Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
neurtze (Lar, H). � "Medida, la acción de medir" Lar. "Dimensión" Ib. "Neurtzeak ongi egitea, faire bien les
mesurages" H. � Atsekabeak ez din / astiaren neurtzea / yakiten. 'Medida del tiempo'. Ldi BB 50. Zergatik
pentsatu bear nuan nik, bide berbera neurtzeko, bi neurtze alkartu-eziñak iñon izatea? Anab Aprika 83.
- ERESI-NEURTZE (?). Endecha, canto fúnebre. � Begiratu eutsan artez-artez arpegira, laztan bat emon
eutsan da era onetan asi eban bere eresi neurtea, astiro, astiro: "Zu ioan zara / zorionera, / zu ioan zara [...].
Ag AL 102 (quizá errata por neurtua).
nehurxe. v. inortxe.
neurzai. v. neurrizain.
neurzaide. "Fieldad, oficio de fiel, pisuzaidea, neurzaidea" Lar.
neuta. v. neguta.
neutar. "(De entre los) míos, tuyos, (c.) neutarra, zeutarra" Añ.
neutral. � Neutral. � Errekan egozan guztiak talde bi egin zituen, geienbat, targo bitan banandu ziran,
batezbateko edo neutralak guztiz gitxi izanik. Erkiag Arran 140 (v. tbn. BatB 102). En DFrec hay 10 ejs.
neutralizazio. � Neutralización (en fonología). � Kontuan eduki behar da, batipat, neutralizazio delakoa: bi
fonema berezi, alegia, ez direla noiz eta nonnahi berezi eta bereizgarri. MIH 98. Har dezagun, esaterako,
neutralizazioa delakoa eta horren ondoz ondo datorren arkifonema. Ib. 197.
neutro, neutre, nutre. � Neutro (ref. al género gramatical). � Izen neutroen bigarren deklinazinoa. ES 207.
Izenen jeneroak zenbat dira? Zazpi, maskulinoa [...]; femeninoa [...], neutroa, hala nola hoc templum. Ib. 361.
� Neutro, neutral. � Atseginik labur ta neutrenak bere isten dituezanak. CatBus 39. Bi xoriek liskar hor
altxatzen dute / manun ere ez dago nutre. Gy 311. En DFrec hay 4 ejs. de neutro.
neutroi, neutron. � Neutrón. � Hukigaia eraltzen bide duten proton, neutron eta elektron kizkinak antzo. Mde
Pr 322. En DFrec hay 11 ejs. de neutroe y 1 de neutroi.
neuzale. "Egoísta. Neuzale gogorrenak be, iñondako jarduntzen dau, munduko gauza guztiak keia diralako"
Etxba Eib.
nexako. v. nesako.
nexar. v. negar.
nexkenegun. v. neskenegun.
nexu. "Nexü (S-saug), sot, niais" Lh.
nezedade (Lcc). � Necedad. � Zorakerijak, tontakerijak, nezedadiak, [...]. fB Olg 164.
nezesario (Lcc, Urt I 168), nezesari. � Necesario. � Tr. Documentado al Norte y al Sur, aunque su uso es
menos frecuente en textos meridionales. Sólo hay un testimonio del s. XX (CatJauf 97). La forma mejor
documentada es nezesario. Hay nezesari en los suletinos Mercy (41), Xarlem (1385), Etchahun, UskLiB y CatS
(alternando con nezesario en estos dos últimos). � Ezta mihia bethi nezesario, baina adimendua eta afekzionea
bethiere behar dirade. Lç Ins E 2r. Nezesario estimatu ukhan dut othoitz egitera anaiei. Lç 2 Cor 9, 5 (BiblE
beharrezko). Nezesario izandu balitz trabaju guziak eta heriotzea sufritzera eginen baitzuen guregatik. Ber Trat
12r. Ave Maria zein baita fidel guzien othoitz jenerala eta nezesarioa. SP Phil 108 (He 110 beharretsi).
Handizki da nezesario alferkeriari gerla egitea. He Gudu 119. Absolütoki nezesario da haren konfesatzia.
CatLan 142. On litzateke, bainan ez da nezesario. CatLuz 23 (CatAe 56, CatSal 57, CatR 57 nezesario).
Hirürgerrenin, salbatzeko, nezesari dütügün grazien hari galtatzeko. UskLiB 33 (82 nezesario). Har dezagun
bide segur eta nesesario hau, bizi gaiten Sainduki. Jaur 139. Sarjant eta notariak Oi! arnes nesesariak! Haien
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten 1009
mende.