Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
* * *<br />
Ondoren onela jarraitu zuan<br />
Segundok:<br />
"Garai ai<strong>eta</strong>n, sagardotegian, orduan<br />
ere dirurik etzutenentzat garesti<br />
gauza; baiño zerbait modu zutenak<br />
-<strong>eta</strong>, arrantzaleak berak ere, arrai-gorriya<br />
-neskazarra deitu izan diote<br />
arrai-gorriyari-, ta galantak zintzilik<br />
artuta, gaur baiño merkeago izango<br />
zan-ta, arrantzaleak sagardotegira oiñez,<br />
Astigarragara la Ernanira-ta, sagardotarako.<br />
Orain eun urteko kontuak. Sagardoa-ta<br />
lenago, ta orain oiek ere ardora<br />
geienak joak egongo dira.<br />
Olaxe, Ernanira <strong>Bilintx</strong> ori, <strong>eta</strong> Ernanin<br />
ere bertsotan aritzen zan.<br />
Batean, ola erdi ipurdiko gure gixako<br />
bertsolariren bat <strong>eta</strong> oiek joan dira<br />
kuadrillan sagardotegira, <strong>eta</strong> <strong>Bilintx</strong><br />
ere bai beste kuadrilla batekin.<br />
Besteak, ordurako, goizetik-<strong>eta</strong> ari<br />
ziranak <strong>eta</strong> in porta aundirik gabe jarriak<br />
egongo ziran, da:<br />
- Ara <strong>Bilintx</strong>!<br />
Beintzat asi zaio beste ori bertso<strong>eta</strong>n,<br />
da aren egitekoak nola etzitun ba<br />
egingo <strong>Bilintx</strong>ek? Bertso asko baiño<br />
len bai.<br />
Arpegi okerra omen zan <strong>Bilintx</strong> ori,<br />
gaitzak jota-edo. Ta erdi ipurdiko bertsolari<br />
orren kuadrillan begi oker bat<br />
omen zan, <strong>eta</strong> begi oker orrek esan<br />
bertso lariari:<br />
- Moko okerrak autsi au! Autsi au<br />
Moko okerrak!<br />
Eta <strong>Bilintx</strong>ek:<br />
53<br />
- Ni moko okerra? Iri bai iruditu,<br />
oker ikusten dekelako!"<br />
Gertaera ori, leen ikusi degunez,<br />
Pepe Artolak ere kontatzen duo<br />
* * *<br />
<strong>Bilintx</strong>en billoba Antoniok esan zigunez,<br />
bere aitona Urretxura edo<br />
Goierriko erriren batera joan omen zan<br />
bein batez, an zerbait festa bazala <strong>eta</strong>.<br />
Eta antxe Iparragirre <strong>eta</strong> biak topo<br />
egin zutela alkarrekin.<br />
Batenbatek, aien ezaupideak egitearren-edo,<br />
onela esan omen zion<br />
1 parragirreri:<br />
- Onek ere <strong>bertsoak</strong> egiten ditu.<br />
Eta Iparragirrek:<br />
- Bai, ezagutzen det; au nere semea<br />
bezela izango da.<br />
Iparragirre, izan ere, 1820-an jaioa<br />
zan; <strong>Bilintx</strong>, berriz, 1831-n. Amaika<br />
urteko aldea zuten, beraz. Ala ere, bi<strong>eta</strong>n<br />
gazteena itzaliko zan aurrena,<br />
1876-an; zaarrenak, berriz, beste bost<br />
urte egingo zituan mundu ontan.<br />
Iparragirreren esana etzan, beraz,<br />
egiazkoa atera.<br />
Baiña alkar ikuste ori noiztsu gertatu<br />
ote zan? <strong>Bilintx</strong> etzan Euskal<br />
-Erritik atera; Iparragirrek, berriz,<br />
atzerrian egin zuan bere denborarik<br />
geiena. Karlisten leenengo gerra ondoren<br />
emendik joan zan ezkeroztik, beti<br />
kanpoan ibili zan, bi aldi au<strong>eta</strong>n izan<br />
ezik: 1852-1858 <strong>eta</strong> 1877-1881.<br />
Azken aldi onen aurretik i 1 zan<br />
<strong>Bilintx</strong>; alkar ezagutzekotan, 1852-<br />
1858-ko ortan bearko zuten, beraz.
Change language