Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
nunbeit). Lasa Poem 83.
�2. (V, G, AN; Añ, H), nunbait (V, G-goi), nonbai (Izt 111v), nunbaist, nunbaita. Ref.: A (nonbait, nunbait);
SMuj; Gte Erd 232, 237. Seguramente, sin duda; probablemente. "(Sí) por cierto [...] bai nonbait" Añ. "Deben de
ser grandes, etc., bai nonbait andiak dira" Ib. "Creo que" Ib. "Nik nonbai esan bear ez, sin duda no lo debía yo
haber dicho (sin verbo), pero..." Izt 111v. "Nunbait aurreagi sartu zan itxasoan eta itto egin zan, sin duda
penetró demasiado en la mar y se ahogó" SMuj. � Tr. Aunque se documenta ya en Dechepare, es más frecuente
al Sur. � Zure penak diozunok nonbait handi bide ituzu. E 189. Orra nun doian erruki baga / odolezko iturriia, /
nunbaita orain amaituko al dau / bere betiko egarriia. Urqz 82. Erran behar da, nonbait, amaren eta semearen
Izpirituak miragarriki konpuntzen zirela. Lg II 119. Eta sinhesten badut, nonbait ongi sorhaiotua naiz, ikharatua
ez banaiz. Brtc 132. Andi-astuna da nonbait nire bekatuen kargea. Añ EL 1 186. Nonbait aiteak au iragarri / nai
yeuskuan ez besterik. Zav Fab RIEV 1909, 35. Nonbait ongi ona da / daukazun biziya. It Fab 34. Oraino sort
bazinte ene osto pian, / nonbait, ene zain hoien artian [...] / etzunuke zuk hainbeste minik. Arch Fab 93. Gure
yaun lehoiña nonbait / zela niri didurizait / Robespierren kusi zenbait. Gy 177. Ezagutu zuten nonbait zorakeria
andi bat izango zala. Lard 428. Baña Jainkoak nunbait ala naita, etziraden arkitu. Aran SIgn 11. Bertsolari
ederra / nonbait zerade zu. AB AmaE 397 (217 nunbait). Satanasek eukala / nunbaist olgurea. Azc PB 138 (in
Ur PoBasc 189 nunbait). Nonbait nexkak egin bear zuen guzia egiña zegon. Goñi 79 (15 nunbait). Ondo
zeritzon, nunbait, jokotik dirua erez irabazteari. Ag G 127 (76 nonbait). Saski eder bat nai, nonbait, eta maite
duela siñestarazi zion. Or Mi 35 (Tormes 47 nunbait). Bañan nunbait aspertua alde egin dit. Lab EEguna 67.
Nunbaitx leku biarrian izango gaituk. SM Zirik 23. Erriko gizonak uste du, nunbait, beste arraza bateko laguna
dela jakintsua. Vill Jaink 128 (163 nonbait). Ortik datorkio nunbait daraman izena. Ibiñ Virgil 53 (54 nonbait).
Geldiegia izan zan, nunbait, azken bizialdi ura. NEtx LBB 291. Xalbador hunek bere laguna / nunbeit nai du
zirikatu. Mattin 119. Gurea delako nonbait, guretarrekin itsatsirik gaudelako. MIH 227.
v. tbn. Xe 179 (224 nunbait). Noe 56. JanEd I 40 (II 141 nunbait). Ezale 1899, 7a. Urruz Zer 56 (Urz 39
nunbait). Alz Txib 83. EusJok 81 (II 31 nunbait). Mok 8. Inza in Jaukol Biozk VII. Tx B I 241 (II 58 nunbait). Ldi
BB 8. ABar Goi 31 (23 nunbait). Mde HaurB 91. Erkiag Arran 115 (BatB 130 nunbait). Anab Poli 134. Ugalde
Iltz 17. Zait Plat 88. Berron Kijote 142. Nonbeit: Jnn SBi 117. Nunbait: AstLas 73. PE 57. Zab Gabon 35. AzpPr
109. Moc Damu 34. Jaukol Biozk 62. Aitzol in Laux BBa IV. Otx 155. Lek EunD 48. JMB ELG 68. TAg Uzt 63.
EA OlBe 71. SMitx Aranz 21. JAIraz Bizia 79. Munita 83. Lek SClar 113. Etxde JJ 13. Txill Let 29. BEnb
NereA 149. Basarri 41. Gand Elorri 158. Onaind in Gazt MusIx 145. MAtx Gazt 72. Salav 93. Uzt Sas 49. Xa
Odol 173.
