Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nunuka. v. ñuñuka.
nunuketa. "Nunuketan dabil neskatoa, está recogiendo gamones para los cerdos" (AN-ulz, comunicación
personal).
nunurika. "Tarareo. Ilhundirian, soin gainean harturik zizpa edo khanabera, emazteak aintzinean dohazilarik,
senharra delakoa, oin bat, oin bi, khantu nunurika batean edo xixtukatuz" DRA.
nur. v. nor.
nurainik (S ap. A � O VocPo � Dv). � "De mon mouvement" O VocPo (s.v. berainik). Cf. ni.
nurapait. v. norabait.
nurekoi. v. nirekoi.
nurtur. � Iyerik ezta nurtur igarra eztuenik (AN-gip). "No hay árbol sin rama seca". Inza Eusk 1928, 277.
nuskil. v. muskin.
nusten. v. noizten.
nutar. v. 1 nunar.
nutre. v. neutro.
nutritiba. � (Potencia) nutritiva. � Zergatik arima bejetatiboak baditu iru potenzia, bata nutritiba, zeñekin
itzulitzen baitu alimentua bizia ematen dion sustanzian (B, s. XVIII). BOEans 706.
nutxitxori (Izt C 199), nuxixori (Hb ap. Lh). � "Oenathe" Izt C 199. "Oiseau plus gros que le moineau, qui
niche dans les terriers des lapins" Lh.
nuxka. v. noizka.
ñabar (G-goi-to-nav, AN, L, BN-lab-arb, Ae, Sal, S, R; Lecl , Arch VocGr, VocBN, H). Ref.: A; EI 141.
�1. Abigarrado. "Couleur bariolée" VocBN. "Pikaren umea, ñabar (S)" A. Cf. leoin-ñabar (Egiat) s.v.
lehoinabar. � Eritu zure lore ostoizko / ego ñabarrak. Bil 112. Eskarnioz hari dire esker eta eskuin, hori eta
gorriak, beltxaran eta ñabarrak. Hb Egia 148. Phikaren umia ñabar (BN-mix). Lander Eusk 1925 (IV), 39.
Eguzkiak mendi-gain beera itzalita odeitxoak ñabar, eder, margozten zitularik. 'Des plus belles couleurs'. Or Mi
4s. Eliz-leio ñabarrak / iragaz eguna. Ldi UO 14. Han mendi ñabarrak / itzal dire bilakatu. Iratz 58. Begiek
maite ditute eite eder eta bixikoak, margo ñabarrak. Or Aitork 286. Gizon, pizti, arrain, artalde eta egazti
ñabarrak. "Pictaeque uolucres". Ibiñ Virgil 99. Eta zer esan Baken lakoin ñabarretaz. "Quid lynces Bacchi
uariae". Ib. 99. Soñeko ñabar bat niñen eun artan (AN-gip). PPer FLV 1887, 189. Eguzki eta laino, eta hodei
ñabarrak zeruan barrena lasterka. MIH 175.
�2. (BN-ciz, S; Gèze, H). Ref.: Lrq; EI 141. Gris; grisáceo. "Color blancuzco" EI 141. � Gero xuria edo beltza
eta azkenik horia edo ñabarra. "Grise". Ip Dial 100 (Dv nabar). Bada igeltsu xuria, bada ñabarra. Dv Lab 195.
Ondar gerlan alemaner ikusi ginuen jauntzi hura bera dakar --sasiko gizon gaixtoen jauntzi ñabarra--. JE Ber
47. Itsaso ñabarrari. Iratz 29. Gau ñabarrak iluntzen hasi zituela munoak. Mde Pr 144. � (Ojos) azules (tal vez
'garzos'). � Jentetan den ederrena ümen düzü Agota: / bilho hori, larrü xuri eta begi ñabarra. 'Bleus'. ChantP
174. Amattoren begi ñabar ezti hori. Iratz 13. Aphez beltzaren arreba / seora begi ñabarra! Balad 210.
�3. "(S), persona falsa, de mala fe" A.
�4. Variado, variopinto. � Oi bihotzaren ñabarra: / irria eta nigarra, / eztiarekin mingarra! "Maitea eri" (ap.
DRA). Elkorra baitzaio lurra, baña, adarra / birpizten ortziak muinkatuz ñabarra. (Interpr?). Zait EG 1950 (9-
10), 5. Inguruan zituen sineskizun ugari ta ñabarrak aztertuz. Zait Plat 100. Esaerek [...] bere gisako saila
osatzen dute eta, bere gisakoa izateaz gainera, aski ñabarra, mamiz nahiz azalez. MEIG IV 88. Hark eta nik
genituen lagunak ñabar xamarrak ziren. MEIG VIII 32. Eta ezin gaindituzkoa dirudien ñabardura horren
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1115