Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Prop 1880b, 46. Elhea ere bakhandu zitzaion, bi mathelak erori, begitarte guzia ez dakit nolakatu. EGAlm 1897,
27. Harrigarri da irakurtze tzarrek nolakatzen duten [...] jende batzuen burua. HU Eskual 17-1-1908, 1.
Nolakatzen den gizona tzarkeria nausitzen zaiolarik! Othoizlari 1968, 45. Hauxe erran nahi du [...]: argi
bezainbat ilun ikusi duela [...] eta horrek nolakatzen dion bihotza. Larre in Xa Odol 15.
nolakoabait. "(G, AN, L, BN), regular, pasable, de alguna calidad" A (pero no parece tratarse de un adj.). Cf.
NOLABAITEKO.
nolakodi. "Calidad" Lar. v. zelakodi.
nolakotasun. � Característica, cualidad. � Mediku bezela ezagutu eritazunaren nolakotasuna (fray Jaun Ajuria,
c. 1825). Eusk 1991, 980. Lur, egurasti, azi ta landarien nolakotasuna ondoen dazauzkiana. "Calidades". Zink
Crit 4. Aosapaia ondo atondua dagonean, bere nabaipenak alien nolakotasuna adirazten digu, bestelakoan ez.
Ib. 27. Baña kantaren beste zenbait literatur-nolakotasun aipa dezagun lenengo. Lek SClar 123. Bazekin Itxas-
Bareko ekaitzen berri eta Indietako tifoien nolakotasuna. Etxde Itxas 47. Funzionearen nolakotasuna gaiak
adierazten baitu. Vill Jaink 66. "Euskal-Festara" eresi eta "Txoritxoa nora zoaz?" abestiakaz (Usandizagak)
agertu ebazan bere eres-etorrera eta nolakotasuna. EgutAr 5-6-1962 (ap. DRA). � Cualidad, buena cualidad. �
Bere jarraitzalle diran idazleak nabariari ezartzen ziozkaten jakitea, antzeak, zindotasuna, maitagarritasuna,
emakoitasuna eta beste nolakotasunak. Zink Crit 57. � Modo (gramatical). � Nolakotasuna, modua, adierazten
duten hitzetan. MEIG VII 108. Esaldiaren bai-ezko nolakotasuna edo modalitatea. MEIG VI 147.
nolakotsu. � De qué clase, tipo (aproximadamente). � Adirazi nai dizut [...] nolakotsuak diran aratzen diranen
lagun ango jauregitarrak. Mb IArg I 237. Agurrak egin ondoan, huna nolakotsua izan zen gure solasa. Prop
1890, 273. Aski zaiku [...] jakitea zer tokitan den eta nolakotsua bera [Zumaia]. JE Ber 76. Ba dakigu goizeroko
ta gaberoko pentsamentuk nolakotsuk izango diran. JAIraz Bizia 16.
nolakotu (L, BN ap. A). � (Usado en oraciones exclamativas o interrogativas indirectas). "Venir a ser como,
cambiar hasta. Se usa en frases admirativas. Gizon hori nolakotu den! (L-ain, BN)" A. � Burutik badu [ene
senarrak], edo nik ez dakit nolakotzen ari den. HU Zez 60.
nolala. v. NOLA HALA.
nolan (V-gip ap. Etxba Eib; Lcc). � Tr. Documentado en textos vizcaínos antiguos (a partir de 1800 sólo hay un
ej. de Arrese Beitia). Hay además un ej. aislado en Harizmendi (142), seguramente errata. �1. (Adv.). Cómo (en
oraciones interrogativas directas o indirectas). v. nola. � Nolan joazu eurakaz? Mic 13r. Nolan irabaziko dira
induljenziak? Cap 67s. Ezin daizu ukatu / nolan askok adbertidu / zaituzan. BBizk 37. � Como así, por qué. v.
nolaz. � Ausenzia triste gogor kruela, / nolan ilgo nozu orain onela? (s. XVII). ConTAV 5.1.4. Bada astoa,
nolan esan dozu bostak xo daudela? Mic 12r. �2. (Conj.). (Con alan). Así (...) como. � Egin bidi zure
borondatea, nolan Zeruan, alan lurrean. Bet 4 (tbn. nola zeruan ala lurrean en TAV 3.2.14 (N. de Zubia,
1691)). Alan lurrean nolan zeruan. Cap (ed. 1893), 36s (4 zelan zeruan, alan lurrean). Nolan direan eskurrean
frutuak gozoenak eta prezaiduenak, alan dira gugan espiritu santuen frutuak. Ib. 82. Alan bizitzan nolan
eriotzan. Cb CatV 95. �3. (Conj.). Como, igual que. � Kain nolan kendutera / dator guri burua. BBizk 9. �
Izen deungaren bat [...] nolan dirian Diabruba, Demoniua, Añena ta Barrabasa. CrIc 61. �4. (Conj.). Ya que,
como. � Eta ese giñan nik nolan niarduen. AB AmaE 228.
- NOIZ NOLAN. v. noiz.
- NOLANGO. a) Como, del modo que. � Nolangoa dan Jaun bat fin bagarik poderosoa. Arz 30. b) (nolaango
Dv (V)). Cómo, de qué tipo.
nolanagiko. v. NOLANAHIKO.
nolanahi (V-gip, G, AN, BN, R-uzt; Lar, Añ (G), VocBN, Dv, H), nulanahi (S). Ref.: A; Lrq (nula-nahi); Etxba
Eib; Elexp Berg; Gte Erd 144. �1. De cualquier forma, de cualquier modo (en sentido a menudo peyorativo).
"Como quiera" Lar, Añ y A. "Assí como assí", "atrochemoche" Lar y Añ. "(Hacer de uno) cera y pabilo, norbait
nola nai erabiltea" Lar. "N'importe comme, de toute façon, d'une manière inconsiderée" Dv. "Nola nahi egina,
fait d'une façon quelconque" H (s.v. nahi). "Nola egingo dogu gauzia? Nola nai" Etxba Eib. AxN explica
deblauki (262) por nolanai. v. nolanahika, edonola. � Tr. Documentado desde Axular (en la expr. nolanahi den
dela). En la tradición vizcaína sólo se encuentra en J.J. Moguel y Arrese Beitia. En DFrec hay 60 ejs. de
nolanahi, meridionales. � Bortxaz, mehatxüz edo nola nahi. FPrS 26. Natüraz gaintiko gaizen egitera iarten
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1054