Maka-Oalketan - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 12. lib.: maka-oalketan
hartzen dugun bezala, maiz eta husuki. Brtc 232 (ed. 1877, 210 naurrimendu, sg. DRA).
2 neurrimendu. "(L; Hb), mensuration" Lh.
neurriño. � Dim. de neurri. � Arno bat, bat bakarra, ahalaz Medokeko gorritik, dena neurriñoan. JE Ber 35.
neurripe. � Bazter batean ezarri dabe, oe estu baten neurripe. (Interpr?). Erkiag BatB 197.
neurriratu (SP (sin trad.), Dv). � "Mettre, arriver à la mesure" Dv. � Agiriko xehetasun bidez, neurriratuaz,
harenak egin, banatu eta honela agerarazten du. "Mensurables". MEIG IX 129 (en colab. con NEtx). �
Moderar, mesurar. � Beldurgói garaitzen dú Jangoikoaren graziak eta beti neurriratzen dú bentzáit, eztáien ez
sobra ta ez gutiégi beldúr. LE Urt ms. 140v. [Emakumetxoa] biozparrengo aizealditxoak neurriratzen eta
esiratzen zekiana zan. TAg Uzt 114. Neurriratu bearreko geiegikeriak. "Mejorar". Berron Kijote 41.
neurritasun. � Moderación, mesura. � [Arauak] neurritasun geiagoz, uzi jakintzaritsu gutxigoz ta batez ere
ekarkiroago, eikarrago eman bear dirala bai-dirozot. "Parsimonia". Zink Crit 5.
neurritsu. � Moderado, mesurado. � Gizon gartsu ta neurritsu izanik, bere arloari ta bere egitekoari su ta gar
ekiten zion. Zait Plat 17. So-egile zorrotz, adimen neurritsu ta asmagin. Ib. 17. Ots neurritsu ta egokia ateratzen
entzun baitzituen Pitagorak ritmu edo melodi bailitzan. Ib. 51. Zaitezte neurritsu eta zaudete ernai. Othoizlari
1966 (n.º 46), 12. Omen aldiyan merezi dezun / iztunlari neurritsua, / txit idazlari gain gañekua / garbi eta
mamitsua. Zabaleta (ap. DRA, que no da más ref.). � (Uso adv.). � Utzi eban [...] langilleen aldez neurritsuago,
zuurrago ta burutsuago jarduten eban sozialista alderdia. Erkiag BatB 191.
neurritu (Urt I 482), naurritu. � Alimentar(se), sustentar(se). � Bere trabailluarekin / gutiz naurritzen denak, /
o zer bozkariorekin / daramatzan egunak. Arg DevB 132. Zure haragi sainduaz neurritua izateko zoriona ez
badut, sofri zazu errezibi zaitzadan bederen izpirituz eta bihotzez. Brtc 32. Gu zure ardiak zure gorphutzaz
neurritzen gaitutzuna. Ib. 230 (ed. 1877, 209 naurritzen, sg. DRA). Zeruko ogi hura, zeintaz neurritzen baitituzu
zure haurrak. MarIl 57. Iragan fablegille guzien obren leituraz neurritua, egiñ izan ditu fableak nonbre handian.
Gy 277n. Giza-kasta ezkurrez zenean neurritzen, / mula, asto, zaldiak oihanetan zauden. Ib. 144. v. tbn. Mih 86.
Naurritu: He Gudu 75. Arbill 58.
neurritu. v. neurtu.
neurritura. "Aliment, [...] nauritura" Volt 42.
neurritzaile. v. neurtzaile.
neurrizain (Hb ap. Lh), neurrizai (Lar), neurzai (Lar). � "Fiel de una villa, almotacén, pisuzaia, neurzaia" Lar.
"Almotacén, el que cuida de los pesos y medidas, pisuzaia, neurrizaia" Ib. "Almotacenazgo, neurrizaien ekinza"
Ib. "Contrôleur des poids et mesures" Lh.
neurriztasun. � Moderación, mesura, templanza. � Mansotasuna, neurriztasuna, ohoreztasuna eta
humiltasuna bertute batzu dire. SP Phil 174 (He 176 tenperanzia). Arrokeriaren aurka apaltasuna [...],
salokeriaren aurka neurriztasuna. KIkV 60. Oitura-onoimen nagusienak lau dira: Zurtasuna, zuzentasuna,
sendotasuna ta neurriztasuna. KIkG 68. Janedankeriarentzat neurriztasuna. Ib. 48. Izan gaitezen begi zuzeneko,
gure etsaien iritzietan izan diteken egi puxka aitortuaz. Neurriztasun onek mesede besterik ezpaitigu egingo. Vill
Jaink 77.
neurrizti. � Geometría. � Ez zaio neurriztiaren neurri-ajolarik. "Las medidas geométricas". Berron Kijote 21.
neurtaeria (det., Lar � H). � "Canción, especie de poesía" Lar. "Cantique en vers" H.
neurtakinda (Lar � H, Añ). �1. Geometría. �2. Medida. � Otoigope bakarra du: luzeran neurtakindako 105
oñ dauzka (Ag, 1894). JFlor.
- NEURTAKINDAKO. "Geométrico" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
1002