Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
mantarratu. v. mantartu.
mantarregal (R-uzt ap. A), mantar-hegal (-th- Lh). � "Pieza inferior de cintura abajo, de las dos de que se
componía la camisa de mujer" A. "Manthar-hegal, pan de chemise" Lh.
mantartsu. "Manthartsu (L), crasseux, chassieux" Lh.
mantartu (Lar DVC 263), mantarratu (Lar). �1. Cubrir(se) de emplastos, bizmar. � Ordurakoz etzan-ta zegon
Santxo, ongi-aski mantarturik, lo-artzeko egiñalak egiñagatik, ez zion uzten bere saiets-ezurretako miñak.
"Bizmado". Berron Kijote 176. Aoz-gora etzan-ta zegola Don Kijote erabat xeetua ta mantartua. "Emplastado".
Ib. 187. �2. (Dv � A). "Cubrirse de mugre" A. �3. (-th- Dv � A). "Devenir semblable à une crasse épaisse"
Dv. �4. "(V-ger-m, G-azp), deteriorarse. Atzotik ona asko mantartu jaku ogia, urun zarrez egiña dalako edo (V),
de ayer a hoy se nos ha deteriorado mucho el pan [...]" A. � Esperantzazko zarpazar / mantartu, / pusketaka /
doaz galtzen bizitza. Azurm HitzB 65.
mantartxo. � Dim. de 2 mantar. � Gure zoritxar au mantartxo pare batez sendatzen diran aietakoa balitz.
"Bizmas". Berron Kijote 170.
mantatu. �1. (Sust.). "Manteamiento, mantatu, mantan, burusian botatzea" Lar. �2. (Vb.). "Mantear" Lar.
mantatxo. "Haur txikiak biltzeko mantak" Elexp Berg.
mantatzaile. � Manteador. � Zaldi-gaiñetik gaizki-esaka asi zitzaien Santxoren mantatzailleeri. "Los que a
Sancho manteaban". Berron Kijote 191. Ongi faratu nai izan zuan atea, baiña ez zioten utzi mantatzailleek.
"Manteadores". Ib. 192.
manteka (AN-gip-larr-egüés-ilzarb-olza, Sal). Ref.: Bon-Ond 151; Echaide Nav 160-161. � Manteca. �
Manteka ona egiteko emon biar jako ganadubari jateko ona. Ur Dial 81 (It, Ip gur(h)i, Dv burra; v. tbn. 83).
Ipintzen da mantekarekin kazerola batean su ariñean. Cocinan 5. Mantekan prejitutako tipula. Ib. 7. Plater
batian ekarri dituzte manteketan egindako eztakit zer zirala. Iraola 123 (v. tbn. 20). � Inkaik ateatzen badek,
mantekak kenduko dizkiat. Lek EunD 28.
mantekilla (V-ger-gip, AN-egüés-ilzarb-olza). Ref.: Bon-Ond 151; Holmer ApuntV; Elexp Berg. � Mantequilla.
v. gurin. � Bi parte ur, parte bat mantekilla. Cocinan 17. Ipintzen da kazuela bat mantekillarekin. Ib. 22. Guriñ
edo mantekilla. Oñatibia Baserria 95. Gantza beste bizi-gaietatik ain errez banatzen dalako, sortu da mantekillalana.
Ib. 95. Aoa ogi ta mantekillaz beterik daukala zerbait entzun nai lukean itxura artzen du. Lab SuEm 179 (v.
tbn. 169).
mantekillagile. � (El) que fabrica mantequilla. � [Esnea] zerk osatzen duan jakitea komeni zaie, mantekilla ta
gaztan-gilleai batez ere. Oñatibia Baserria 95.
mantel (V-gip ap. Urkia EEs 1930, 9). � Mantel. � Damasko-arizko mantel bat. Lab SuEm 205. Mantel bat,
maigañeko mantel zuri bat. Ib. 204.
mantel. v. mantal.
mantelet. v. mantalet.
mantelina (G-to), mantelin (B; Urt IV 475, Lar, Añ, H), mantalina (VocZeg 287), mantalliña, mantalin (H),
mentalin, matalin. Ref.: A. Arrue; Izeta BHizt (mantelin). � Mantilla. "Mantellina de mujer, es del Bascuence
manteliña" Lar. "Manteliña saria (xaria) ta tupittua (G-to)" A. Arrue (comunicación personal). "Lenago andreak
elizen mantelinekin" Izeta BHizt. v. mantilla. � Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur (algo más
frecuente) desde Leiçarraga. La forma mejor documentada es mantelin(a) (mantelina no ambiguo en Aguirre de
Asteasu y JanEd). Hay mantalin(a) en Hiribarren, J. Etchepare, J.A. Irazusta, N. Etxaniz y Larzabal; mantalin en
Oxobi (183), Lekuona y Lafitte (Murtuts 44); mantelin en Donce y Xenpelar; mentaliñ en Oskillaso (Kurl 189) y
mantalliña en Atheka. � Troasen Karpo baithan utzi ukhan dudan manteliná, ethor adinean ekharrak eurekin.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
110