Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
- ÑIKA-MIKA. Parpadeo. � Aurtxoa logale zegola igarri bai zion begitxoen ñika-mikatan (parpadeo). ZArg
1958, 3.
- ÑIKA-ÑAKA. "(R-uzt), parpadeando" A.
- ÑIKAZ. Parpadeando. � Begia, ezkerrekoa, ñikaz ari bada, norbait gaizki erraiten ari da (S). A EY I 77.
ñikada. "(BN-mix, Sc), guiño, signo de convención" A.
ñikatu (R ap. A; T-L). �1. "Guiñar, parpadear" A. "Clignoter" T-L. �2. "(R), mirar" A. �3. "(BN-ciz), hacer
una jugarreta, jugar una mala pasada" A.
ñiki-ñaka (L, B, BN, S). Ref.: A; Lh; Satr VocP; Izeta BHizt2. � Incordiando. "Haciendo jugarretas. Ñiki-ñaka
bizi ziren, vivían haciéndose uno a otro malas partidas" A. "Ñiki-ñaka ari zaiote, ils le turlupinent" Lh.
"Molestarse continuamente con pequeñeces" Satr VocP. "Discutiendo sin fundamento. Ñiki-ñakan ta beti
elkarrekin" Izeta BHizt2. Cf. VocNav s.v. ñiqui-ñaca (Pamplona, Montaña). � Kilikik. / Zaldiki-maldikik. / Oxek
gaztiekin ñiki-ñaka. Gurbindo Olerti 1961, 274. � "(G-bet, BN-baig, Sal, S, R), empujándose, azuzando" A.
ñikiñakaka (A), ñiku-ñakuka (S ap. A). �1. "Dándose golpecitos, luchando en broma", "(estar) empujándose,
codeándose" A. �2. "(AN, Sc, R-uzt), estar de esquina" A.
- ÑIKIÑAKAKAZ. Empujando (?). � Artzain handiak, balakatzeko phartez, ez dia ñiko-ñakokaz saldotik
berhezi zertako den gorbeltz? Eskual 28-2-1913, 3.
ñikiñakakeria (AN-larr). "Ñikiñakakeri, jugarreta. Ñiñiñakakeri frango ein dit" Asp Leiz2.
ñikiñakakotu. � Incordiar. � Larresohon bizkitartean ikastea baino laketago ukan omen zuen jostatzea;
jostatzea baino ere, bere eskolemaileen ñiki-ñakakotzea. JE EuskG 250.
ñikiñakokari. � Incordiador. � Bainan nun ginuke gizon bat, gizon bat bakarra, makila handiaren atxikitzeko
gai litakenik? Balitz ere, zer iraupen luke, giren bezalako ausikikari eta ñikiñakokarien artean? JE GH 1934,
120.
ñikoñakoka, ñiku-ñakuka. v. ñikiñakaka.
ñimi (Ht VocGr 401), nimi (Lecl, H). � "Petit" Ht VocGr. � Aur ñimi bezala. Or Aitork 397. Mukulua ñimiago
baita zatian osoan baiño. Ib. 64. � (Uso sust.). � Bilaiñen argia [...] ñimien illunetik, ez gaitzetsiengandik
bereiziz. "Tenebras parvulorum". Or Aitork 398.
ñimiñiño. � Pequeño, diminuto. � Ez ginuen ekartzen etxerakoan, Grasseko hirian egon orhoitzapentzat, untzi
ñimiñiño bat usain on baizik. JE Bur 89.
ñimiño (AN, L, BN; VocBN , Dv (BN), H), nimiño (Lar, H (BN)), nimiñi. Ref.: A; EI 140; AtSac 46. �1.
Pequeño, diminuto; pequeñito. "Pequeño" Lar. "Gizon, bihi, oin nimiñoa, homme, grain, pied très petits" H.
"Han salto, hemen salto, Maria ñimiño beltx (L) [...] Es un acertijo de la pulga" A. � Hütxa nimiñi batetan
ezarten. Egiat 177. Etzuen hark bere aldean / arraiñ ñimiñorik baizen. Gy 155. Ainoarra ñimiño, / ñimiño
bainan agudo. A CPV 56. Beren gogoeta ñimiñoenak. "Más mínimos" (Quijote IX). AIr RIEV 1929, 599 (Anab
ib. 608 pitiñenak, Ldi RIEV 1929, 207 apurreneen). Holako zango ñimiño eta pollitekin ez dituxu ixari
handikoak behar. Zub 73. Pentze ñimiño bat. JE Ber 37. Osto ñimiño gordin batzuekilako landareska pollit
andana handi batek. Ib. 39. Nimiñoa da bizkitartean [Tolosa]. Ib. 44s. Zidar-litsa zein ñimiño. Laux AB 78.
Balio zuen segurki hain mustra ederreko ordonantzaren muntatzea, sendagailu ñimiño hunen ukaiteko! Lf
Murtuts 34. Etxeko ilarrietara zoanan [aur bakoitza], zuzen zuzena, ñimiñoenak ere. Or QA 110. Atsegin artzen
gauza nimiñoetan eta nimiño orreri zerien egian. Or Aitork 35. Haur ñimiño batzu ikusi omen zituen. JEtchep
110. Mundu zabal onen bazter nimiño bat zapaltzen dugunok. Vill Jaink 176. Asi zaite, aur ñimiño, irriparrez
ama ezagutzen. Ibiñ Virgil 43. Inoren aurrean errukirik ñimiñoena ere azaldu gabe. PPer Harrip 73. Burges
ttipitzat ez ezik, irabazten zuenaren neurrian, baita burges ñimiñotzat ere. MIH 366. � + ñimino. (Uso sust.). �
Iakintsueri gordea baitzaie ta ñimiñoeri ageri. Or Aitork 186. [Adimenduaren] atzartze hori aita-amek akula
dezaketela ñiminoaren oharmena lagunduz. Herr 2-10-1969, 4. �2. nimiño. Punto, grano (?). � Bits-nimiño
txuriak pirrintatzen ditue tarteka ur-zabaldian. TAg Uzt 37. Sotil dagertzkigu soinekoz bigarren urtuke-ko
"Eusko-olerkiak". Barnean dituzte, berriz, ustegabeko nimiño dirdaitsuak. TAg Y 1933, 21.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1121