Obras Espírituales que encaminan a una alma, a la mas perfecta Unión con Dios, Segunda Parte
éio ta quietis accipit otium;Jic obliviouem quandam intcü'ige in mete. Nec Salomón vult re f.nbeu fap'mt'um wft m tempore otij. in anterior A extendhur , Nec fmlus ntfi prius eorum, qua retro fmt ohlitus. Y mas abajo : í» umbra rerum pfihtlmm obliv'mem aliquantum MÚpe: in mete ommmdm. Qús mlhi dabit fie advefperafeerc t Dileetio ipfa i$ hane nottem induett, quA reliqu* onmla , nec refpieit, nee nota re~ futat, dm ad illum quem diligit menfa fuf- En aquella palabra, Gama, dice Gilberto , entiende el ocio, y contemplación fencilla ; pero en la noche el total olvido. Que afsi como el Sabio te manda eferivir la fabiduria en el tiempo del ocio : afsi San Pablo te advierte, que para paíTar á lo íuperior , y adelantado, es menefter olvidar lo demás. Quando oyeres , que laEfpofa eftá Tentada ala fombra , por la íbmbra entiende algún olvido de criaturas; pero quando en no" che } es ya el olvido ;total. ¡O buena Noche ! Quien me dieíTe vivir , y morir en ti : Noche es efta caufada del fuego del amor, que nada conoce , ni de lo conocido fe acuerda, porque toda unidifsimamentc fufpira por el fumo bien que ama. Pues fegun efto, fi eftc es el termino, y fin , á donde caminaba eñe Maeftro Efpiritualifsimo, ¿qué hay que efpantar que pida al alma tal purgación, tal abftraccion , tal olvido , tal defnaturalizarfe , y tal fobrenaturalizarla , y endiofarla Dios ? Para tal matrimonio fobreeíTencial , no es mucho , que fe pida contemplación fobrecíTenciaimcntc cafta, fin unión, ni arrimo a coía criada. Purgación es efta , ó purificación notable , no ya de cofas , que manchan á lo de culpa, fino de cofas que defdigan de la pureza , y fantidad debida i Dios con qwien fe cafa: Qua, Beo digna fint vifiones , dijo San Dionilio de Üclefiaftica Gcrarquia , hablando de efta perfeéla contemplación. Y afsi toda la doch-ina que aquí fe trahe , no icio no es apretada , ni rigurofa, fino templada , y modefta , pues es poco , no fol© quanto fe puede decir de abftraccion y olvido , ímo quanto fe puede en' tender, y pedir para tan alto eftado tal matrimonio : y tan perfefta , y vina union^ Y porque fe vcaquan agentada v cuerdamente procede en dar do£Hn tan alta , fin que por ai puedan pCrcis* las obligaciones del eftado de cada nnooygamoslc en el lib. 3. de la Subida del Monte, cap. 14. donde tratando del mo_ do general, como fe ha de governar el efpiritual , acerca de la memoria, dice afsi : Quanto mas fe defapoffefsionare la m^ moña de formas , j cofas memorailes , que no fon Dios , tanto mas pondú la memoria en Dios, y mas vacia la tendrá para efferar de el et lleno de efia potencia. Buelvafe el alma & Dios en vaáo de todo aquello memorable toñ ufetto amorofo , no penfando , ni mirando en Aquellas cofas mas de lo que h baftaren las memorias de ellas, para entender, y hacer k que es obligado , y eflo fin poner en elhsafeéh, ni gufio, porque no dejen efefio , o efiom de si en d alma. T afsi no ha de dejar el hom- Ire de penfar, y acordar fe de lo que debe ha~ cer , y ftber , y como no haya aficiones dt propriedad, no le harán daño, Haíla aqui fon fus palabras,que ni pueden fer mas alt tas, ni mas feguras , ni mal difcretaSg ni mas templadas* En el mifmo libro tercero, capir. 