Obras Espírituales que encaminan a una alma, a la mas perfecta Unión con Dios, Segunda Parte
*o6 fuffa v'm deficere a fe WA videmr, dtm , & fapgrm \m taduk, & iolorem : & quomodo ferrm igneum , & itudens igne fimilli" mmfit , pljhnA pofrUque forma exurntri- & qumodo SoHis luce ferfufus aer in eandem iransfortnMUr luwiriu cUrkatem , adeoutmn tam illmírMtus , quam lumen ipfum ejfe v*- deatur, fie omnm in Sanctis humamm Ajfeftiemn qutim mtfMi modo rncejfeerit A fetnettpft 'U0$tm% t ¿tque in Dei fenitus tranfundi Vo~ luntatetn. lAtioqum quomodo emm in mnihus, *m, fi in hmine de homine quidqum fiipmñú De U roavieva (dice San Bernardo) que una gota de agua echada en cantidad de vino , al punto no fe conoce , y parece que deja de fer , veftiendofe del color , y del fabor del vino , donde íe echo : y como un hierro abrafado perdio lo obícuro , y duro quedando hecho un fuego miímo : y como el ayre embeftido , y bañado del Sol parece la miíma luz, afsi el alma por una divina aniquilación , y defacimicnto de si como gótica de agua , fe pafsó al inmenfo mar, y abifmo de amor , participando fus propiedades , de manera , que ella pierda la íuyas , y Dios fea todas^ las cofas en ella. Lo qual no fe veriív» ca ( dice efte Santo ) fi del hombre quedaíle algo en el hombre. Con eíto viene bonifsimamente la divifsion que traben San Buenaventura, Opufc. de Septem itincribus aeternitatis, diftincion tercera , el Autor del libro de Spiritu , & Anima , tom. 5. apud Aguft. y Ricardo de Sanólo Vidore in Prologo ad lib. de Trinit, y mas particularmente lib. 5. de Contemplacione, cap. 12. circa finem. Los quales hacen tres grados de efpiritu. £1 primero es, Spiritus in Spiritu. El fegundo, Spiritusfupra Sp'mum. El tercero Spiritus fine Spiritu. El primer grado declara San Buenaventura, diciendo: Spiritus in Spiritu tune ejfe ¿ffer'mr, qumdo exteñomm om~ nmn úlivifitur , cr illa folum intelligit, qua in Spiritu , & área Spirittm actitantuu'Y Riczxáo3spmtum tfi in Spiritu efi fmetipfum intrdre , & imra ftmetipfum totum colíigere; & míim hi carm gerun- eaqtuíirca carmm , tur , pemus ignorare, Efpiritu en efpiritu , es el alma dentro de si olvidada de todo exterior , y corpóreo , y teniéndolo todo por ageno , y impropie ^ «orno dijo San Ambrofio : de dteno loquthmr t,^ cumwqun: Non timebo quid faáat mmcMo* Como de cofa agena, y impropia, hal blava de nueftra carne el Santo R,ey David , y afsi dijo : No temeré lo qUe contra mi hiciere efte enemigo, quc e^ mi carne , diftinguiendo la carne no fo, lo de fu efpiritu, lino de si. En el fegundo grado eftá el efpirim fobre el efpiritu: efto es, el que eftava fuefa de fu carnea pero en si, y^ c^ fuera de si fobre si: Quia modo mirofit dijo Hugo de Sanólo Vidoi, fuper caput. 7. Angélicas Hierarchis ut per di • leñioriis ignbm in illum fujiolatur > qui efi juper fe , & per v'm amuris expelUtur , ut exeat a fe, nec fe cognet , dum Deum km amat; porque por maravillofa manera el fuego del amor le levantó á aquel Señor, que es fobre él , y eífe mifmo impulfo de amor le hizofalirde si, para que , ni pienfe , ni fe acuerde de sit lino de folo Dios á quien ama. El tercero es, Spiritus fineSpiritu, quati-^ do no folo fale de si fobre si, fino eífc mifmo que falia , ya deja de fer. If humano in d'mmm , dice Ricardo, yidetui defeere , ita ut ipfe iam non ipfe. Deja de fer , paífandofe por divina transformación al ser de Dios. De manera ; que en eña