 268. LE Prog 116. Zuzaeta 87.
AA III 342. JJMg BasEsc 50. Ur BulaAl 3. Bil 33. PE 57. Ud 147. Arr May 96. Ill Testim 30. Imaz Auspoa 24,
158. Holmer ApuntV ASJU 1969, 186.
� "Garbanzo negro, desdoro, descrédito. Mutill ori dute etxeko mantxa" Gketx Loiola.
2 mantxa (BN-ciz-baig, S). Ref.: Satr VocP; Gte Erd 192 y 251. � "Media partida o victoria parcial en el juego
de mus" Satr VocP. "Iru txikotara jokatuko dugu (AN-gip), bi mantxa egin behar dira segidan, partidaren
ukaiteko (BN-ciz)" Gte Erd 192. "Joko hau hiru partidetara jokatu dugu: [...], hiru mantxetara ari izan gira (S)"
Ib. 251.
mantxa. v. magitxa.
mantxagabe, mantxabage. � Inmaculado, limpio, puro. � Ama mantxa gabea. Añ CatAN 78. Idiki zadazu,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
118