7, tratando como fe ha de haver «nlasnoí ticias fobrenaturales , dice: lo que conviene , pues, d efpiritual para no caer en (fe daño de enganarfe en fu juuh , es m tffíftt aplicar el juicio para faher que fea lo qttetn si tiene, y fieme, o que fera tal > 0 W vifion, noticia , o fenmmnto • ni tenga gMH de faberlo, ni haga mucho cafo, fino p^Ajtf cirio al Fadre efpiritual, para que le eyní avadar la memoria de aquellas aprehenjiones, e lo que en algún cafo con efia m'tfma defmh dez convenga mas , pues todo lo que ^s en si, no le pueden ayudar tanto^ al amor U Dios , quanto «l menor aíio de fe viva , 9 H' feramm, que fe hace en vacio de todo ej}0, Confirmafc grandemente efie tiento, y prudencia, con que junta ^teZ*? J feguridad con lo que eícrivio en ei bro fegundo, cap. 15'. en que "eC, como a los aprovechantes , q"c c?I!lie^* zana entrar en efta general noticia B contemplación , les conviene 3 , aprovecharfe del difeurfo , y obraS ¿] las potencias naturales, donde P01^^ la duda , de (i los aprovechante* ^ ytn de ayudar de la meditación, Y curfo ? Refpondccon eftas paladas : ^ fe entiende , que los que (mrfam*^ ^ * * nothia W
wtuu Anwrcfa,y fmálU, nuna h^n de Wl(t mas mditacm , * pmurvü • fp*1** i tís mkkm q«e V4» aprovechando , m eJU tan perfecto el atko de ella , que luego que_ ellos qutfmen fe fUfdM poner en fu acto, m efm tan remotos de h mtditacm , que no pedan meditar 3 y difeurrir algunas veces ío-" W folian. mr los indicios p Antes en eftos fñnáfws , quMdo dichos, hecharemos de ver, que no efü ti dma. empleada, en aquel jofsiece , o noticia, ¡uvran menefter ¿provecharfe del difeurfo. Eño baftc para que fe entienda quaa proporcionada doóinaaes U de eños medios con aquel fin , y quan enteramente acude a todo aquello en que fe podia reparar. ;)!vi-pb OÍ :' i ouq l W^^fíltl §. VIÍI. Finalmente , para que no quedaíTe que defear , y eña celeftial doárina tanllena tuviefle fu plenitud , no folo en la fuñancia , fino en la exprefsion , declara , y encarga maravillofamentc a todos los que figuen vida efpicitual, quetraygan fiempre delante ávChrifto Nueftro Señor, fu vida, y Pafsion fantifsima , para imitarla , y meditarla , y contemplarla , pues él es la puerta por donde fe ha de entrar a todo lo mas perfeóto , y fubido de divina unión , como divinamente lo dijo nueftro Padre San Cirilo lib. 7. fobre San Juan cap.4. declarando aquellas palabras : Ego fum eftium , per me ft quis intreierit, falvabitur, & ingredietur , & egredietur , & Fafcua inxemt , aplicándolo a los Contemplativos : Ule itidem ( dice el Santo ) ingredietur per bonos, & -pulchros cogitatus , interionm componens hommem , & animl penetralia eum intima pace , ó* tranqullitate fuhiens. Donde pintando divinamente la alteza de contemplación , alsi en lo fútil, fencillo, y delicado del entendimiento, como en lo levantado , detenido , quieto , y fereno del amor , pues para lo primero dijo : Bonos, & pulchros ctgiutus; para lo fegundo x cum intima pace , & tranqutliute , y para todo , fubiens mm penetralu. Todo crto coníiefla que fe al. wnta , entrando por efta puerta de Dios imanado , l quien llamo devota , y ^logamcnte : oftium pwnamm , & pri- *nmm' Y delante aun lo decla- COn mm exprefsion , diciendo: 611 Ttdelis qmfque colletto animo revolvet fecum mmenfitatem dhiru Jionitatis área ftlutem humani generis , & quam fuavis efi Vom'musy quam magna eft midtitudo dulcedinis afjlucn"- tjft'me-, qunn ¿é fcondit Deus diligentibus fe (eftoescl ingredietur') de'mde egredietur extra contewpUttoms fecretum , ad exterius bom operts exeremum', y todo eífo entrando por efta Santifsima Humanidad. -Donde apunta nueftro Santo gloriofo una dodrina importantifsima : y es, que aunque lo puro , y levantado de contemplación toque en divinas perfecciones , como fon inmenfidad, bondad, y amor : como eftas fe mueftren altifsima , y divinifsimamenté en havernos dado :i Chrifto , y en tener en él Padre , Madre , Maeftro , fufíento , dulzu-^ ta. y fuavidad, y todo bien ; Hallamos allí, lo uno , las perfecciones mas declaradas, y ( digámoslo' afsi ) mas picantes , y enamoradas. Lo otro , tiene nueftra contemplación arrimo , y cftrivo donde kacef pie en medio de aquella inmenfidad , para que dure mas : y para lo practico , y imitador , derechamente efpuela , y egemplo. Por eífo remató con decir : Egredietur extra lontemplatioms fecretum ad exterius boni operis exercitium. Teodoreto lo dijo harto bien: ingreda dicitur per Chriftum , cui eft cuu homo interior: Igredi vero , qé hom'mem exter'mem , ideft membU, quA fum faper terram , in Chrijiomortificat. Con que fe acude entera, y plenariamente a todo lo que el hombre compueílo de interior , y exterior ha menefter. Sea , pues, la regla , la que el Santo' repite en tantas partes , que en el tiempo de contemplación de vifta fencilla, y amorofa de Dios, fe quede en aquella abftraccion , y defnudcz total de criaturas , difeurfos , y particulares noticias , que por aquel tiempo fin duda impiden la obra que vábaciendo Dios; pero fuera de aquel tiempo , bien esaprovecharfe de noticias particulares, y buenos difeurfos : y particularmente de efta Humanidad Santifsima , que es aquella primera , y primitiva puerta, y que ha de fer el continuo pafto , y arrimo, aun de los muy perfeétos. V en eftó no me detengo mas, porque lo dice divinamente nueftro muy Venerable Padre , en muchas partes, pai> Hhhln i ÚCU*
- Page 81 and 82: AVISOS , Y SENTEHCIAS ESPIHITÜALIS
- Page 83 and 84: AVISOS , Y SENTENCIAS ESPIRITUALES.
- Page 85 and 86: AVISOS, Y SENTENCIAS ESFHUTOALfi* r
- Page 87 and 88: lamentare mi vida €n tanto , que
- Page 89 and 90: que Te halla por ventura. No penfei
- Page 91 and 92: DEVOTAS POESIAS. 1^1 y como el sef,
- Page 93 and 94: DEVOTAS y fobre mí tomaría fus fa
- Page 95 and 96: • CAR ESPIRITUALES ESCRITAS A DIF
- Page 97 and 98: CARTAS ESPIRITUALES. acordaniome ,
- Page 99 and 100: v¡ar ^ el Padre Fray Angel , y aun
- Page 101 and 102: fentimíento, y aprchcníion ¿e fu
- Page 103 and 104: CARTAS ESPIRITUALES. 581 van entrad
- Page 105 and 106: CARTAS . I • ESPIRITUALES. na cí
- Page 107 and 108: ^ CAPvTA CARTAS ESPIRITUALES. 1*5 X
- Page 109 and 110: 587 APUNTAMIENTOS , Y ADVERTENCIAS
- Page 111 and 112: principios por medio?, que toquen ,
- Page 113 and 114: alto efbdo de Union íbbrenatural ,
- Page 115 and 116: alrius mt(Ügm\ Entro la ThcologlaS
- Page 117 and 118: erto Abad. Sefffl. t. ín Cant. pon
- Page 119 and 120: de efU Oración , y rufpenílon
- Page 121 and 122: (¡uem dillgit anima mea, diíling
- Page 123 and 124: tro v muy en lo hondo , y fecreto d
- Page 125 and 126: xiraos de ellt, otros que aunque el
- Page 127 and 128: nm ft'tr'tttís non mtum mime volen
- Page 129 and 130: tílleclum iwrn.ítcr'htlitatts mí
- Page 131: •¿elfenúdohmm , qndes fon b^tm^
- Page 135 and 136: tan bien declarachs , y con mucha n
- Page 137 and 138: pene en fu favor, como fiel teflSgo
- Page 139 and 140: efcrive en común , fin determinar
- Page 141 and 142: TJBLA DE LOSLVGARES DE LA SAGRADA ,
- Page 143 and 144: T A B L A . 6ti CAP. 23. 9« Aplica
- Page 145 and 146: PfaJ. 4Í 5« fíMtótó* ^pe^5 let
- Page 147 and 148: T A B L A i Sub umbra ilüus, 465.