Frafis transformativa , y amo-? rofa , él ya no es él, ííno Pios, . • . . . V. ESta perfección coge toda el almj en^ teramente , fu fuftancia , y eífencia, ya por la gracia habitual en grado levantadifsimo que alli fe fugeta , ya por la inmediata afsiñencia de toda la San* tifsima Trinidad , y inviíiblc Mifsion de Efpiritu Santo , para que fea efpiritu del Alma también en el fentido dicho : gp en la voluntad , por la caridad encendidifsima , transformación amorofa , f afediva aniquilación ya declarada. T i bien el entendimiento por levantadifsima contemplación, y fobrenatural conocimiento, de fmcerifsima Fe, del quai brevemente diremos algo, y de la peí"" ícecion de la memoria también. Tomo ahora para fu declaración Ja9 palabras de San Dionifio de Ccelefti Hiedonde rarchia , capit. 7. Cum vero , dice afsi : Comupifeentum ipfmi atnoreW y'mum ifitfllimf tfiffft tjhtx raf'mw1' ^ m
tílleclum iwrn.ítcr'htlitatts míex'thtle , & non isdigcns defuknum , fitperejfeníialher cap , cr m^jiid'-s (mmf ktmás, & \eluti poterulm exiipit titfiifjiáenúa , &á Loqueen lo material llamáis concupifcencia, llamad en ]o efpiritual perfeíto amor divino,y un de leo lleno, no corto, neccfsiíado, ó mendigo , que diga de parte del entendimiento un conocimiento de fobre razón, y de fobre entendimiento, y efto aun tenga otro fobrenombre , que declare fu futileza , alteza, pureza , y inmaterialidad , y afsi fe llame la íbbrerazon lo fobreentendido de la inmaterialidad. Y aun no me contento con eífo. Sea cííe conocimiento tal, que fe pueda llamar contemplación fobrecífencialmente cafta , y impafsible. En decir conocimiento fobre entendido , y de fobrerazon, pide que fea de cofas fobrenaturales , y divinas,que tranfeienden toda la fuerza de nueftro entender , y que liendo de fuyo ilimitadas ellas, y incomprehenfibles, las entendamos ( de la manera que fuere pofsible ) fin limite , modo , figura , proporción , ó femejanza , rindiendo , y dando por vencida qualquiera particular noticia , como cofa dcfproporcionada , y excedida , acogiéndole a un conocimiento como univeifal, y fobreentendidamente confufo, fin limite , ni modo , ó particularidad, que contraya, y limite lo infinito , y incomprehenfible : porque en efta fuerza de Vé pura, y contemplación perfeda , mas reconoce , que conoce. Eífo es darle por fobrenombre de inmaterialidad , que como materia fuena quien limita , fingulariza , y modifica: pedir inmaterialidad , es pedir que fe defeche qualquier cofa que limite , ó modifique , aííeraeje, o proporcione lo que es fobre todo limite , femejanza, o porporcion. Como fi nos digera el Santo : aunque entendáis , y conozcáis , reconoced que eífe objeto es in- CQmprehenííble.y excede , no fololo que vos podéis conocer , fino ia perfección de qualquier conocimiento Seráfico , y criado, y de todos quantos entendimientos fe puedan criar, y en efte reconocimiento falid en cierta manera de reglas de entender , y no traygais n « o^eto i vos fino palíaos a el/que 1 fí es Dios mayor que nueftro corazón, y de corde exeunt logitationes , • no es bien que lo mayor fe efireche, fino que lo menor fe enfanchc , y lo finito fe aífemeje , y infinite con el infinito , y inmenfo. Que quizá es algo de cito lo que dijo David : ingrediar in verkate tua. Entrareme en tu verdad , fin guardar las leyes de mi entender. Y aísi añade San Dionifio , que la contemplación ha de fer fobrecífencialmente calla , y impafsible. Es notable locución cafik fobreeffenáaimente , no juntando fu entendimiento con cofa que no fea eífencial : y afsi apartadole de formas , figuras , ó fe"- mejanzas, fin hacer unión con ella , ni detenerfe en cofa, o modo criado , fin reflexión , ó reparo en qualquier cofa criada , aunque fea la mifma en que viene embuelto el objeto increado , I quien tengo de mirar derechamente. Declaró efto divinamente Santo Thomas ».2. qiweft. 