Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
Bilintx, bertsoak eta bizitza - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Jose Manterolak, bere Cancionero<br />
Vasco-n bertso auek argitaratu zituanean,<br />
onela esaten zuan aurretik:<br />
"Cuéntase esta composición entre las más<br />
conocidas del simpático y desgraciado<br />
Vilinch.<br />
Escrita el año 1858 obtuvo diversas reimpresiones<br />
y alcanzó bien pronto gran celehridad,<br />
y puesta en música por el maestro J. J.<br />
Santestehan é incluida en su Colección de aires<br />
vascongados ha lle;.?ado á hacerse verdaderamente<br />
popular en Guipúzcoa ",<br />
Lerro oiek l878-an idatzi zituan<br />
Manterolak, <strong>eta</strong> ordurako ala zegoan<br />
bertso-sail au: bein baiño geiagotan argitaratua<br />
<strong>eta</strong> Gipuzkoan oso zabaldua.<br />
Baiña, idatzi zuan urteaz, zertxobait<br />
esan bearrean gaude. Gaur<br />
Chicago-ko New Library-n dagoan<br />
Bonaparteren bildumako bertso-paper<br />
batek, izan ere, beeko ertzean moldiztegiaren<br />
izena <strong>eta</strong> urtea ditu: "D(Jnostian:<br />
Pio Baroja-ren moldizteguian. -<br />
1857". Manterolak uste zuan baiño urte<br />
betez zaarragoak dira, beraz, bertso<br />
auek.<br />
Beste argitaraldi bat, guk arkitu ditugun<strong>eta</strong>n,<br />
andik bi urtera egin zan. Au<br />
ere bertso-papera da: "Donostian: Pio<br />
Baroja-ren moldizteguian. - 1859".<br />
Kontzezirentzat<br />
8/ Beti ariko naiz Jaunari eskaka<br />
ondo izan zaitezela,<br />
etzazula uste nere biziyan<br />
zutzaz aztuko naizela;<br />
eskumuñak maiz bigal nazkitzu<br />
orain artian bezela,<br />
ainbeste egin biar dirazu,<br />
penaz ilko naiz bestela.<br />
* * *<br />
159<br />
Parisko Liburutegi Nazionalean dago.<br />
Beste bertso-paper bat ere agertu da<br />
<strong>Bilintx</strong>en paper<strong>eta</strong>n, <strong>eta</strong> aren denborakoa<br />
izango da, seguru aski. Zoritxarrez,<br />
urterik ez du esaten; baiña moldiztegiaren<br />
izena bai: "Donostian:<br />
Osés-en moldisteguian".<br />
Bertso-paper onek onela dio irugarren<br />
bertsoaren bostgarren lerroan:<br />
Jaungoieoak deitu izan balit; aurreko<br />
oiek, berriz: Jaungoicoak be rae deitu<br />
izan balito Batean motz <strong>eta</strong> bestean luze,<br />
beraz. Orregatik, <strong>eta</strong> ala bear dualakoan,<br />
Jainkoak berak deitu izan batit<br />
idatzi degu guk.<br />
Ortaz gaiñera, aurreko bi paper<br />
oiek onela diote: desio, lnereziya, berinkatuba,<br />
lenbizikuan, nerUla <strong>eta</strong><br />
abar. <strong>Bilintx</strong>en paper<strong>eta</strong>n arkitutako<br />
beste bertso-paper orrek, berriz: deseo,<br />
merezia, bedeinkatua, lenbizikoan, nedilla<br />
<strong>eta</strong> abar. Emen ere eskuren bat<br />
aritu da, beraz, <strong>Bilintx</strong>en euskera gramatikaratzen;<br />
donostiar fonetismoak<br />
kentzen, alegia. Baiña, leen ere ikusi<br />
degunez, <strong>Bilintx</strong>ek donostiar izkera<br />
erabiltzen zuan; <strong>eta</strong> bere idazkera ori<br />
erresp<strong>eta</strong>tu egin bear zaiola pentsatzen<br />
degu.
Change language