Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
dakianak, badaki gure noraiñokoaren berri. Vill Jaink 109. � Jesus ene Salbatzaillea, zure adiskidetasuna
bihurtzen darotazularik, ezagutaraz zazu norarañokoan dohaken. Mih 117.
norainokotasun. � Alcance. � Ekaitz-eguna zanean, aterpe onetan batuta ekaitzaren zuzenbide ta
norañokotasunari antzematen zion arrantzale-ozteak. Anab Don 255.
norainotu. � Bere zorigaitzak noraiñotua zeukaten ikusi dezazun. "En el término que le tenían sus
desventuras". Berron Kijote 151.
norakertz. "Membrete, el nombre que se pone en las cartas del sujeto a quien se envían, norakertza" Lar.
norako (V-gip, G-azp, AN-egüés-ilzarb-olza; Añ, Dv), norateko (Dv). Ref.: Bon-Ond 171; Elexp Berg. �1.
Para dónde. "¿Para qué?, zetako? (V), [...] a veces norako? zer egiteko?" Añ. "Norakoa da letra hau? à quelle
destination est cette lettre? Dans ce dernier cas, on dira préférablement noratekoa" Dv. "Norako autobusa da
au?" Elexp Berg. Cf. IC I 483: "Este nombre de Noraco [...] es vascuence, que quiere decir [...] 'para adónde'". �
Norako dut hunenbat ogi, arno, bihi, fruitu eta onhasun? Ax 75 (V 50). Norako bidea emaiten deutsee? Cap 78.
Orain iltzen baziña, zure eriotza norako izango litzake? Cb Eg III 321. Emen arkitzen geran guziok norako ote
gera? AA III 288. Begira norako ta norentzat markatua zauden. Ib. 295. Nabarreterat zohazi, bainan handik
noretako bidea hartzen duzu? Laph 25 (seguramente errata por norateko o noratako). Andretxua, norako biar
dezu billetia? Iraola 18. Norako asmoak dituzu? Ag G 278. Bereala erabakiko da, eraman duan bizitzaren
ariora, norako dan bera. Inza Azalp 80. Etzan gaitz igartzen tenore aietan norako martxa zeraman. Etxde JJ
216. Norako presa dun? Ib. 203. Emendik norako asmoetan aiz? Or QA 53. Norako bidean goazela esango
ziogu, garai onetan? Ugalde Iltz 67. [Desira oiek] salatzen digute izaki baten kasta eta aiurria, etorkia eta bai
izaki ori norako ta zertarako den ere. Vill Jaink 117. Azaldu beharko dut norako asmotan naizen hemen. MEIG
VI 186. v. tbn. Ur MarIl 38. Enb 80. Azurm HitzB 61.
�2. (Pron. relativo; la oración subordinada lleva bait- o -(e)n). � Portu norako illkhi baitzen, han sartzean. EZ
Man II 141 (tít.). Tentazione oneek goitu edo benzidubagaz irabazten dogu zeruba, norako eztaguan biderik
tentazinoien erditik baño. Astar II 265.
�3. (Sust.). Dirección. � Bere adiskideen norakoa erakutsi zion Don Kijotek. Berron Kijote 212.
norakoz. � Para dónde, hacia dónde. � Martxuaren ondarreko bela eginen omen du, norakoz eztakie, baina
orotarat ere enbaxadak Errege baitan omen dire. (c. 1597). FLV 1993, 465.
noralde (Lar, Añ, VocCB � Dv (G)). �1. "Recurso" Lar y Añ. � Burniz edo berunez laster iltzea, / noralderik
onena zan aukeratu! "Recurso". SBaroj CancB III 322. �2. + nora alde. Dirección, rumbo. � Ekaitzen mende /
noralde gabe / nekez gaindurik mendi-lepoak / igeska doaz pagusoak. Loram Y 1933, 335. Noralderik ez dun /
antzetxa bezin larri. EA Txindor 39. Lenengo ibillaldi artan egindako uraxen ber-bera aukeratu zuan Don
Kijotek oraingo ontan nora-aldea aukeratzekoan. Berron Kijote 88.
nor-aldi. � Personalidad, faceta. � Ioanes Gurutzekoak bere liburetan bi nor-aldi ditula esan genezake: bata
gizon iakintsuarena, [...] bestea, berari zer gertatu zitzaion dionarena. Or QA 155s.
noramala. � En mala hora. � Goie nora mala Satana (Ororbia, 1758). ETZ 94. Eta bótako dú nora-mala eta
emain dió kastigua hipokritei (Mt 24, 51). BOEanm 1329.
noranahi (V, G, AN, L, B, BN, Ae, Sal, R; Urt Gram 411, Añ, Dv, H (s.v. non)), noratnahi (AN-5vill, L-sar),
nuranahi (nua- BN-bard, S), nuratnahi (S (+ nuat-)). Ref.: A; Lrq (nura); EI 269; Etxba Eib; Elexp Berg. � A
cualquier parte, a dondequiera. "Noranahi ioaiteko on da" H. v. EDONORA. � Tr. Documentado en todos los
dialectos a partir de Beriayn. En DFrec hay 3 ejs. de noranahi. � Handik kanpoan debozinoak iustu den bezala
libratzen ditu nora nahi. Harb 429. Laster egizu nora nahi. SP Imit II 12, 4 (Mst nurat nahi beita, Leon noratnahi).
Untzi lema gabe bat uhiñek norat nahi baitarabillate. Ch I 13, 5. Guziak zerraizkan nora nai. Ub 83. Oni
jagoka mandatubak egitia nora nai. Mg PAb 128. Jarraitzen zion leoiak nora nai txakurtxo batek bezela. VMg
42. Zoaz Nafarroara, Gaztelara eta noranai. AA II 122. Mendi-bide txiorretan zama andiak nora nai erabilteko.
Izt C 185. Nora-nai joateko eskubidea emango ziola. Lard 526. Nora nahi zu bazoazke aise. Gy 92. An joaten
zan igesi nora nai. Muj PAm 74. Begiok ero ditut, / noranai doazkit. Ldi BB 92. Nora-nai eraman aal dezazun.
Ldi IL 9. Zoriona noranai eskuzabalka barreatuz. TAg Uzt 315. Kutxa haren norat-nahi ibiltzeko. Zerb IxtS 40.
Bere agintea noranai zabaltzen baita. Etxde JJ 157. Aterperikan gabe, / gure alarguntsak nora nahi. Azurm
HitzB 65. Ezin begiak noranahi heda. MIH 238. v. tbn. JJMg BasEsc 109. It Fab 191. Dv Lab 88. Arr GB 53.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1093