180. art. 6. donde preguntando, porque la perfección de la contemplación fe declara por movimiento circular , y el principio , y medio de ella , por reólo , y cbliquo, como lo dice San Dionifio cap. ^o. de divinis nominibus ? Refponde , que eftos tres movimientos difieren en que en el redlo procedh qms ab uno in aliud , paífa uno, y fe mueve de un lugar á otro. El circular es , feamdum quem aliquis mo~ vetur mifomker área ident centrum, muevefe cerca de un mifrao centro , o punto tan uniformemente el que circularmente fe mueve , que no parece que muda lugar , y las lineas de fu circunferencia van todas á una , y a uno. El movimiento obliquo es como compuefto de eftos dos, que tiene al^o de redo , y algo de circular. En las operaciones , pues , inteligibles , quando fe procede de una cofa Ik otra , fe llama movimiento reélo ; pero el que fuere uniformifsimo , y acerca de un indivifible centro , ó verdad fencilla, y con fencilla viña , también eífe en lo inteligible fe llama circular. §. VI. Ara efb circular , o perfecta Con^ templacion , es menefter ( dice ei mifm0
- Page 77 and 78: AVISOS , Y SENTENCIAS ESPIRITUALES.
- Page 79 and 80: AVISOS , Y SENTENCIAS ESPIRITUALES.
- Page 81 and 82: AVISOS , Y SENTEHCIAS ESPIHITÜALIS
- Page 83 and 84: AVISOS , Y SENTENCIAS ESPIRITUALES.
- Page 85 and 86: AVISOS, Y SENTENCIAS ESFHUTOALfi* r
- Page 87 and 88: lamentare mi vida €n tanto , que
- Page 89 and 90: que Te halla por ventura. No penfei
- Page 91 and 92: DEVOTAS POESIAS. 1^1 y como el sef,
- Page 93 and 94: DEVOTAS y fobre mí tomaría fus fa
- Page 95 and 96: • CAR ESPIRITUALES ESCRITAS A DIF
- Page 97 and 98: CARTAS ESPIRITUALES. acordaniome ,
- Page 99 and 100: v¡ar ^ el Padre Fray Angel , y aun
- Page 101 and 102: fentimíento, y aprchcníion ¿e fu
- Page 103 and 104: CARTAS ESPIRITUALES. 581 van entrad
- Page 105 and 106: CARTAS . I • ESPIRITUALES. na cí
- Page 107 and 108: ^ CAPvTA CARTAS ESPIRITUALES. 1*5 X
- Page 109 and 110: 587 APUNTAMIENTOS , Y ADVERTENCIAS
- Page 111 and 112: principios por medio?, que toquen ,
- Page 113 and 114: alto efbdo de Union íbbrenatural ,
- Page 115 and 116: alrius mt(Ügm\ Entro la ThcologlaS
- Page 117 and 118: erto Abad. Sefffl. t. ín Cant. pon
- Page 119 and 120: de efU Oración , y rufpenílon
- Page 121 and 122: (¡uem dillgit anima mea, diíling
- Page 123 and 124: tro v muy en lo hondo , y fecreto d
- Page 125 and 126: xiraos de ellt, otros que aunque el
- Page 127: nm ft'tr'tttís non mtum mime volen
- Page 131 and 132: •¿elfenúdohmm , qndes fon b^tm^
- Page 133 and 134: wtuu Anwrcfa,y fmálU, nuna h^n de
- Page 135 and 136: tan bien declarachs , y con mucha n
- Page 137 and 138: pene en fu favor, como fiel teflSgo
- Page 139 and 140: efcrive en común , fin determinar
- Page 141 and 142: TJBLA DE LOSLVGARES DE LA SAGRADA ,
- Page 143 and 144: T A B L A . 6ti CAP. 23. 9« Aplica
- Page 145 and 146: PfaJ. 4Í 5« fíMtótó* ^pe^5 let
- Page 147 and 148: T A B L A i Sub umbra ilüus, 465.