� (Dv, H), nonbeit (H). (En exclamaciones). Ciertamente, sin duda. "Oi nonbait ona baita gure Jainkoa! oh!
que notre Dieu est bon! Nonbait ongi maithagarria bide zare, o zerua! (Cantiques basques)" Dv. "O nonbeit
banu zure aldera sainduek zuten bezalako bihotza! (He Gudu)" H. � O gure Aita Adamen bekhatua, nonbait
heriotzeari gure gana bothere handia eman ioen, gu gandik edoitea gatik Iainkoak bere bizia eman behar ukhetu
duenaz geroz! Harb 135bis. Nonbait, gure zorigaitzaren handia! Lg I 255. Birjina Sainduba! nonbait egun gozo
eta atsegin egitekoak iragaten zintuen Tenpluban. Mih 18 (120 nonbeit). O! nonbait bekhatu mortala hire
higuingarria, [...] desegiten dukanaz geroz [...] obra sainduen merezimendua! Brtc 104. Ah! zurekin bizitzea
nonbait gauz ona da! Arr GB 115.
�3. (H), nunbait (S), nunbeit (BN-lab). Ref.: A (nunbeit); Gte Erd 144. Más o menos. "Nonbait makhila hautsi
diozu bizkarrean, vous lui avez presque cassé le bâton sur le dos" H. "Poco más o menos. Zazpi urte nunbeit,
siete años poco más o menos" A. "Hantik lau-bost urten burian nunbait (S)" Gte Erd 144. v. HAN NONBAIT,
NONBAIT HAN (b), HOR NONBAIT. � Eta nula Bethania ezpeitzen hürrün Jerüsalemerik, nunbait oren erdi
baten bidia baizik. EvS Io 11, 18 (Lç ingurua, He, Dv bezala, LE guti gora bera, HeH nonbaitsu, IBe edo; Ol y
Ker amabosten bat, Leon oren erditsu). � "On dit ironiquement nonbait zabiltza! vous vous adressez bien! s'il
s'agit de deviner, de rechercher, vous êtes loin de trouver" Dv.
�4. (Uso sust.). � Poetak aldiz uzten du [...] nonbaita eta noizbaita dauzkan mundu-ezagutu hori. Mde Pr 372.
- HAN-HARA NONBAITEKO. De algún lugar lejano. � Hemen hurbileko ala han-hara nonbeiteko fraide eta
serora etxe zonbatekin ez zaukan? HU Aurp 148.
- HANGO NONBAITEKO. De algún lugar de aquella zona. � --Donibandarra? Baionesa? [...]. --Bai, hango
nunbaitekoa niz. JEtchep 115.
- HAN NONBAIT. a) Más o menos, aproximadamente. � Ene haurra, edireten zare bada han nonbeit, tenpluan
Simeonen oraklea enzun nuenean kausitu nintzen estatu beran. Mih 99. Nola naire bi illabete igaro orduko an
nunbait, eta gero zuretzat izango dira. Moc Damu 9. Koplatxo au [...] an nunbait XIII, XIV, XV gizaldian sortua
izatea merezi luteken aietako bat da. Lek SClar 139. b) En alguna parte, allá en alguna parte. � Eta horra non,
han nonbait, Ahatsako bidean, bertze irrintzina bat eraikitzen den. Barb Sup 180 (59 han nunbait, Leg 71 han
nonbeit). Bat-batean, han nunbait, urrun, garrasia karats bat. JEtchep 116. Ba eban Gabontzak an nunbait zer
egokia [iskillua] ereti aretarako. Erkiag BatB 142. Bakarrik han nunbait galdua. Larz Iru 56. Han nunbait! Zoin
urrun! "Quelque part là-bas". Ardoy SFran 257. Lur-paradisua utzi genduenez gero, han nonbait, Phison,
Gehon, Tigris eta Euphrates hibaien inguruan. MIH 78. v. tbn. Berron Kijote 154. Han nunbait: Etcham 217. Lf
in Zait Plat XXI.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1067