Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
bat zabal? Bainan nobiziatarat sartzerakoan haur gaztek behar lukete erakurtzen jakin. Prop 1898, 62.
nobiziadutza. � Noviciado. � Hemen Nobiziadutza eta Humanitateak egin ondoan [...], Oñan lizentziatu zen
Filosofian. MEIG IV 110.
nobiziat. v. nobiziadu.
nobiziata. v. nobiziadu.
nobizio (Lcc, Urt IV 299), nobiza. � Novicio. � Proselitoa, hanbat erran nahi da nola nobizioa edo berrizki
konpainia bati eratxekia. Lç Decl a) 5v. San Estanislao, Jesusen Konpañiako nobizio miragarria. Cb Just 149.
Nola Errosaliaren prestuguneak Bapilde guzian ederretsiak baitziren, Nobizen Etxeko andre egin izan zuten.
Birjin 598. Nobizio batek ikusi zuan beste bein Franzisko itzegiten zeguala. Bv AsL 154. Gazte denboran sartu
izan banitz / pralletako nobiziyo, / gure gorputzak ez luke izango / daukan ainbeste biziyo. Tx B 165. v. tbn. Arr
May 178. Nobiza: Jaur 386.
nobizto. "(V-m), afán, exageración" A.
noble (Dv). � Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Escasea relativamente en el s. XX. En DFrec
hay 8 ejs. �1. Noble, sincero, honrado. � Esforza bidi zure biotz noble ori. FJZ ConTAV 5.2.1. Jente noblea,
ezin nesake, / bear deustazu parkatu. Lazarraga 1169r. Zuek jakingo dozu, arzai nobleak. Ib. 1147v. Lurreko
bertze kreatura guziak baiño nobleago eta abantailatuago zeure idurira egin nauzu. Mat 270. Iauna, bedinka
dadilla zure izen noblea. EZ Noel 78. Karitatez bethea da zure bihotz noblea. Ib. 139. Badu gure arimak
borondate guziz noble bat. SP Phil 524 (He 532 noblea). Bada bertze amorio bat ezpaita hain noble, ez hain
eder nola lehena. Tt Onsa 129. Hekien obrak noble errendatzeko. Gç 26. Hautsi tutzu gure etsaiak, o gerlari
noblea. Ib. 95. Etsekoandra noblea dogu. Acto 421. Maithazale noble bat. Mst III 6, 2 (SP noblea; Ip goriak).
Hitz nobliagorik jalk eztaite emaztiaren ahotik. Egiat 237. Gure euskaldun erriko soldadu nobleak. Echag 22.
Izpiritu noble eta dohatsu heien sumisione osoa. Jaur 410. Sentimendu haiñ noble den hori. Gy 12. Bonaparten
asmoak / beti lez nobleak! Azc PB 221. Naiz izan pobria, / da gizon noblia. Tx B V 148. Etxe ontako jende
noblea, / Jaunak bedeinka dezala. Or Eus 143. Inguratu zauzkitan euskaldun nobleak, / ene bihotz xokotik ez
daude gordeak. Xa Odol 231. v. tbn. El 69. Cb CatV 110. Brtc 78. DurPl 104. fB Ic I 16. Bordel 127. Aran SIgn
41. Xe 191. AB AmaE 296. Moc Damu 3. Balad 99. Vill Jaink 120.
� (Ref. a animales). � Oroit ari aizela zakur famatua, / pare gabe noblea, eta ez katua. It Fab 254. Zaldi noblia
alderatu zaio Anjelikari. Bil 164. Bertso berriak, Izagirreko idi nobliai jarriak. EusJok II 113. Noble eldu zirian
[idiak] / plaza orretara. Ib. 113.
� (Uso adv.). � Noble urten dozue / plaza guztietan. EusJok II 116. Gure errege izandu ori / portatu da oso
noble. Tx B II 87.
�2. (Lcc, SP, Urt I 150, Ht VocGr 314, Lar, Añ, VocBN), nuble. Noble, hidalgo; noble, principal. v. AITONEN
SEME. � Duke, konde, markes, zaldun eta berze iaun nobliak. E 57. Mundu guzia huna betor, aur noble
onengana. (1554). Iker-2, 261. Guzizko Andre noble Ioanna Albrete, Nafarroako Regina. Lç Dedic * 5r. Gizon
noble bat parti zedin lekhu urrun batetara. Lç Lc 19, 12 (Brunet noble; He ethorki handitakoa, TB aiturun seme,
Dv sortze handiko, Arriand, BiblE handiki, Leon aitoren seme). Ibili zen emazte eder, noble, aberats batekin
galdua. Ax 221 (V 147). Dabiden odol nobletik ethorri den Erregea. Gç 65. Munduan eztela hain zorthe
dohatsurik nola noble sortzea. ES 106. Españar uts utsa, anziñakoen ta are lenbizikoen etorkia ta ondokoa ta
beragatik nastebagea, garbiena, fiñena ta nobleena. Lar, carta a Mb 279. Mundurako gizon noblea zan batekin
gurasoak ezkondu zuten. Cb Eg III 372. Beti noble izan dire eskaldun haur guziak. Monho 60. Salütatzen zütüt
Kostantin / enperadore nublia. Xarlem 1424 (119-120 noble). Santa Ines jaio zan Erroman, guraso noble,
aberats ta birtuosoak ganik. JJMg BasEsc 227. Gazte noble eta bere buruaz txit pagatu bat. Arr May 170. Ah,
zer kasta noblia, eder, pür, ürrüxak! Xikito 11. Ango aundikiak, ango aitor-seme edo nobleak ziran batez ere
abertzale. Ldi IL 165. Adios, bada, dama noblea. SMitx Aranz 193. O, Mantuako markes noblea! Berron Kijote
67. v. tbn. EZ Man II 55. Harb 88. Hm 100. Ch III 54, 14. Egiat 244. Mercy 10. fB Ic I III. Hb Esk 66. Gy 184.
Ud 141. Bv AsL 34. AB AmaE 450. Zab Gabon 94. Zby RIEV 1908, 84. Elsb Fram 180. Ip Hil 54 (67 nuble).
Azc PB 363. Nuble: UskLiB 217. Etch 604.
� (Ref. a cosas y lugares). � Liburu noble eta exzellent hetarik. Lç Adv *** 1v. Napol erri noblea da. Lazarraga
(B) 1205v. Bihurtzen naiz etxera, / Franzia erresuma noble / fronteraren aldera. EZ Noel 176. Iauregi eta
gaztelu handi, eder, noble hartako seme. Ax 6 (V 3). Leheteko etxe nobleko semea. ES 156. Azpeitiko Erri noble
ditxazko onetan. Cb Eg III 356 (v. tbn. EBO 55). O, zeruetako erregearen alaba loriosa! Ala zure lehenbiziko
urratsak haltoak eta nobleak baitire! Mih 13. Aspirozko erri noblean. Noe 30. Mondragoiko uri noble ta
euskaldun garbiari. AB AmaE 282. Poloniako etxe andi, noble eta aberats bateko jatorria zan. Arr May 191.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1026