- Page 149 and 150: T A B L A , ^27 CAP. 66. n.Ego dccl
- Page 151 and 152: T A B L A . CAP.^S. f.Omnia vero op
- Page 153 and 154: ie Hoc Itaquc dico , fratres, • 1
- Page 155 and 156: T A B L A ^33 DE LOS LIBROS, Y CAPI
- Page 157 and 158: T A B L A , ice la caufa de ellos ,
- Page 159 and 160: T A B L A . 4iy Oratorios, y Templo
- Page 161 and 162: T A B L A . Declaración de la Canc
- Page 163 and 164: 3Es impofsibre no haga Dios mercede
- Page 165 and 166: T A B L A Coaviene a la tal , tpart
- Page 167 and 168: condiáo, pide le manífieftela Div
- Page 169 and 170: Amor perfetto de Dios. Eftá perfec
- Page 171 and 172: Aprovechados. Solo aprovecha mucho
- Page 173 and 174: T A B L A. 6$ h El de H Vé es fano
- Page 175 and 176: T A B L A . ^53 vertcncia amorofa ,
- Page 177 and 178: T A B L A . Ante Dios, tocks fon ti
*o6<br />
fuffa v'm deficere a fe WA videmr, dtm , &<br />
fapgrm \m taduk, & iolorem : & quomodo<br />
ferrm igneum , & itudens igne fimilli"<br />
mmfit , pljhnA pofrU<strong>que</strong> forma exurntri-<br />
& qumodo SoHis luce ferfufus aer in eandem<br />
iransfortnMUr luwiriu cUrkatem , adeoutmn<br />
tam illmírMtus , quam lumen ipfum ejfe v*-<br />
deatur, fie omnm in Sanctis humamm Ajfeftiemn<br />
qutim mtfMi modo rncejfeerit A fetnettpft<br />
'U0$tm% t ¿t<strong>que</strong> in Dei fenitus tranfundi Vo~<br />
luntatetn. lAtioqum quomodo emm in mnihus,<br />
*m, fi in hmine de homine quidqum fiipmñú<br />
De U roavieva (dice San Bernardo)<br />
<strong>que</strong> <strong>una</strong> gota de agua echada en cantidad<br />
de vino , al punto no fe <strong>con</strong>oce , y<br />
parece <strong>que</strong> deja de fer , veftiendofe del<br />
color , y del fabor del vino , donde íe<br />
echo : y como un hierro abrafado perdio<br />
lo obícuro , y duro <strong>que</strong>dando hecho<br />
un fuego miímo : y como el ayre<br />
embeftido , y bañado del Sol parece<br />
<strong>la</strong> miíma luz, afsi el <strong>alma</strong> por <strong>una</strong> divina<br />
aniqui<strong>la</strong>ción , y defacimicnto de si<br />
como gótica de agua , fe pafsó al inmenfo<br />
mar, y abifmo de amor , participando<br />
fus propiedades , de manera , <strong>que</strong><br />
el<strong>la</strong> pierda <strong>la</strong> íuyas , y <strong>Dios</strong> fea todas^<br />
<strong>la</strong>s cofas en el<strong>la</strong>. Lo qual no fe veriív»<br />
ca ( dice efte Santo ) fi del hombre <strong>que</strong>daíle<br />
algo en el hombre.<br />
Con eíto viene bonifsimamente <strong>la</strong> divifsion<br />
<strong>que</strong> traben San Buenaventura,<br />
Opufc. de Septem itincribus aeternitatis,<br />
diftincion tercera , el Autor del libro<br />
de Spiritu , & Anima , tom. 5. apud<br />
Aguft. y Ricardo de Sanólo Vidore in<br />
Prologo ad lib. de Trinit, y <strong>mas</strong> particu<strong>la</strong>rmente<br />
lib. 5. de Contemp<strong>la</strong>cione,<br />
cap. 12. circa finem. Los quales hacen<br />
tres grados de efpiritu. £1 primero es,<br />
Spiritus in Spiritu. El fegundo, Spiritusfupra<br />
Sp'mum. El tercero Spiritus fine<br />
Spiritu. El primer grado dec<strong>la</strong>ra San<br />
Buenaventura, diciendo: Spiritus in Spiritu<br />
tune ejfe ¿ffer'mr, qumdo exteñomm om~<br />
nmn úlivifitur , cr il<strong>la</strong> folum intelligit, qua<br />
