Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
honetan. MEIG VIII 113.
- NONDIK NORAKO. A) (Adnom.). a) "De qué procedencia u origen. Nundik norakuak zittunan zuekin
zebitzen mutillak?" Elexp Berg. � Oiturazko gallaldia [...] nondik norakoa eta zeren bidez daben denporaren
luztasunak atzendua daukana. Izt C 502. Nondik norakoak ziraden landareak. Ib. 162. Nondik-norakoa dan
eztakigun mutilla. Echta Jos 174 (216 nundik norako). Nondik norakua da matxiñada au? "Di dove procede".
Otx 25. Nundik norako diruekin jarabik gure andriak ainbeste dotoretasun? SM Zirik 68. � De dónde a dónde.
� Eta batek badaki nondik norako ibiltaldiak egin ebezan gure tunanteok. Bilbao IpuiB 240. b) De qué tipo. �
Nik baneukan neure arima barruan eztakit nondik norako siñistea ta itxaropena. Ag Kr 194. Jakin-erazo zion
aurerrako bere bizitza nundik norakoa izango zan. NEtx LBB 37. Nondik-norakoa da premia horren neurri
arrazoizkoa. MEIG VII 187.
B) (Sust.). a) Carcaterística general. � Poema osoaren muña ta nondik-norakoa adirazten zaizu emen, alde
aurrez eta axal-axalik. SMitx Aranz 37. Poemaren nondik-norakoa, ari gidaria, eta zenbait adibide edo
xehetasun jakingarri dakarzkian ataurre bat balu. Vill in Gand Elorri 9. [Gamizen] lanaren nondik-norakoa,
aldiak, iturburuak eta gainerakoak. MEIG V 109. Premiazkoa da gogoan edukitzea orduko indarren nondiknorakoa:
ordukoak eta oraingoak ez dira bat. MEIG VIII 55. Beharbada herri esaldi horren nondik norakoa
ondo neurtu gabe edo, hartu eta sartu zuen bere liburuan. In MEIG I 208. b) Destino; finalidad. � Gizonaren
destiñua, nondik norakoa, bear dugu orain aztertu. Vill Jaink 109. Desira utsa, nondik norakorik gabea. Ib. 114.
� Dirección. � Eraginok, jakina, ez zuten beti nondik norako berdina izango. In MEIG VI 29.
- NONDIK NORANAHI. Por cualquier parte. � Nondik noranai, atzerritar arloteren bat merke, merke!
deadarrez, orratz, [...], belarritakoak eskeñika. Ag G 180.
- NONDIK NORATAN. Por dónde. � Jakingo degu nundik / noratan zabiltzan. Uzt Noiz 59.
- NONDIK HONA. a) "¿Cuándo, desde cuándo? nondik ona?" Izt 32r. b) A qué se debe. � Erran ezagük arren
nuntik huna den hire boztariua. Mde Pr 47.
- NON EDO NONDIK (V-gip; nun eo nundik G-azp). De alguna parte. "Ointxe nun ero nundik jirau biot
ordenadore zar bat" Elexp Berg. � Eskillaren bat nonondik zuzenduta, tellatutik kortara sartu. Bilbao IpuiB
252. Urrengo estaziñoan jetxi ta praka barri baztuk nonondik zuzenduteko. Ib. 17. Gaia betse nunundik artu
dabenean be, bere modura egosten daki. Vill ib. 6.
nondik-bait, nundik-bait, nondibait. �1. De alguna parte; por alguna parte. � Albaleike sártu zéruan berze
nondikbáit. LE in BOEanm 290s. Lar-abere asko zan orduan erori, / Alere sortu dira nondik bait iori. Izt C 195.
