Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
ala. EgutAr 7-1907 [sic] (ap. DRA). Santa Elenatik itzuliko zela nola edo ala. Vill Jaink 129. Asi ezkero jarraitu
bear / zaio nola edo ala. Uzt Noiz 121. Nola edo ala, al dukena egin zak (AN-larr). Inza NaEsZarr 761. Has
nadin beraz nere esatekoak esaten, nola edo hala. MIH 233. v. tbn. Goñi 41. Tx B 217. Zait Sof 81. JAIraz Bizia
59. Etxde JJ 172. Txill Let 83. Lab SuEm 205.
- NOLA EDO NOLA. De cualquier manera. � Eta ni, ez nola edo nola, bainan lo dorphean, hori ahantzirik. Dv
LEd 61 (Cb EG II 27 ez nola nai).
- NOLA HEL. "(BN-arb), según sea" A.
- NOLA ERE (G (msLond) ap. A; Lar, Añ (G), H), NOLERE (Urt V 451). "(Sí) por cierto" Lar y Añ.
"¡Ciertamente, yo lo creo!" A. � Etziekien bada zeiñ zan aietan onena? Nola ere ziakien. Lar SAgust 12.
- NOLA ERE... BAIT-. a) Como quiera que, de cualquier modo que. Cf. nolarebait. � Nola ere hil baitadi,
doha salbamenduian. E 41. Zer bada? nola-ere baita, bada fikzionez, bada egiaz, Krist predikatzen da. "Toutes
fois, en quelque manière que ce soit". Lç Phil 1, 18 (He nolanahi ere [...]-n, Dv nolazbait, Ol dana dala, Ker
edozelan be, IBk nolanahi ere, Bibl dena den, gis bat ala beste). Baina nola ere izan baita, guk dugu sinhesten
ezen regla hunetara nehor konformatu behar dela. Lç Ins G 6v. Etzuen muntarik, Theresak nola ere baitzen
entzunen zuen eta. Mde HaurB 51.
b) Ya que, como. v. supra II (1). � Gehiago hauk dirade zuk ifini usantzak, / nola ere baitzintuen ifintzeko
puxantzak. EZ Man I 24. Zuri ekhartzen darotzut ohore handiena, / nola ere zu baitzare monarka puxantena. EZ
Man II 13. Nola ere haboroek ezpaitüzie hon ediren [...] Katexima. Bp I 20. Eta nola ere ahoz aho / berria jin
beitzen handiago, / arratsa beno lehen / errana izan zen / gizon hark ziela errun / arraultze berrehun. Arch Fab
135. Nola ere omen baitu yan-xahar gaitztoa. Gy 9. Nolaere bai ziran jainkokindelari argien ta adituenetakoak
[...] ezagutu zuten arkume janzian ari zitzaien otsoa. Aran SIgn 99. Nolaere [...] baidiraden. Ib. 100. Zuzenean
zegoen aldi hartan Sean Padraig, nola ere egia jakin baitzuen. Mde Pr 298.
c) Como, del mismo modo que. "Nola ere eginen baitu, hala izanen da pagatua" Dv. � Nola ere [gloria] izan
baitute / haste gabe den hastean, / dutela orai eta bethi / bere eternitatean. Gç 115. Nola ere gure lagunak
tratatzen bai ditugu, halaber gu Jainkoak tratatuko gaitu. Brtc 210. � (Con -(e)n). � Nola ere koplek dakharten.
Gy 202. Batez ere animen onerako lanera bidaltzen zituanean, nola ere bialdu zituen Franzisko Xabier da Simon
Errodrigez. Aran SIgn 111.
d) (En la expr. nola ere baita, baitzen). De algún modo. Cf. nolarebait. � Ez ordea lepotik urkaturik, baina
besoetatik edo gerritik loturik edo nola ere baitzen. Mde Pr 189. Nola ere baitzen, barruko urduritasuna
ezkutatu zion. Mde HaurB 86. Haren erabakiak nola ere baita galerazi beharrez. Ib. 48.
e) A pesar de todo, de todos modos. � Geroztik, zuan erranez nabaja erkilia, ezokela lixiri tripa mina; nolare
ezun sartu nabaja tripatik. Mdg 126.
