Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia

Orduan beste mutillak, bere lagunari
egin zion erantzuera aditu gabez,
omen dio:
- Ta ni, Indalezio, sartuko al naiz?
- Urte askotan bizitzen baaiz, bai.
Bata ta bestea aoa zabaldurik utzi
zituan noski.
x
Buru soill edo ille gabekoa zuen
antzera, lagunen batek, far egin naiean,
kentzen omen dio txapela esanaz:
- Oi, oi, Indalezio! Ire buruak gazta
zirurik, moteill!
- Zergatik?
- Legun-leguna ta zuria dagoelako!
- Eta ireak, berriz, illerri edo kanposantua.
- Zergatik?
- Illez betea dagoelako.(3)
XI
Etzuen gogoko izaten edozeiñek
Bilintx otsegitea, eta gau batean, etxeruntz
zijoala, topo egiñik ardoak oiñez
alderorik egin gabe ibiltzea galerazi
zion batekin, ta onek esan ondoren:
"Agur, Bilintx", esan omen ZIon
Indaleziok: "Agur, Balantx" .(4)
* * *
Bertsotan jarritako Bilintxen beste
gertaera au ere Pepe Artolak idatzia
da. Beraren esku-idatzietan arkitu de-
Gertaeral<
37
gu. Beean, letra ta tinta berarekin idatzita,
onela dio: Mayo 3 de 1886. Eta
gaiñetik eta beste letra batekin:
Publicado Galerna el día 27 Julio
1890. Garai artako aldizkariren bat
izango zan Galerna ori. Ona, bada,
nola dion:
BILINTXEN ESAERA BAT
Loreziyo ka1eko
kantoi-kantoyian
anai-arrebak ziran
elkartu batian;
arrebak igarririk
zeukala ark dirua,
eskatzia zitzaion
etorri burua:
esan ziyon frantzesez:
"Donemua le archan!"(S)
"Ua nere boltsara
eta andik artzan!"
* * *
Zeladoreak soka kendu eta Bilintx
eta onen lagunak kartzelara eraman zituan
gertaera ori, beste onela kontatzen
digu Equech izenordeaz firmatzen
duan batek -Serafin Barojak alegia-,
bere Humoradas - El capitán inglés
Asasórten idazlanean (La Voz de
Guipúzcoa, 1910-XI-26):
" .. . Otra noche fría )J cruel de invierno
los llevaron a la cárcel, desde
la plaza de la Constitución, por haberlo
cogido saltando a la soga, o a la
comba, con unos obreros jóvenes que
salían de una clase nocturna.
De aquella noche datan los si-