Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mantentzaile. � (El) que mantiene, sustenta. v. mantenatzaile. � Gure egille eta mantentzalle eta ongille
guztiz maitagarriari. Gco II 9.
mantenu (V-gip, G-bet, B; SP, Añ, VocBN, Dv, H). Ref.: A; Elexp Berg. �1. Matenimiento, sustento, alimento.
"Garai artan ostatuko mantenua egunero amar erreal kostatzen zan" (G-bet). v. mantenamendu,
mantenimendu. � Tr. Documentado, al Norte, en textos no suletinos hasta el s. XIX. En la tradición meridional
se encuentra desde mediados del s. XVIII y su empleo es más frecuente. En DFrec hay 5 ejs. � Eman diazagula
behar dugun mantenua, hala arimakoa nola gorputzekoa. Mat 81. Egun oro behar gara, iguzu mantenua. EZ
Man I 36. Arren bada guardazatzu lurreko ontasunak, / gure bizi probearen mantenuko lagunak. EZ Man II 110.
Neguaren iragaiteko behar deuen mantenua, bazka eta bihia. Ax 36 (V 22). Gorputzaren mantenuko behar
handiek. SP Imit III 26, 4 (Mst süstengatzeko). Handik behar du atera bere mantenua. ES 196. Digula Jainkoak
gorputzari dagokan mantenua ta animarentzat graziarena. CatBurg 23 (Añ CatAN 31, Legaz 21 mantenu). Da
nezesarioa eta beharkitua ezkontzaren konserbazionea eta mantenua. He Phil 396 (SP 391 mantenamendu).
Ematen die gure animai bizitzeko behar duen mantenua. Ub 191. Iños falta baga mantenua. Añ MisE 75. Jaunak
ematen zien mantenu garbiarekin. AA III 396. Mantenu onak zer gozo demake / bada, libertate gabe! Gy 145.
Azienden mantenuko / bahutela beharra, / gozatu nahi zuten / español belarra. Bordel 154. Biziyuak galantziyan
/ daude, nere iritziyan, / mantenuan da jantziyan. Xe 232. Gizon erdiyai mantenuba're / erdiya tokatzen zaio. Tx
B I 230. Ama-alabak bakarrik bizi, / mantenu ona mayian, / esposatzeko egon banitzan / ipiñi nazu gayian. Tx B
II 157. Jaiotza zoriontsuagoa, mantenu obea, segurantza aundiagoa. Vill Jaink 161. Zure mantenu eta soldata /
egiten degun gastua! In Uzt LEG I 238. v. tbn. Gco I 426. PE 77. Bv AsL 74. FLV 1988, 269 (Larrainzar, 1905).
Arti Ipuin 66. � Mantenimiento, acondicionamiento. � Lurra mantenu onean idukitzekotzat, ez-dela xori
ongarria bakharrik erabili nahi. Dv Lab 178. �2. "(G-azp), paño para cubrir las tortas delgadas de maíz" A.
- MANTENUAN. "Mantenian (S; Foix), (bétail) en subsistance" Lh.
- MANTENU-TRUKE. A cambio de mantenimiento, por mantenimiento. � Aurreneko urtean, mantenu-truk
egin zuan lana. Garm EskL I 120.
manteo (Lar, Añ, H (V, G)). � Manteo. � Apaiz jauna, gainjantzi (manteo) ta txapel luzearekin, atzeko atetik
sartzen da. Alz Ram 24 (v. tbn. 32). [Apez guziak] bonetea buruan eta manteoa soñean zituztela. Eguzk RIEV
1927, 429.
- MANTEODUN. "Manteísta, oialuztia, manteoduna" Lar.
mantetx (BN, S; -ex Dv), mantets (S; Gèze, H (S)). Ref.: A (mantets); Giese CasaS 12; Lrq (mantetx). �
Jambas y dintel de la chimenea. "El revellín que bordea la parte inferior de la campana y donde se ponen
candiles, candeleros, vajilla, un reloj" Giese CasaS 12. � Hebentik aitzina desiratzen deiziet bakia eta
füsüillaren mantetxin üztia. Eskual 29-5-1908, 4. Zer nahi zien aphaintzen: / khütxa eta kamenetak, / markatzen
untzitegiak, / mahaiñak eta mantetxak. 'Montants de cheminée'. Casve SGrazi 60.
mantika. v. mandika.
mantilla (V-gip, R-is; Añ). Ref.: ContR 521; Urkia EEs 1930, 51; Elexp Berg. � Mantilla. v. mantelina. �
Berrogeta amar errialeko mantilia asko dozula, irurogeta amar edo larogeikua nai dozu. Astar II 156. Guante
asko, mantilla zerratuba, mangitu luzia [...]. Sor Gabon 34. Disimulatutzeko / buruan mantilla, / beataren
paperak / egiñaz dabilla. JanEd I 68. Obeto eingo zauen neuetzako mantille barri bet ekarri bazauen
entierruetara yueteko! Ort Oroig 58. Begira gelditu zitzaion [...] mantilla xarmanki ipintzen zun artean. Etxde JJ
34s. v. tbn. Cb Eg III 345. Moc Damu 13. Iraola 21. � (Pl.). "Pañales, (V) sein trapuak, oialak, paxak,
mantillak" Añ. � Belengo korteak, lastoak, mantilla pobreak, asto ta idiak ta pobreza estuak irakasten deuskue
maitetuten nekeak. Añ NekeA 229.
- MANTILLAPE. (Con suf. local de decl., en sing.). Bajo (la) mantilla. � Erraz izango da arpegiz arpegi esatea
konfesoreari anbeste bekatu, len mantillapean ta sareta batetik esan ezinda egon baziñan? Mg CC 137.
mantillatxo, mantillatxu. � Dim. de mantilla. � Bere mantillatxua eskuan ebala arrapaladan iragan zituan
etxeko maillak. Erkiag Arran 171.
mantio. "(R-uzt), corzuelo, espiga de trigo que ha quedado intacta en la operación de trillar" A.
manto. v. 1 mantu.
mantofla. v. mantufla.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
113