Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
Seigneur. [...] Niganatu zenean, quand il vint à moi, vers moi. Niganat ditezila zorigaitz guziak, que tous les
malheurs tombent sur moi, viennent à moi. [...] Hainbertze ongi egin diot nere etsaiari non niganatu baita, [...]
qu'il est revenu à moi" H. � Zu niganatzen zaraneko, nere Jaungoiko maitagarria, birtute-ederren lorez ta lorez
ederki apaindua dadukat nik nere biotz au. Mb OtGai III 182. Ofenditu nautenen amorioa niganatzeko. Echev
Dev 135. Zakurra naizala uste al dek, makilla utsarekin niganatzeko? Lard 165. Arrantzale bat niganatu da
gizon prestuaren gisa. Tx B II 119. v. tbn. Enb 94.
nigar. v. negar.
nigor. v. inor.
nigota. � Tonto, simple (?) (cf. gasc. nigàut, fr. nigaud). � Oillasko nini horiek / bethi naute yokaturen / eta
lege komunari / nigota horiek xoilki / zaizko bethi itzuriren! Gy 308.
nigredo. � Metal-orea hoztu ta "nigredo" mailara heltzen denean bezelatsu agertzen da, ebakia, islatua, beltzdirdiraz
nabarmendua. "Nigredo". MEIG IX 123 (en colab. con NEtx).
nigromant, nigromanti. � Nigromante. � Berak du kulpa, bada mugaz esan zion nigromant lagunak etzedilla
sar sartu zen inguruan. Mb IArg I 377. Nigromanti sorginket-lari tristea. Ib. 375s.
nigromantiko (Lcc). � Nigromántico. � Sorginkeriekin erakarri zituen nigromantiko berak nork daki zenbat
soldadu zaldizko. Mb IArg I 376. Sorginket-lari nigromantiko hau. Ib. 375.
nigromantzia. "Nigromançia, nigromanzia" Lcc.
nigurtu. v. neurtu.
nihildu. � Inutilizar, anular (?). � [Konfesioan] arima erraberritzen da bere barrenean osoki eta bekhatuaz
mortifikatu ziren obrak, obra nihilduak pizten dira. Hm 202.
nihis-nahas. � Mezcladamente. v. mihis-mahas. � "Xuberotarrak" eta "Manexak" nihis-nahas denak borda
berean. Herr 22-9-1960, 1.
1 nika. � (Con vbs. como ari, mintzo...). Hablar en primera persona del singular. � Lehengoek "gu" gehiago
zaukaten ezenez ni; "guka" gehiago mintzo ziren "nika" baino. Egunaria 1860, 18 (ap. DRA). Nik, berriz, --eta ez
nuke "nitanoz" edo "nika" sobera ari nahi-- besterik uste dut. MEIG VIII 46.
2 nika. v. ñika.
nikalo. "Nikalua (Lactarius diliciosus), pinudikoa" Satr UrdSet.
niketz (H (+ -kh-), Lf Gram 205). �1. De mi parte; por mi parte, en lo que a mí se refiere. G. Garate (Erd 251)
cita a Axular (ed. 1864), pero no lo encontramos. Cf. exi. � Niketz, bi milla goraiñtzi Errozu athezaiari. Gy 49.
Niketz Dulzinea berdingabearen aitzinera agertuko dela (Quijote IX). "De mi parte". Or RIEV 1929, 9 (Ldi
RIEV 1929, 211 niketz, Anab RIEV 1928, 612 nere izenean). Niketz sari ederra yasoko zenuke. Zait Sof 85.
Niketz, Ortega y Gasset-ek idatzi duen bezala osoro sinesten dut. Mde Pr 207. Bai aita, mintza zakio eta esaiozu
niketz (nire partez) nere nerea izatea nai nukela. Etxde JJ 163. Goraintziak niketz emateko eskatu diot. Txill Let
54. Nik niketz, auxe esaten baitizut: eztut sinesten. Zait Plat 137. �2. "Point, point du tout" H.
- NIKEZKO. Presunción, jactancia. � Zere buruaren nikezko edo iritzi geiegitik. Arr Orac 322. Nikezko edo
aundiustea. Arr Bearg 46 (ap. DRA).
nikexi. � De mi parte. v. niketz. � Erran ezok arren nikexi. Mde Pr 48.
nikiki-nakaka. "(L, BN, S), faisant rager. Nikiki nakaka ari zitzaikon, il le faisait 'bisquer'" Lh.
nikolas, mikolas (V-ger-arr). � Personaje mitológico, diablillo. "Mikolasak, mikolas diabrueri" (V-ger-arr). �
Geue eldu zanean, ogetamairu milla mikolas asi ei-zirean bearrean, zubie eiten [...], guztizko indertsuek ei-ziren
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1017
mende.