Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
bedera bere hitzkuntzan baita ezagun nongo den. Ax 259 (V 173). Nor, nongo eta nolakoak garen bilhatzeko. SP
Phil 201. Baina dugun orai jakin nork eta nongo eskuaran ezarri ahal zuketen deizino hau. ES 158. Nolakoa
dan, nondik edo nongoa degun argi au. Lar SAgust 5. Au nongoa dan ez dakigu. Cb EBO 42. Ezin jakin izan
ditugu nunguak zirian. Mg PAb 192. Hortarik ageri 'zü nunko seme ziren. Etch 72. Nongoa dan ez dakidan bati
emango diozkat. Lard 175. Ezin ausartatuz nongo seme den galdatzerat. Laph 53. Eztakid nonko den. Mdg 127.
Nik ez dakit nongo mintza-moldea duten hura.. Ez bethi Fantziakoa! Barb Sup VII. Aitan aitona nungua zuten / ez
dakitenak erdiyak. Tx B I 131 (248 nongo). Nongo erritarra zen yakin-miñez. Or Mi 14. Galdetu zion nungoa
zen. Zerb IxtS 21. Ez noia agintzera urrengokoa nungo euskeran egingo dodan. SM Zirik 7. Eztezaken ahantz
Xaberriko semeak nungo seme zen. Ardoy SFran 106. Londres, Otxandio eta ez dakit nongo eskuizkribuak.
MEIG VII 55. v. tbn. Harb 142s. Ub 62. Izt C 38. EusJok II 111. Ir YKBiz 291. Mde Pr 186. Anab Aprika 16.
Alzola Atalak 39. Xa Odol 107. Nonko: Egiat 244. Nungo: Michel LPB 351. Ud 54. Bv AsL 68. Azc PB 126. Alz
STFer 141. A Ardi 43. Kk Ab I 119. JanEd II 126. Ox 97. JE Ber 96. TAg Uzt 241. Iratz 169. Erkiag Arran 141
y BatB 192. BEnb NereA 193. Basarri 138. JEtchep 106. Lasa Poem 75.
� (Seguido de sust.). Qué, cual. � Nongo Santu Miragillek bere Amarekin zerutik lurrean Milagrorik egin du?
Cb Just 62. Nungo Gaisotegijetan egoin dira andrakume [...] azur lokatu ta destokitubak zuzenduten
dakijezanak? Mg PAb 52. Yoanen zarete surat eta ikusiko dugu nongo Yainkoak lagunduko zaituzten. Hb Egia
26. Nungo juezak leike / ametidu ori? EusJok II 80. Oi mila debrua! Nungo presondegian othe naiz sartua? Elzb
Po 209. Nungo otsoak kendu leikeo [arranoari erpe artean artu dabena]. AB AmaE 445. Nongo haurrak etzuken
egin gauza bera? Jnn SBi 59. Zeñek? Zelan? Nondik? Nongo indarrakaz? Ag Kr 198. Nungo prendak zinduzten
hola aiphatzen? Ez gu, balinba? Barb Sup 108. Zuek berriz, iñork baal-daki nongo errapetik edoski zenuen? Ldi
IL 85. Nongo ormak geldi leza lêrtzer dagon ibai? "¿Qué muro?". Or Eus 132. --[...]. Diruak-edo emon gura
deutsuz. --Nongo diruak? Bilbao IpuiB 161. Eta zu, Retikako ardoa, nungo bertsuz goraipatuko zaitut? Ibiñ
Virgil 84. Nungo "teologiak" dauku buruan sararazi [...] behar duela [...] garzia horren gai bilakatu? "Quelle".
Ardoy SFran 175s. v. tbn. Mok 14. Zait Sof 94. Xa Odol 240. Nungo: Ox 204. Kk Ab II 111. Zerb Azk 84. Gand
Elorri 171. NEtx LBB 230. Azurm HitzB 52.
� Holako lekhukoak ez badire onak, nongoak izanen dire onak? Hb Egia 87.
