Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
neurtakindar. "Geómetra" Lar.
neurtakinde. � "Matemática" Lar. � "Matemático, -ca, que pertenece a la matemática, neurtakindekoa" Lar.
neurtakintsu. "Matemático, el profesor" Lar.
neurtaldi, neurtarazi. v. neurraldi, neurrarazi.
neurtarte (Lar � H). � "Canon, decisión, regla" Lar. "Derecho, ley, regla, canon, neurtartea" Ib. "(Según)
derecho, conforme a derecho, araudez, neurtartez" Ib. "(Estar a) derecho, araudera, neurtartera egon" Ib.
"Derecho canónico, eleizaraudea, eliz-neurtartea" Ib. "Canonista, neurtarte jakiña" Ib. � "Canónico,
neurtartekoa" Lar.
neurtartero. "Canónicamente" Lar.
neurtasun. "Mesurage" SP � vEys.
neurtez (Lar, Añ, H (V, G)). � "Immenso" Lar y Añ. "Immense, infini, illimité" H.
neurtezde. � "Immensidad" Lar. � Ez dezagun zororo azpiratu nai izan Jaungoikoaren neurtezdea
menazkintzako lantegi estu batean. Otag EE 1884a, 312.
neurtezgarri (Lar, H (V, G)). �1. (Adj.). Inconmensurable, infinito, enorme. "Immensurable" Lar. � Istinga
edo ur putzu txiki baten eta itsaso neurtezgarriaren artean dagon banaita. Etxeg EE 1883b, 552. �2.
neurtuezgarri. (Sust.). Inmensidad. � Zer dirauzkun fediak bere eskubide edo poderijo, bere betiraune edo
eternidade, bere neurtuezgarri, edonun-aurkitute eta jakiturijaren ganian. Astar I 33.
neurtezgarriro. "Incommensurablement, immensement, énormément, infiniment" H.
neurtezin. � "Incommensurable" H. � "Neurtezinezkoa, incommensurable" H.
neurtezkiro. "Immensamente" Lar.
neurtitu. � Versificar, poner en verso. � Adi-gai bereziak, irudi gorputzgeaz jantzita, apain neurtitzen ditu.
"Las encierra en hermosos versos". Aitzol in Laux BBa XII.
neurtitz (O VocPo � A, H, Zam Voc; -th- SP, Dv, H). � Poema, composición en verso, copla; verso. "Vers, de
neurtu hitz, mots mesurées" O VocPo. "Neurthitzak ontzea [...], composer des vers" H. � Tr. Documentado en
Oihenart y en autores septentrionales de los ss. XIX y XX. Al Sur aparece a finales del s. XIX y su uso aumenta
considerablemente durante el s. XX. En DFrec hay 3 ejs. � Neurtitz hautako hitz bekanen adigarria. O Po 67.
La Fontainaren [...] itzalian ezari ditut ene uskarazko neurt-hitzak. Arch Fab 11. Gramatikako eta neurthitz edo
bertsuen erregela guzien arabera moldatua dea? Gy XI. Euskaldun neurtitz ta moldaera samurretan. AB AmaE
113. Artzain beltxaren neurthitzak. Zby RIEV 1908, 757. Hek dire neurthitz edo phertsu eder hotaz orhoitzen.
Arb Erlis 383.
� (s. XX). Berezko bersolariak, neurtitzak esateko erreztasuna jaiotzatik dakartenak. Muj RIEV 1908, 428.
Hamar gizon hiltzaleen kantua, neurthitz andana handia zaukaten, launazka josiak, oro latz, oro ilhun, oro
deihadar. JE Bur 78. Garitaonandia jaunak abestu zituan Bilintx-en neurtitz batzuek. EEs 1918, 83. Hiru mende
huntan eginikako neurtitz batzu, frantsesez. StPierre 36. Badira neurtitzak, olerkiaren usairik ere ez dutenak.
Etxeg Itzald II 85. Neurtitz edo erreskade edo lerro guztiak lauregun eta berrogeitazazpi dirade. RIEV 1928,
654. Poesi-neurtitzak, geienetan, alako zerutar kutsuak ikutuak diralako goitarrak izaten dira. Aitzol in Laux
BBa VI. "Itxas arrantzaleak" deritzan neurtitzakin irabazten du Sarako errian egin ziran euskal festetan
aurreneko saria. J. Artetxe Y 1933, 323. Neurtitzak eztiki darizkio. TAg Y 1933, 23. Esproncedaren Etsigaizto
itzala euskel-neurtitz bikañetan iraultzeko! Ldi IL 43. Zuberotar koplakari doakabearen neurtitz zirikalaria. Or
Eus 280n. Kitarra joaz zu, neurtitzak onduz ni. Or Poem 532. Neurtitz ederretan bere sortzeak aitari erne zion
poza kantatu zun. Etxde AlosT 95. Lehen neurtitza baizik ez zekian. Mde Pr 85. Katulo edo beste poeta baten
neurtitz gartsuak irakurtzen zizkiolarik. Mde HaurB 66s. Ola negurtzen ditugu olerki luzeak neurtitz luzeen
bidez eta neurtitzen luzea oiñen irautez. Or Aitork 330 (v. otro ej. en la misma pág.). Parmenidek berak ondu-
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1003