Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
13Í)i0tz ecituba<br />
16/ Erregututzen dizut,<br />
o Jesusen Ama,<br />
nitaz kupi derilla<br />
maite d<strong>eta</strong>n dama;<br />
biurtzen badirazu<br />
biyotzera kalma,<br />
kantaz banatuko det<br />
milagruen fama.<br />
Sail onen argitaraldirik zaarrena,<br />
guk ezagutzen ditugun<strong>eta</strong>n, <strong>Bilintx</strong>en<br />
paper<strong>eta</strong>n azaldu diran bi bertso-paper<br />
dira.<br />
Biak izenburu bera dute, or goien<br />
ezarri deguna; <strong>eta</strong> firma bezela:<br />
Vilinch.<br />
Paper oi<strong>eta</strong>ko batek moldiztegi-izena<br />
badu: "Donostian Osés-en Moldizteguían"<br />
.<br />
Bestea ez da berez bertso-papera,<br />
bertso-paper baten argazkia baizik.<br />
Moldiztegi-izenik orain ez du; baiña<br />
beeko ertza moztuta dauka <strong>eta</strong> baditeke<br />
garai batean or euki izana.<br />
Argazki ori, kuadro batean sartuta,<br />
bere gelan zintzilik eduki zuan, il zan<br />
egunera arte, <strong>Bilintx</strong>en alargunak. Ez<br />
da arritzekoa, berari eskeiñitako <strong>bertsoak</strong><br />
omen ziran <strong>eta</strong>. Leenengo, zazpi<br />
bertso-edo jarri omen zituan <strong>Bilintx</strong>ek,<br />
<strong>eta</strong> urrena besteak. Orrela esan zigun<br />
onen billoba Antoniok. Amonaren ge<br />
Ian ezagutu omen zuan berak beti<br />
bertso-sail au.<br />
Paper edo argazki onek, ain zuzen,<br />
firmaren azpian eguna ipintzen du:<br />
Urriyaren lln, 1868yan. Eta andik sei<br />
illabetera, 1869-IV-5-ean, ezkonduko<br />
baitziran, orduantxe ariko ziran alkarrengana<br />
urreratzen.<br />
* * *<br />
271<br />
Bertso-paper auei kopiatu dizkiogu<br />
<strong>bertsoak</strong>. AIdak<strong>eta</strong>rik ere ez dute beren<br />
artean.<br />
Beste bertso-paper bat, "Donostian:<br />
J. Baroja <strong>eta</strong> seme-en moldízteguían"<br />
argitara emana, bi tokitan jaso<br />
genduan: Donostiko Barojaenean, bertako<br />
Joakin Muñoz-Baroja jauna zanaren<br />
eskutik; <strong>eta</strong> Elgoibarren, Antonio<br />
Arrillaga mediku jauna zanarenetik.<br />
Paper onek aurreko biak bezelaxe ditu<br />
bertso guztiak.<br />
Etxeberria <strong>eta</strong> Gimonek ere argitaratu<br />
zituzten bertso auek beren Ecos<br />
de Vasconia kanta-bilduman, zortzigarren<br />
zenbakian. Oi bezeIa, <strong>bertsoak</strong> ez<br />
-ezik, doiñua ere bai. Oncla diote:<br />
Música de Manuel Cendoya. Poesía<br />
de Vilínch. Doiñu ori bertsoen ondoren<br />
arkituko du irakurIeak. Bertsoak, berriz,<br />
aurreko beste oiek bezelaxe ditu.<br />
Euskal-Erria aldizkariak 1904 urtean<br />
argitaratu zituan bertso auek. Baiña<br />
onek aldak<strong>eta</strong>rik badu: 1/4: beti orrcla<br />
daudeIa; 1/6: doaitu banau oneJa; 2/4:<br />
zenbat atsekabe; 2/5: dama bat mitzatzen<br />
det; 7/5: maitasunak ematen; 8/8:<br />
naikoa det ori; 9/1: Nik maite d<strong>eta</strong>na<br />
da; 10/3: nere biyotz dontsua; 12/6:<br />
iñor gauza danik; 13/4: naigabia maiz<br />
det. Bukaeran, berriz, firmaren azpian,
Change language