II (Adv. relativo). �1. (Con bait- o -(e)n). De donde. � Infernuko eskolak izan oi dira onelako batzarrak, nungo
maesuba dan demoninua bera. Astar II 144. Bizarra agetu zendualako / batean eta bestean [Paduran eta
Nabasen], / nungo azañak ez diran illgo / Lurrak dirauan artean. AB AmaE 49. � v. NONGO(A) ERE. � Nor
nongo baita hango hitzkunza du. Harb 142.
�2. (Sin significado local). � Baita ere Euskera erdikoan edo Egoaldekoan, nungoa Gipuzkoan Naparragoikoan
ta Araba-parte batean itz-egiten dan, eskribitu dute. Aranb SIgn 202.
III (Sust.). � Espacio. � Nongoa kenduz geroz ezer etzirala uste bainuan. Or Aitork 154. Baiña zergatik ari
naiz non zauden, an nongorik balitza bezala? "Loca". Ib. 275.
- NONGO(A) ERE. De donde; de dondequiera que. "Nongoa ere baitzare, de quelque lieu que vous soyez" Dv.
� Manu harrek ekhartzen zuen nongo ere baitzituen bat-bederak bere aintzinekoak edo arbasoak, eta, han
behar zuela eman eta harrarazi bere izena. Jnn SBi 10.
- NONGO-NAHI. (Con subj.). De donde sea que. Cf. nongonahiko. � Ez duguia ba ikusten, / nunguak-nahi
izan diten, / gizenak flakuen jaten? Bordel 61. � De donde sea, de cualquier parte. � --Emaztettua, nunko
zirade? --Nunko-nahi. Gaiak atzamaiten naian lekhüko. Egunaria 26-3-1966 (ap. DRA).
- NONGORIK NONGO. De dónde. � Erreginak bere anderaunerari: / nungorik nungo, zaldun, eskutari hori?
(BN-lab). Canc. pop. (ap. DRA).
nongonahiko (Dv), nungonahiko. � "Qui est de n'importe où" Dv. Según el ed., se encuentra en la Doctrina de
Lizarraga de Elcano. � Azkaineko plaza, zer plaza loriagarria egun hautan, hoinbertze nungo-nahiko jendeekin!
Egunaria (ap. DRA). Basaihizi nongo nahikoez. HU Aurp 97. Erranen darotzuet nongo-nahikoek bezein
adimendu zorrotza dutela. Prop 1897, 214. Nungo nahikoek badakite hitzeko gizonak girela. JE Ber 72. Urhe,
zilar eta nungo nahiko harri aberatsenez estalia. Ardoy SFran 127. Nungo nahiko apezpikuraen ganik hartzeko
apez ordena. Ib. 133. � (Con subj. o similar). "Nongo-nahiko izan zaitezen, etzare sarthuko, de n'importe d'où
que vous soyez, vous n'entrerez pas" Dv. � Komentutik kanpo ezartzen zituen, nongo nahiko seme izan ziten.
Laph 231. Oroit zaite zure herrian berean, nungo nahiko izana gatik, nola iragaiten zen bertze orduz igande
eguna. HU Zez 11. Irakurle maitea: nongo nahikoa izan zaiten, uste dut xehetasun hau zor nautzula. Xa Odol
69.
nongotar, nungotar. � (En oraciones interrogativas, directas o indirectas). De donde (ref. al lugar de
nacimiento). � Nongotarrak ziren jakiteak barnea khexatu zarokun. Prop 1897, 14. Nungotarra zera, Jonixio.
Lab EEguna 99. Nongotarrak?, eta bedaioarrak atera zitxinan. Or QA 189. --Nungotarrak zirezte? --Barkoxeko,
Bankako, Aldudeko, [...] eta nik dakita bertze nungo. Herr 22-9-1960, 1. Esanik dago onezkero nongotarra dan
gure olerkaria. Vill in Gand Elorri 18. Nongo semea naizen edo nongotarra. Xa Odol 107. Eta horra non jakin
nahi duten nongoa edo nongotarra naizen ni. MEIG IX 149.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1078
mende.