- Page 149 and 150: T A B L A , ^27 CAP. 66. n.Ego dccl
- Page 151 and 152: T A B L A . CAP.^S. f.Omnia vero op
- Page 153 and 154: ie Hoc Itaquc dico , fratres, • 1
- Page 155 and 156: T A B L A ^33 DE LOS LIBROS, Y CAPI
- Page 157 and 158: T A B L A , ice la caufa de ellos ,
- Page 159 and 160: T A B L A . 4iy Oratorios, y Templo
- Page 161 and 162: T A B L A . Declaración de la Canc
- Page 163 and 164: 3Es impofsibre no haga Dios mercede
- Page 165 and 166: T A B L A Coaviene a la tal , tpart
- Page 167 and 168: condiáo, pide le manífieftela Div
- Page 169 and 170: Amor perfetto de Dios. Eftá perfec
- Page 171 and 172: Aprovechados. Solo aprovecha mucho
- Page 173 and 174: T A B L A. 6$ h El de H Vé es fano
- Page 175 and 176: T A B L A . ^53 vertcncia amorofa ,
- Page 177 and 178: T A B L A . Ante Dios, tocks fon ti
- Page 179 and 180: del alma. 409. 4, Como es ciego , q
- Page 181 and 182: nudamente. íT(j. b. El mayor lervi
wtuu Anwrcfa,y fmálU,<br />
n<strong>una</strong> h^n de<br />
Wl(t <strong>mas</strong> mditacm , * pmurvü • fp*1**<br />
i tís mkkm q«e V4» aprovechando , m eJU<br />
tan perfecto el atko de el<strong>la</strong> , <strong>que</strong> luego <strong>que</strong>_<br />
ellos qutfmen fe fUfdM poner en fu acto, m<br />
efm tan remotos de h mtditacm , <strong>que</strong> no<br />
pedan meditar 3 y difeurrir alg<strong>una</strong>s veces ío-"<br />
W folian.<br />
mr los indicios p<br />
Antes en eftos fñnáfws , quMdo<br />
dichos, hecharemos de ver,<br />
<strong>que</strong> no efü ti dma. empleada, en a<strong>que</strong>l jofsiece<br />
, o noticia, ¡uvran menefter ¿provecharfe<br />
del difeurfo. Eño baftc para <strong>que</strong> fe entienda<br />
quaa proporcionada doóinaaes<br />
U de eños medios <strong>con</strong> a<strong>que</strong>l fin , y<br />
quan enteramente acude a todo a<strong>que</strong>llo<br />
en <strong>que</strong> fe podia reparar.<br />
;)!vi-pb OÍ :' i ouq l W^^fíltl<br />
§. VIÍI.<br />
Finalmente , para <strong>que</strong> no <strong>que</strong>daíTe <strong>que</strong><br />
defear , y eña celeftial doárina tanllena<br />
tuviefle fu plenitud , no folo en<br />
<strong>la</strong> fuñancia , fino en <strong>la</strong> exprefsion , dec<strong>la</strong>ra<br />
, y encarga maravillofamentc a todos<br />
los <strong>que</strong> figuen vida efpicitual, <strong>que</strong>traygan<br />
fiempre de<strong>la</strong>nte ávChrifto Nueftro<br />
Señor, fu vida, y Pafsion fantifsima<br />
, para imitar<strong>la</strong> , y meditar<strong>la</strong> , y <strong>con</strong>temp<strong>la</strong>r<strong>la</strong><br />
, pues él es <strong>la</strong> puerta por donde<br />
fe ha de entrar a todo lo <strong>mas</strong> perfeóto<br />
, y fubido de divina unión , como<br />
divinamente lo dijo nueftro Padre<br />
San Cirilo lib. 7. fobre San Juan cap.4.<br />
dec<strong>la</strong>rando a<strong>que</strong>l<strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras : Ego fum<br />
eftium , per me ft quis intreierit, falvabitur,<br />
& ingredietur , & egredietur , & Fafcua inxemt<br />
, aplicándolo a los Contemp<strong>la</strong>tivos<br />
: Ule itidem ( dice el Santo ) ingredietur<br />
per bonos, & -pulchros cogitatus , interionm<br />
componens hommem , & animl penetralia<br />
eum intima pace , ó* tranqullitate fuhiens.<br />
Donde pintando divinamente <strong>la</strong> alteza<br />
de <strong>con</strong>temp<strong>la</strong>ción , alsi en lo fútil,<br />
fencillo, y delicado del entendimiento,<br />
como en lo levantado , detenido , quieto<br />
, y fereno del amor , pues para lo<br />
primero dijo : Bonos, & pulchros ctgiutus;<br />
para lo fegundo x cum intima pace , &<br />
tranqutliute , y para todo , fubiens mm<br />