Nondibait dabillen bitartean. Ldi IL 16 (137 nondik-bait). Len sortuak zirala nonbait eta nondibait. Or Aitork
416. Kreazioaren ideia beste nondikbait eldu zaigu. Vill Jaink 29. Orduan beste erri gazteren bat nundikbait
azalduko zan. Vill Jaink 173. �2. nondipait. De alguna manera. � Edozein izaki, ezagutzen dugun neurrian,
giza-gauza dugu nondipait. MEIG VI 110.
- NONDIK-BAITETIK. a) "Nondikpaitik aditu dut, j'ai entendu de quelque part" Dv. "Nuntipaiti [...], de quelque
part" Lrq. � Etxerat huillantzen dira nuntipaitik. Beñat Mardo "Xipa eta batez" (ap. DRA). Ai baletorkit
nundibaitetik / Musaren baten argia! AB AmaE 194. b) De cualquier parte. � Nahi nüke jakin, zertako etzidien
lanian ari seküla, ni nuntipaitik jiten nizalarik. Egunaria (ap. DRA).
- NONDIPAIT ERE. De alguna manera. � Garbizaleak izan genituen [...] Azkue, Txomin Agirre, Urkixo eta
azkenik Bozas Urrutia bera, nondipait ere. MEIG IX 43.
nondik-nahi (Lar, H), nondinahi, nundik-nahi (Lar, H), nundinai, nunti-nahi (H), nundikan-nai. �1. (Adv.).
De cualquier parte; por cualquier parte; de todas partes. "Nundina se dijo de nundik nai, nondik nai, y quiere
decir lugar a donde se concurre de cualquier parte" Lar (s.v. feria). v. NON-NAHITIK. � Batak han izanen dira
bere gorputz loriosekin, alde guzietarik distiatzen dutela, eta bertzeak bere gorputz itsusiekin nondik nahi
harritzen dutela. SP Phil 52. Peligróak nondiknái. LE Kop 148. Uts egín Pilatosék, / nondiknai beiraturík. Ib.
166. Ez bildurrik euki, zabilz nundik nai. Astar II 153. Datorrena datorrela nondik nai Probinzia au asaldatzera,
mendi gogorrean izango du [...] lenengo aztapoa. Izt C 33. Nondik nahi yotzen du aziendak harat. Hb Esk 107.
Nondik-nai etzetorren otsa eta deadarra baizik. Lard 96. Nondinai somatzen du / soñua asita. Xe 184 (233
nondik-nai, 180 nundik-nai). Azpitik gora nundik-nai sartzen dira [arrak]. Sor Bar 45. Kasik nondik-nahi has
ditazkenaz geroz frasak latinean. Elsb Fram VII. Nondik-nahi sartzen zaizkigu ez dakit zer eta zer bitzikeria
galgarri. Arb Igand 39s. An ba ditun arrantzaleak, nondinai arraia gurdika dakartenak. Or Mi 103. Alzeiruaren
argi gaixtoak nundik-nahi baitu hautsi eta histu. JE Ber 63. Errusitik, Txekoslobakiatik, nondik-nai. Ldi IL 70.
Orduan nundikan-nai / mendiak meatza. Or Eus 210 (Aitork 289 nundinai). Miñeral-autsak aukeran / daude
nundiknai ekarritzeko. And AUzta 130. Nondinahi datozkigun berriak ohi baino gezurtiagoak ez badira. MIH
317. Nondik-nahi zetorren deia. MEIG VIII 95. v. tbn. Arr GB 95. Zait Plat 101. Nundik-nahi: Ud 81. A EEs
1916, 109. Tx B I 155.
� (Dv, H), nondikan-nahi (H). (Con subj. o similar). "Nondik-nahi [...] ethor dadien, de quelque part qu'il
vienne" Dv. � Han xuxentzen eta garbitzen da, zer ere bertzenaz eta nondik nahi makhurtu eta lizundu baitzen.
"Aliunde". SP Imit III 52, 4. O itsaso [...] zeiñetan nondik nahi mira nadiñ ezpaitut kausitzen ezteustasunik
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1076
mende.