Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
DFrec hay 47 ejs. de mantendu, meridionales. �1. Mantener(se), sustentar(se); alimentar(se). "Ogi sikuakin eta
ur garbixagaz mantentzen zan" Etxba Eib. "Jokorako adarixa mantendutzia ez da merkia" Ib. "Ez zan erreza
Mikelete baten irabazixagaz ainbeste ume mantentzia" Ib. v. mantenatu, mantenitu. � Erri bakoitzean zenbat
apez manten ditezkean dezenzierekin (Intza, 1772). ETZ 132. Aldareko Sakramentuak maiatzen ta mantentzen
gaitu. Ub 191. Ze neke-bear latz-garratzak eztitu igaro-bear izaten mantenduteko bere etxea? Añ LoraS 124.
Umeak ta familia mantentzeko. AA III 595. Mantentzen dituenak / aireko txoriak, / itsasoko arraiak. It Fab 168.
Jainkoaren amorez ematen ziotenarekin mantentzen zala. Aran SIgn 31. Jantzi eta mantendu / formalidadian, /
ederragua pranko / badago kalian. PE 76. Bere Aitaganako amorioak mantendurik. EE 1882c, 378. Ogiz balira
izan mantenduak, / menturaz asko ziran Sanson añakuak. AB AmaE 400. Sikiera atera nai / jateko ogiya, /
mantendu biar geok / eta familiya. Arrantz 24. Lasai egiñ dezake / mantendu ta jantzi. AzpPr 47. Nekatu
gabetandik / nai luke mantendu, / andriak egiñetik / ogiya jaten du. Tx in Imaz Auspoa 24, 139. Alperraguak
mententzen ditu / artuak edo ogiyak. Tx B I 269. Enrikek eztin lanaren bearrik emaztea mantentzeko. ABar Goi
42. Sukalde bakoitzari dagokion lurra, ez da etxekoak mantentzeko lain. NEtx LBB 31. Babarrunakin ezin /
liteke mantendu. Uzt Sas 85. Prailleak eta monja guziak / neronengana eskatzen, / nik lanik asko bazedukiat /
pobre guziak mantentzen. Azpillaga in Mattin 127. Andrea ta umeak bait-ditut, mantendu ta azi bear ditudanak.
"Sustentar". Berron Kijote 165. Etxea eta etxekoak oro sustengatu eta mantenduko bazituen, lanean ari behar
zuena etengabe. MEIG I 225. Ba ahal dakik zenbat kostatzen zaidan hi mantentzea? MEIG IX 110. Ongi ikasia
naiz egiaz mantentzen eta izen kontsolagarriak zokoratuz izanari atxikitzen. Ib. 100. Ugari xamarra beharko du
izan [soldatak] gainera, familia mantentzea gero eta zailago baita. MIH 204. v. tbn. Gco I 399. JJMg BasEsc 86.
Arr GB 43. Xe 231. Sor AuOst 76. Bv AsL 147. JanEd I 17. Alz Burr 13. Anab Poli 100. Arti Ipuin 58.
�2. (V-gip ap. Elexp Berg). Mantener(se), sostener. "Franco berrogei urtian mantendu zan poderian" Elexp
Berg. � [Israeldarrak] berrogei urtean mantendu zituan sas-arte aetan. Ub 25. Santuak mantendu ezin baziren
bertutean, ez goi-beratu euren arerioak oraziño baga. Añ LoraS 104. [Landarearen] bizi laburra mantentzen
duen ezadea ez dabill bere sustar inguruan. Otag EE 1882c, 510. Nik itz oriek mantenduko'itut / urte berriyak
artian. EusJok 103. Neonek ere badet gogua / arren itza mantentzeko. Tx B I 144. Kantuz txioka Euskalerria /
alaitasunez mantendu. Basarri in Mattin 29. Gobernubideak erabat aldatzeaz eta mantentzeaz ari ziren. MEIG
VI 76. v. tbn. LE Urt 180. Bil 117.
�3. (Sust.). Mantenimiento, alimento, sustento. � Mantendu ona kastatutzen da / oien etxeko mayian. Tx B II
141.
mantengarri. � Mantenimiento, sustento. � Itxaropena baita gizonaren mantengarri bakar mundu ontako
oñaze-osiñan. Etxde JJ 247. Biotz on onek mantengarri eman oi zion maitasun gunak amar urteko epean iraun
erazi zion. Ib. 162.
mantenimendu, mantenimentu. � Sustento. v. mantenamendu, mantenu. � Korputzarentzat mantenimentu
konbeni zaiona eta animarentzat graziaren mantenimentu espirituala. Iraz 24. Ez baitzinioke emanen korputzari
sustentatzeko bear duen mantenimentua (B, s. XVIII). BOEans 857. Ez da izaten mantenimentu bardiña erri
guztietan. JJMg BasEsc 205. Janari edo mantenimentuba. Astar II 89. Orok hartzen dute / bere mantenimendua.
Gy 195. Jangeikuak emon dazkigula korpitzeko konbeni den mantenimentiua, graziaren mantenimentu
espiritiuala. CatR 35 (Cb CatV 33, CatAe 34, CatSal 35, CatUlz 24 mantenimentu). Txakurra ori zeguen /
txarola batian, / mantenimentu ona / beti apartian, / gosiak ernegatzen / guardiyan atian. Noe 36. Alanbada,
mantenimentuz ok eragiten eustan nire erritar a, eñoan ikusi gura. Or Tormes 93. v. tbn. Mantenimentu: CatLlo
33. CatBus 32.
mantenitu (S (Foix) ap. Lh; -du Lcc), maintenitu. � Mantener(se), perseverar; sustentar(se); alimentar(se). v.
mantenatu, mantendu. � Tr. En la tradición meridional se documenta en Ochoa de Arín, Barrutia, Zuzaeta,
Lizarraga de Elcano, Moguel, J.J. Moguel y Erkiaga, y al Norte en Leiçarraga y Haramburu. La forma mejor
documentada es mantenitu (-du en los vizcaínos Zuzaeta (95), J.J. Moguel y Erkiaga (Arran 138)). Leiçarraga
emplea maintenitu (junto a mantenitu). � Konfesione hunen beraren mantenitzeagatik eta on edukiteagatik. Lç
Ins F 7v. Prosperitate onetan mainteni zaitzatela. Ib. A 4v. Krist dela salbadorea konfesatzen eta mantenitzen
dute. Lç Act 4, tít. Pensamentuak leukaela / dolorez manteniturik. Lazarraga 1179v. Pelikanoak amorioz / umeak
dagianean, / bere odolaz mantenitzen dau / guztiak azi artean. Ib. (B) 1184vb. Fedea mantenitzea. Harb 434.
Nola bada diraute eta iraungo debe gauza kriatu oek guziok [...]? Zerren Jaungoikoak konserbatzen eta
mantenitzen dituan. OA 24. Mantenitzeko tripea da gustiz dilijentea. Acto 244. Nola mantenitzen diren zenbáit
emastéki berén eskuetako lan txúrras. LE Prog 118. Mantenitu bear det ta janzi nere burua ta etxekoak. Mg CC
175. Inbez sendagálla mantenitzeas birjinidáde preziósoa. LE Urt ms. 14r (v. tbn. Ong 119v). Mantenidu nas
bedar ta sustraijakaz. JJMg BasEsc 242. � Sostener, sujetar. � Kortesia eskatzen belhaunez ari da, / gero ezin
asi da. / Aurren mantenitzeko zer abantaila! (S). A EY IV 42.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
112