penetralu. Todo crto <strong>con</strong>íief<strong>la</strong> <strong>que</strong> fe al.<br />
wnta , entrando por efta puerta de <strong>Dios</strong><br />
imanado , l quien l<strong>la</strong>mo devota , y<br />
^logamcnte : oftium pwnamm , & pri-<br />
*nmm' Y de<strong>la</strong>nte aun lo dec<strong>la</strong>-<br />
COn mm exprefsion , diciendo:<br />
611<br />
Ttdelis qmf<strong>que</strong> colletto animo revolvet fecum<br />
mmenfitatem dhiru Jionitatis área ftlutem humani<br />
generis , & quam fuavis efi Vom'musy<br />
quam magna eft midtitudo dulcedinis afjlucn"-<br />
tjft'me-,<br />
qunn ¿é f<strong>con</strong>dit Deus diligentibus fe<br />
(eftoescl ingredietur') de'mde egredietur extra<br />
<strong>con</strong>tewpUttoms fecretum , ad exterius bom<br />
operts exeremum', y todo eífo entrando<br />
por efta Santifsima Humanidad.<br />
-Donde apunta nueftro Santo gloriofo<br />
<strong>una</strong> dodrina importantifsima : y es,<br />
<strong>que</strong> aun<strong>que</strong> lo puro , y levantado de<br />
<strong>con</strong>temp<strong>la</strong>ción to<strong>que</strong> en divinas perfecciones<br />
, como fon inmenfidad, bondad,<br />
y amor : como eftas fe mueftren altifsima<br />
, y divinifsimamenté en havernos<br />
dado :i Chrifto , y en tener en él Padre<br />
, Madre , Maeftro , fufíento , dulzu-^<br />
ta. y fuavidad, y todo bien ; Hal<strong>la</strong>mos allí,<br />
lo uno , <strong>la</strong>s perfecciones <strong>mas</strong> dec<strong>la</strong>radas,<br />
y ( digámoslo' afsi ) <strong>mas</strong> picantes , y<br />
enamoradas. Lo otro , tiene nueftra <strong>con</strong>temp<strong>la</strong>ción<br />
arrimo , y cftrivo donde kacef<br />
pie en medio de a<strong>que</strong>l<strong>la</strong> inmenfidad<br />
, para <strong>que</strong> dure <strong>mas</strong> : y para lo practico<br />
, y imitador , derechamente efpue<strong>la</strong><br />
, y egemplo. Por eífo remató <strong>con</strong> decir<br />
: Egredietur extra lontemp<strong>la</strong>tioms fecretum<br />
ad exterius boni operis exercitium. Teodoreto<br />
lo dijo harto bien: ingreda dicitur per<br />
Chriftum , cui eft cuu homo interior: Igredi<br />
vero , qé hom'mem exter'mem , ideft membU,<br />
quA fum faper terram , in Chrijiomortificat.<br />
Con <strong>que</strong> fe acude entera, y plenariamente<br />
a todo lo <strong>que</strong> el hombre<br />
compueílo de interior , y exterior ha<br />
menefter.<br />
Sea , pues, <strong>la</strong> reg<strong>la</strong> , <strong>la</strong> <strong>que</strong> el Santo'<br />
repite en tantas partes , <strong>que</strong> en el tiempo<br />
de <strong>con</strong>temp<strong>la</strong>ción de vifta fencil<strong>la</strong>,<br />
y amorofa de <strong>Dios</strong>, fe <strong>que</strong>de en a<strong>que</strong>l<strong>la</strong><br />
abftraccion , y defnudcz total de<br />
criaturas , difeurfos , y particu<strong>la</strong>res noticias<br />
, <strong>que</strong> por a<strong>que</strong>l tiempo fin duda<br />
impiden <strong>la</strong> obra <strong>que</strong> vábaciendo <strong>Dios</strong>;<br />
pero fuera de a<strong>que</strong>l tiempo , bien esaprovecharfe<br />
de noticias particu<strong>la</strong>res, y<br />
buenos difeurfos : y particu<strong>la</strong>rmente de<br />
efta Humanidad Santifsima , <strong>que</strong> es a<strong>que</strong>l<strong>la</strong><br />
primera , y primitiva puerta, y <strong>que</strong><br />
ha de fer el <strong>con</strong>tinuo pafto , y arrimo,<br />
aun de los muy perfeétos.<br />
V en eftó no me detengo <strong>mas</strong>, por<strong>que</strong><br />
lo dice divinamente nueftro muy<br />
Venerable Padre , en muchas partes, pai><br />
Hhhln i ÚCU*