Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mantsoezgarri, maltsoezgarri (-ls- Lar). � "Implacable" Lar.
mantsogarri (H), maltsogarri (H). � "Qui se peut apprivoiser. Qui se peut radoucir, calmer, apaiser" H.
mantsoi (Lar, H). � "Presea, mansoia" Lar. "Joyau" H.
mantsokaitz, maltsokaitz (-ls- Lar). �1. (Sust.). "Desapacibilidad" Lar. �2. (Adj.). "Desapacible, [...]
malsokaitza" Lar.
mantsokatu, maltsokatu (S (Foix) ap. Lh). � "Adoucir, calmer" Lh.
mantsoki (SP (-ns-), Urt I 374, H), maltsoki (H). � Mansamente, tranquilamente, pacíficamente. "Avec
débonnaireté" SP. � Tr. Documentado en la tradición septentrional desde la primera mitad del s. XVII. La forma
maltsoki se encuentra en J.B. Elissamburu, Zubiri (95), SoEg (Herr 7-8-1958, 1) y en un ej. de Gure Herria. �
Non barkhatzen baititutzu berze faltak mansoki, / bañan urrikitu gabe ez hilltzea gogorki. EZ Man I 35. Emeki
eta mantsoki minzatzeak ematzen eta sosegatzen baitu kolera. Ax 293 (V 195). Egin zaizkidan laidoak eta
ahalkesunak mansoki hartu itut. SP Imit III 18, 1 (Ch, Mst, Ip eztiki, Pi otzan, Leon amultsuki). Gabiltzan gure
anaiekin eta lagunekin mansoki, bakezki eta amolsuki. SP Phil 230 (He 132 mansoki). Indazu behar den
prudenzia [...] kontresten mansoki iasateko. Ch III 27, 5 (SP emeki, Mst pazientziareki). Eta nik mantsoki guziak
/ sofri mendekatu gabe? 'Paisiblement'. Monho 132. Gaitzak, eritasunak / hartzen badire mantsoki, / hagitz dire
arintzen. 'Avec douceur'. Ib. 98. Errienta yarria zagola maltsoki bere lekhuan. Elzb PAd 47. � (Con suf. de
comparación). � Han gero egon, ikus, berma, mana, jo, bai Ruhr-ean, bai bertzetan maltsokiago zaudezkela
nahasleak. GH 1923, 269.
mantsokida, maltsokida (-ls- Lar). � "Manso del rebaño" Lar.
mantsokiro, maltsokiro (Lar). � "Pacíficamente" Lar.
mantsokizun (H), maltsokizun (H). � "Qu'il faut, qu'on doit apprivoiser, rendre doux. Qu'il faut calmer, apaiser,
radoucir (en parlant des personnes). Qu'il faut rendre calme, paisible, tranquille (en parlant des choses)" H.
mantsokor (H), maltsokor (H), maltsor. � "Qui se laisse facilement apprivoiser, facile à apaiser" H. � Zein
ederretsia zegoen beheramendu hura jasain zuen molde maltsor-eztiaz. "Tranquille". Birjin 456.
mantsoro, maltsoro (Lar (-ls-), H (V, G)), maltsaro (Lar). �1. "Apaciblemente", "mansamente", "quietamente"
Lar. "Pacíficamente, [...] maltsaro, maltsokiro" Ib. �2. "Piadosamente, [...] malsoro" Lar.
mantsotasun (Urt I 374, H; -ns- SP, Añ, Lecl), maltsotasun (Lar (-ls-), Dv, H). � Mansedumbre, tranquilidad,
docilidad. "Zaldiaren maltsotasuna, bildotsaren mantsotasuna, la qualité d'un cheval doux, qui n'est nullement
farouche, la douceur d'un agneau. [...] Haizearen, uraren maltsotasuna, le cours paisible, la tranquilité de l'eau,
la douceur, la absence de violence du vent" H. � Tr. Documentado al Sur en algunos catecismos, en Zuzaeta
(157), en autores del s. XIX y en Lizarraga de Elcano (Prog 126), y al Norte en Etcheberri de Ziburu,
Haramburu, Pouvreau, Haraneder, Larreguy y Monho. La forma mejor documentada es man(t)sotasun (-nts- en
Monho y la ed. 1853 de Haraneder). Hay malsotasun en Astarloa, Larreguy y Arana (en los tres junto a
man(t)sotasun) y en una traducción alto-navarra del Evangelio de Mateo. � Iainkoaren mansotasun handia. EZ
Man I 56. Ontasuna, emetasuna, mansotasuna, fedea [...]. Harb 26. Dei egiten iako bildotsa, edugi eban
mansotasunagaitik. Cap 147. Bethi gaineratzen den olioak errepresentatzen du emetasuna eta mansotasuna. SP
Phil 229 (He 231 mansotasun). Espiritu Santuaren fruktuak dira amabi [...]. Amargarrena, mansotasuna.
CatBurg 44 (tbn. en Cb CatV 61, CatB 82, CatLlo 84, CatBus 37). Mantsotasunak eta urrikalmenduak
konsolatzen dute eta maiz sendatzen bihotz nahikabek eritua daukatena. Lg I 275 (II 258 malsotasun, 95
maltsotasun). Eldudá zú-ganá zure Erregea malsotasunés betea (Mt 21, 5). BOEanm 1319. Emetasunamantsotasuna.
'Mansuétude'. Monho 98 (tít.). Mansotasuna bera bazan ere, ainbesteraño aserratu zitzaion, non
[...] aienatu zituan elizatik. AA I 528. Filosofuak jakiturijaren amorez ainbeste pazienzija ta mansotasun
erakusten beebeen, guk Jesusen amorez [...] zer egiñ biar egenduke? JJMg BasEsc 187. Zuri emongo deutsu
zure pazienzija eta malsotasunaren sari oso oso eta betia. Astar II 121. Bere onerako ziarduen malsotasun ta
sosegutasunaz bigundurik. Aran SIgn 55 (33 mansotasun). v. tbn. Gco II 56. fB Ic I 70. � (Con -zko, adnom.). �
Koleraren kontrako erremedio ona da, berehala haren erremediatzea mansotasunezko akzione batez. SP Phil
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 116
mende.