Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Orduan ainbat bertso jarri dan gerrarik<br />
ez du Euskal-Erriak ezagutu.<br />
Tiroka ez-ezik, bertso-paperez ere burruka<br />
latza izan zan, batek bat atera <strong>eta</strong><br />
besteak ordaiña, erriaren gogoa irabaztearren.<br />
Baiña geien-geienak egillearen izenik<br />
gabe argitaratu ziran, bai alde batekoak<br />
<strong>eta</strong> bai bestekoak. Etzegoan giroa<br />
muturra nolanai agertzeko.<br />
Ori al de batetik. Bestetik, berriz,<br />
<strong>Bilintx</strong>ek politikaz zer iritzi zeukan<br />
badakigu. Gero zeatzago esango degunez,<br />
liberalak, errials.:zaintzeko-<strong>eta</strong>, voluntaríos<br />
izeneko talde batzúk antolatu<br />
zituzten beren mendeko plaz<strong>eta</strong>n.<br />
Donostian ere bai noski, <strong>eta</strong> oi<strong>eta</strong>ko<br />
bat izan zan <strong>Bilintx</strong> ere: Donostiko batalloiaren<br />
laugarren konpañikoa.<br />
Orregatik, bera liberal a izanik <strong>eta</strong><br />
gerra artan liberalak bertso asko jarri<br />
baitzituzten, oi<strong>eta</strong>ko batzuk ez al dira<br />
<strong>Bilintx</strong>ek moldatuak izango? Baietz<br />
esango genduke; gauzak itxura badu<br />
beintzat.<br />
F. Perís Mench<strong>eta</strong>-k, ain zuzen,<br />
<strong>Bilintx</strong> zauritua izan zan egunean idatzi<br />
<strong>eta</strong> Madrilko La Correspondencia<br />
de España egunkarira bialdu zuan<br />
idazlanean, one1a esaten du:<br />
"Vilinch tiene 35 años( 1 J, empleados en su<br />
mayor parte procurándose un porvenir honrado<br />
y defendiendo la libertad con la pluma y el<br />
fusil."<br />
Pusilla zergatik aitatzen duan badakigu:<br />
esan bezela, Batallón de Voluntarios<br />
taldekoa izan zalako.<br />
Baiña luma ere aitatzen du. Ori La<br />
Correspondencia de España egunkariaren<br />
corresponsal edo berri-emale<br />
izan zalako ere esan zitekean. Baiña<br />
karlisten kontra bertso jartzen saiatu<br />
Galdutako bertso-saillak __ _<br />
65<br />
zalako ere bai.<br />
Curros firmatzen duan periodista<br />
batek ere, <strong>Bilintx</strong> zauritutakoan<br />
Madrilko El Imparcial egunkarian<br />
agertu zuan idazlan batean, one1a dio:<br />
" ... cuyos cantares -<strong>Bilintx</strong>enak alegia- inspirados<br />
en el más noble concepto de la libertad,<br />
ora son repetidos con entusiasmo por los<br />
defensores de la honra nacional en estas montañas:<br />
.. "<br />
Garai artako euskalliberalak, mikeleteak<br />
<strong>eta</strong> abar alegia, karlisten aurkako<br />
<strong>bertsoak</strong> gogotik kantatuko zituzten<br />
noski. Eta oi<strong>eta</strong>n <strong>Bilintx</strong>en bertsorik<br />
bazan, berdin. Baiña, oi danez, orre1akoak<br />
bakarrik etzituzten beren eztarri<strong>eta</strong>tik<br />
pasako. Amodiozkoak ere<br />
gustatuko zitzaizkien aiei. Bide ontatik<br />
ere ziurtasunik ez dago, beraz; beti zalantza<br />
baten mendean gelditzen gera.<br />
Karlisten kontrako bertso<strong>eta</strong>n izango<br />
da, ziur asko, <strong>Bilintx</strong>en bertsorik<br />
ere. Baiña beraren izenik gabe argitaratuko<br />
baitziran, orrelakoak orain nola<br />
berezi? Gu beintzat ez gera ortarako<br />
gauza.<br />
Jaunak nai badu, gerra artako <strong>bertsoak</strong><br />
ere argitara emango ditugu egunen<br />
batean. Orduan, langintza orrekin<br />
ausartzen danik baldin bada, ez da iñoren<br />
kalterako izango.<br />
* * *<br />
<strong>Bilintx</strong>en il-berria ematerakoan,<br />
1876-VII-22-an, one1a zion Diario de<br />
San Sebastian egunkariak:<br />
"El pobre Vilinch ha muerto, víctima del<br />
profundo pesar que le aquejaba, el mismo dia<br />
que se firmaba la abolicion de las libertades<br />
vascongadas, que tantas veces había cantado<br />
... "
Change language