Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
* * *<br />
Bertso auek <strong>Bilintx</strong>en paper<strong>eta</strong>n<br />
azaldu dan kanta-paper batetik artuak<br />
ditugu. Izenburua or goien ezarri deguna<br />
dauka paper orrek ere. Firma bezela,<br />
berriz: <strong>Bilintx</strong>. Ondoren, eguna:<br />
Abendubaren aurrenian 1868'yan.<br />
Paper ori Bonaparteren bilduman<br />
ere badago, Chieago-ko New Library-n.<br />
Jose Manterolak ere jaso zuan bere<br />
bilduman.<br />
Bere Cancionero Vasco-n ere argitaratu<br />
zuan Manterola onek bertso-sail<br />
au, aurretik argibide jakingarri au<br />
emanez:<br />
" ... dedicada á la quefué despues su amantísima<br />
esposa y es hoy su viuda, se publicó en<br />
el diario "Aurrera" de Jº de Diciembre de<br />
1868, sin que haya vuelto a ser reproducida<br />
desde aquella fecha."<br />
Gauzak itxura badu. Andik bost<br />
illabetera ezkonduko ziran, izan ere,<br />
<strong>eta</strong> tratabidea asia izango zuten.<br />
Aurrera egunkari orren sorta osoa<br />
ez dakigu gaur egunean iñun izango<br />
dan. Guk beintzat ez degu arkitu, <strong>eta</strong><br />
pena artzekoa da; ortxe, bearbada,<br />
<strong>Bilintx</strong>en bertso-sail ezezagunen bat<br />
edo beste azalduko litzake <strong>eta</strong>.<br />
* * *<br />
Manterolak, bertso auek bere<br />
Cancionero Vasco-n argitaratzerakoan,<br />
<strong>Bilintx</strong>en esku-idatziak aitatu ondoren,<br />
Beti zutzaz pentsatzen<br />
oi<strong>eta</strong>n arkitutako aldak<strong>eta</strong>k oarr<strong>eta</strong>n<br />
ezartzen ditu.<br />
Guk ere esku-idatzi oiek esku artean<br />
erabiltzeko zoria izan degu, <strong>eta</strong> aldak<strong>eta</strong><br />
auek billatu ditugu:<br />
2/7: aditzera eeiñ eman nezaque.<br />
Leenengoz onela idatzi zituan<br />
<strong>Bilintx</strong>en 7/5-8 lerroak:<br />
Maitia zuri erregutzera<br />
biyotzae obligatzen nau,<br />
alie lenena paga zazula<br />
eguiyazeo naitasun au.<br />
Urrena, lerro oi<strong>eta</strong>ko iru tatxatu <strong>eta</strong><br />
beste onela papereratu zituan:<br />
iehumenaquin maitatutzera<br />
eerubae siñalatu nau<br />
premiyatuba izan derilla<br />
eguiyazeo naitasun au.<br />
Azkenik, lerro oi<strong>eta</strong>ko bi tatxatu<br />
<strong>eta</strong> or goien idatzi ditugun bezela utzi<br />
zituan.<br />
* * *<br />
Zuzenk<strong>eta</strong> oiek asko erakusten digute<br />
<strong>Bilintx</strong>en bertsogintzari buruz.<br />
Orain baiño leen ere esan degunez,<br />
arek bere <strong>bertsoak</strong> bein <strong>eta</strong> berriro aztertzen<br />
<strong>eta</strong> lantzen zituan. Bertsoak papereratu<br />
ondoren ere, obetzen aalegi-<br />
_ ñean saiatzen zan, aldak<strong>eta</strong> aldak<strong>eta</strong>ren<br />
gaiñean egiñik. Azkenik, paper<br />
garbira pasa <strong>eta</strong> inprentara bialdu.<br />
Emengoak, ordea, beren lana be in egin<br />
215
Change language