Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Liberalak bi talde antolatu zituzten:<br />
bata, eskubikoa, N aparrotik, <strong>eta</strong> bestea,<br />
ezkerrekoa, Bizkaitik erasotzeko.<br />
1876-ko ilbe1tzaren 27-an, Moriones<br />
liberal jeneralak uste gabean eraso<br />
<strong>eta</strong> G<strong>eta</strong>riko Garate mendia artu zuan.<br />
Biaramonean, liberalak atake aundia<br />
jo zuten alde guzi<strong>eta</strong>tik.<br />
29-an, Arratzain <strong>eta</strong> Mendizorrotz<br />
artu nai izan zituzten. Leen ere esan<br />
degunez, an zeuden Donostia bonbardeatu<br />
<strong>eta</strong> <strong>Bilintx</strong> jo zuan granada tira<br />
zuten kañoiak. Ango karlistak, ordea,<br />
gogor erantzun zutéh .. Firala liberal<br />
kondaira-idazleak onela dio: .<br />
" ... pero defendían el parapeto un(d 40<br />
carlistas mandados por don León Trecu, y<br />
agotados los cartuchos y las granadas de mano,<br />
se defendieron á pedradas, arrojando hasta<br />
las tejas, rechazando toda propuesta de rendición,<br />
hasta que auxiliados por Pérez Dávila,<br />
hicieron retroceder á los que en tan apurada<br />
situación les tenían y se consideraban dueños<br />
del Bordacho ... "<br />
Orixe izan zan karlistak Gipuzkoan<br />
irabazi zuten azken burruka-aldia.<br />
Andik aurrera, ordea, liberalak alde<br />
guzi<strong>eta</strong>tik <strong>eta</strong> pillaka erasotzen zieten,<br />
<strong>eta</strong> atzeraka asi bear izan zuten.<br />
Mendizorrotz <strong>eta</strong> Arratzain mendiak<br />
otsaillaren ll-n utzi zituzten. Gauza<br />
aundia izan zan ori donostiarrentzat,<br />
<strong>eta</strong> ederki ospatu zuten. Onela dio<br />
Diario de San Sebastián egunkariak,<br />
otsaillaren 18-an:<br />
"El pabellón nacional ondea ya en lasformidables<br />
posiciones de Arratzain y Mendizorrotz,<br />
ocupadas por el ejército nacional.<br />
La noticia ha sido recibida aquí con el entusiasmo<br />
que puede suponerse por todo el vecindario.<br />
Gurutzbidea<br />
83<br />
La campana del Castillo, presagio durante<br />
cinco largos meses de los proyectiles lanzados<br />
por los carlistas sobre esta hermosa Ciudad,<br />
ha comenzado á repicar á las tres y media de<br />
la tarde, siguiéndole poco despues en la misma<br />
tarea las de las parroquias echadas á vuelo.<br />
Varias músicas han recorrido las calles,<br />
redoblando el general entusiasmo, se han lanzado<br />
cohetes por los aires, y el vecindario casi<br />
unánime ha adornado con colgaduras los balcones,<br />
en señal de regocijo.<br />
San Sebastián, la última Ciudad bombardeada<br />
por los hoy fugitivos partidarios del<br />
Pretendiente, ha sido ya lihertada, y en tanto<br />
el ejército nacional camina de triunfo en triunfo<br />
por el interior del pais rebelde, y ocupadas<br />
ya Durango, Azpeitia, Vergara y Guernica, los<br />
valientes soldados de D. A(fonso XIl caminan<br />
con paso firme á Estella, la Meca del carlismo.<br />
Ala, karlistak etsi zuten, <strong>eta</strong> sakabanatzen<br />
asi ziran. Erderaz itz egokia<br />
asmatu zan egun ai<strong>eta</strong>ko berri emateko:<br />
la deshecha. Karlist<strong>eta</strong>ko komandante<br />
batek, Mugertzak, onela esan<br />
omen zien bere soldaduei Lasarten:<br />
- Mutillak, onek egin dik!<br />
Eta bakoitzak nai zuan tokira joateko<br />
baimena emano Orduan Tolosara joan<br />
ziran batzuk, armak entregatzera.<br />
Jose Manuel Arrizabalok onela esaten<br />
du Baso-mutillak liburuan, bere aititagatik<br />
ari dala:<br />
"Gerra galdutakoan, Tolosara armak<br />
entregatzera zijoazela, bidean<br />
onela kantatzen omen zuten:<br />
Rau, rau, rak<strong>eta</strong> prau!<br />
Au dek umoria!<br />
Utzi al de batera<br />
euskaldun jendia!