- NOLA ERE DEN (dan H (V)). Sin duda. � --Gauza gaiztoa da gurasoai damu, naigabe ta atsekabe egitea? --
Nola ere dan, eta ez txikia. Ub 177s. --Bekatu beniala da izugarria? --Nolaere dan. Ib. 154. --Beraz sarri
konfesatzea ta komulgatzea izango da bitarteko ona [...]. --Nola ere dan. Mg CC 191.
- NOLA ERE NAHI (DEN). Como quiera que sea, de cualquier forma. � Nola ere nahi norbaiten azpikoa
bazare. SP Phil 164. Konsolazionerik xipienak geiago balio du, nola ere nahi den, munduko alegrianza
handienek baino. Ib. 477.
- NOLA ETA (H). a) Si, supuesto que. "Nola ta pekatutik irteteko asmo sendo bat egiten ez dan (Cb)" H. b)
(Con hain, hainbeste). Tan... como, tanto... como. � Añ urrean daukagu erioa geron etxean, nola ta gerran
gabiltzanean. Arr GB 13. Ez añbeste egin zuen lapurreriagatik, nola ta luma arrez egiñ zituen lanakgatik. Arr
May 27. c) De modo que. � Matralla ubeldua erabilli zuen, nola ta beatzen markak lurreko eskuaz egiña etzala
ezagu zezan. Arr May 27s. d) Así como. � Erregiñak daukan esku eta ontasun andia txit argi eta garbi agertzen
duen gertakaria, nola ta debozioaren ordañsaria. Arr May 34. Saia zaite debozio eta modesti andiaz elizan
egotera, nola ta etxean, kalean eta beste zernai lekutan. Ib. 67.
- NOLA ETA... EZ (G-azp). A no ser que. "Ezin lagako diyogu lanai, nola-ta ez gean derrepentien aberasten"
(G-azp). v. NON EZ, NON ETA... EZ.
- NOLA ETA NAHI ERE. "Nola ta nahi be, de cualquier forma, de todas maneras. Eztakitt ze ordu dan; nola ta
nai be ezin berandua izan" Elexp Berg. v. NOLANAHI ERE. � Ez zekiñat nik ori [...], bañan nola ta nai ere
urrutitik [dator]. Apaol 29.
- NOLA ETA NOLA. (En oraciones interrogativas indirectas). (Decir, explicar con detalle) cómo, de qué
manera. � Erran nahi banu nola eta nola gerthatu den galtz handi hori. Dv LEd 305. Aipatu izan dugu nola eta
nola leher egin duen Panamako zauri izigarriak. HU Aurp 62.
- NOLA EZ (G-azp, BN-ciz ap. Gte Erd 232). Cómo no. � Zeruko erregeak ikusi zituen bere oinetan, Brahma
bera ere: nola ez? Hb Egia 61. --Bai, bai, eta konformatzen bada... --Nola ez? Sor Gabon 46. Danak jarraitzen
zuten. Nola ez? Ag G 26. --Maitea... Maitea al nazu? --Nola ez... ABar Goi 25. Antxe azaldu ziran baita ere,
nola ez? [...] andoaindarrak. F. Labayen in Munita 10. Guztiz erotuta dago gañera. Nola ez! Txill Let 99. Eriek
bereziki badute Frantsesen baitan fidantzia. Nola ez? Ardoy SFran 274. Mutila, gainera, nola ez?, bihurria eta
edozertarakoa omen. MEIG I 180. v. tbn. JE Ber 102. NEtx Antz 121.
- NOLA GERTA (B ap. A). Según sea.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1050