Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
manka-manka (A), manga-manga (Ort Voc). � "Manka-manka eginda itxi nabe makillaka, me han dejado
estropeado a palos" A. "Manga-manga, golpear" Ort Voc 140. � Kalera eskapa ez-panauen... manga-manga
etxen nau bertan beñepeñ. Ort Oroig 96.
mankar. "(BN-lab), bulto?. Harri-mankar bat, una piedra bastante grande que se levanta del nivel del suelo" A.
mankar, mankarro. v. 1 malkar.
mankarrot. v. bankarrot.
1 mankatu (V (-au), S; SP, Dv (S), H (V, G)), mainkatu (-kh- BN-mix; -kh- H (s.v. maingu)), mangatu (V-gip),
maikatu (-kh- H (BN, S)). Ref.: A (manka, mankatu, mainkhatu); Lrq (mankhatu); Totor Arr (mankeu); Iz ArOñ
(mankau); Elexp Berg (mangau); Gte Erd 304. � Tr. Documentado en autores vizcaínos (tbn. en V. Moguel y
Uztapide) de los ss. XIX y XX, y en los suletinos Eguiateguy y Etchahun. La forma general es mankatu (-kh- en
los suletinos); hay mangatu en Uztapide. �1. Hacer(se) daño, herir(se), lesionar(se), golpear(se). "Prendre mal
ou faire mal à quelqu'un" SP. "Donner ou recevoir un coup" Dv. "Averiar con golpes" Iz ArOñ. "Oñetakoak
larrutu egin dit (AN-gip), oskiak mankatzen nüzü (S)" Gte Erd 304. � Ezta hon hirietan horik hazteritsü, txankü
zahar edo mankhatürik ta nausi gaberik. Egiat 267. Bere korputz gaitzera makurtua [...], mankatu gabe modu
onean zilizo, baraur ta disziplinakin gabe. Mg CC 148. Labanduta joko dau beia, mankauko da. Mg PAb 75 (v.
tbn. 92). Ekin zion ortz gogorrekin leoi argalari ta larga zuen mankatuagoa. VMg 18. Kabalik han sar-eta lotsa
dira mankha / hartü behar dizie abisü handia. 'Fasse du mal'. Etch 616. Lotsabako zar ori... modu orretan
mangateko gixona! Ort Oroig 60. Orrillaren batian / mankau anka biak. Enb 197. Mallatu andiyak artuta, argin
bat mankau zan. Kk Ab II 57. Bidian mankauta itxi ditut mutil bi. Ib. 64. Arrats guzian beren kargakin /
mangatzeraño ezurrak. Uzt Sas 178. v. tbn. DurPl 68. Alt LB 55.
� (H (V, G); -au V-gip ap. Iz ArOñ), mangatu (-au V-gip ap. A Apend y Elexp Berg; G-azp). Debilitar(se),
cansar(se). "Mankauta nao, estoy molido de cansancio" Iz ArOñ. "Fubolian ibillita ziero mangauta aillegau zan
etxera" Elexp Berg. � Gorputza argalduteko, mankeetako, gaxotuteko edo illteko. fB (ap. H). Mankeetan dabee
euren osasuna ta laburtuten ditubee bizitziaren egunak. fB (ap. H). Oeratu zan ta dana mankauta eguan legez,
bertatik luak artu eban. Ur MarIl 46. � (Uso sust.). "Mangau, cansancio, agotamiento a causa de un gran
esfuerzo. Nik artu dot mangaua trastiak azkenengo pisura jasotzen" Elexp Berg.
�2. (Lcc (-du), Lar, Añ). "Mancar de manos, eskuak mankadu" Lcc. "Mancar" Lar y Añ. "Tullido, mankaua"
Añ.
�3. "Il se dit en parlant d'animaux qui se blessent grièvement, se tuent par quelque chute ou accident. Sarritan
arresak mendian mankhatzen dutuzu, souvent les animaux se tuent dans la montagne" H. Cf. maingutu.
2 mankatu (VocBN, Gèze 339, H (L, BN, S)). � Fallar, errar, no cumplir; faltar, carecer. � Bisita hori mankatü
balie. Mercy 28s. Ezta haur onsa eskolatürik batere, egin bide horri bere amarenzat mankatü nahi lükianik. Ib.
28. Eztit ez mankatüren / zurekila jitia. Xarlem 144. Etziezü mankatüren haier trixte izatia. 'Il ne leur manquera
pas'. Etch 150. Lotsa beitira oillo saldak behar deikien mankatü. 'Fasse défaut'. Ib. 580. Aspaldian desir niana
orai dizüt gogatü, / hura gogatü eztüdano gaiik eztizüt mankatü. ChantP 76.
mankatzaile, mankazale. �1. (El) que falla, no cumple. � Haitatüko dü bat edo biga beste konfraien hartian
kargüdünetarik urtheko bi sosen ekhartera mankazalen orhit erazteko. Mercy 27. �2. "Mankazale, qui prend
mal (S)" Lrq.
mankatzar. "Mangote, mankatzarra, sokaitzarra" Lar.
mankazale. v. mankatzaile.
mankazio, mangazio (G-azp). � Cansancio, debilidad.
mankerdi. v. mangerdi.
mankerrot. v. bankarrot.
manko. v. maingu.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
106