in Spiritu , & área Spirittm actitantuu'Y Riczxáo3spmtum<br />
tfi in Spiritu efi fmetipfum intrdre<br />
, & imra ftmetipfum totum colíigere; &<br />
míim hi carm gerun-<br />
eaqtuíirca carmm ,<br />
tur , pemus ignorare,<br />
Efpiritu en efpiritu , es el <strong>alma</strong> dentro<br />
de si olvidada de todo exterior , y<br />
corpóreo , y teniéndolo todo por ageno<br />
, y impropie ^ «orno dijo San Ambrofio<br />
: de dteno loquthmr t,^<br />
cumwqun: Non timebo quid faáat mmcMo*<br />
Como de cofa agena, y impropia, hal<br />
b<strong>la</strong>va de nueftra carne el Santo R,ey David<br />
, y afsi dijo : No temeré lo qUe<br />
<strong>con</strong>tra mi hiciere efte enemigo, quc e^<br />
mi carne , diftinguiendo <strong>la</strong> carne no fo,<br />
lo de fu efpiritu, lino de si.<br />
En el fegundo grado eftá el efpirim<br />
fobre el efpiritu: efto es, el <strong>que</strong> eftava<br />
fuefa de fu carnea pero en si, y^ c^<br />
fuera de si fobre si: Quia modo mirofit<br />
dijo Hugo de Sanólo Vidoi, fuper caput.<br />
7. Angélicas Hierarchis ut per di •<br />
leñioriis ignbm in illum fujio<strong>la</strong>tur > qui efi juper<br />
fe , & per v'm amuris expelUtur , ut<br />
exeat a fe, nec fe cognet , dum Deum<br />
km amat; por<strong>que</strong> por maravillofa manera<br />
el fuego del amor le levantó á a<strong>que</strong>l<br />
Señor, <strong>que</strong> es fobre él , y eífe mifmo<br />
impulfo de amor le hizofalirde si, para<br />
<strong>que</strong> , ni pienfe , ni fe acuerde de sit<br />
lino de folo <strong>Dios</strong> á quien ama.<br />
El tercero es, Spiritus fineSpiritu, quati-^<br />
do no folo fale de si fobre si, fino eífc<br />
mifmo <strong>que</strong> falia , ya deja de fer. If<br />
humano in d'mmm , dice Ricardo, yidetui<br />
defeere , ita ut ipfe iam non ipfe. Deja de<br />
fer , paífandofe por divina transformación<br />
al ser de <strong>Dios</strong>. De manera ; <strong>que</strong><br />
en eña Frafis transformativa , y amo-?<br />
rofa , él ya no es él, ííno Pios, .<br />
• . . .<br />
V.<br />
ESta perfección coge toda el almj en^<br />
teramente , fu fuftancia , y eífencia,<br />
ya por <strong>la</strong> gracia habitual en grado levantadifsimo<br />
<strong>que</strong> alli fe fugeta , ya por<br />
<strong>la</strong> inmediata afsiñencia de toda <strong>la</strong> San*<br />
tifsima Trinidad , y inviíiblc Mifsion de<br />
Efpiritu Santo , para <strong>que</strong> fea efpiritu del<br />
Alma también en el fentido dicho : gp<br />
en <strong>la</strong> voluntad , por <strong>la</strong> caridad encendidifsima<br />
, transformación amorofa , f<br />
afediva aniqui<strong>la</strong>ción ya dec<strong>la</strong>rada. T i <br />
bien el entendimiento por levantadifsima<br />
<strong>con</strong>temp<strong>la</strong>ción, y fobrenatural <strong>con</strong>ocimiento,<br />
de fmcerifsima Fe, del quai<br />
brevemente diremos algo, y de <strong>la</strong> peí""<br />
ícecion de <strong>la</strong> memoria también.<br />
Tomo ahora para fu dec<strong>la</strong>ración Ja9<br />
pa<strong>la</strong>bras de San Dionifio de Ccelefti Hiedonde<br />
rarchia , capit. 7. Cum vero ,<br />
dice afsi : Comupifeentum ipfmi atnoreW<br />
y'mum ifitfllimf tfiffft tjhtx raf'mw1' ^ m