Prólogos das obras incluídas - SLI

cabasiña / cabaza, cabazo; contrapesoña / contrapezoña, cenceno / senseno, chousura /
chouzura, cineira / sineira, cerralleiro / serralleiro. Hai mesmo algún caso en que dá
preferencia á variante con seseo, xa que é á que remite desde a forma con c: Así: ceifa v.
seifa. Pero tamén se dá o caso contrario: de samoriña remite a zamoriña.
En final de palabra predomina a grafía correspondente á sibilante en lugar da
interdental: arcás, arroás, carís, gis, aínda que hai algunha que se aparta desta tendencia,
como é o caso do numeral dez ou os substantivos noz e nariz (pero nun composto: naris
da mangueira).
H / 0: En xeral conserva o h etimolóxico, aínda que hai casos de vacilacións: eilo
/ heilo; eito / heito; casos de h antietimolóxico: hirman, himpar, hirto, ho (artigo),
hombreiro, hum (artigo), hum-ha (artigo). E nalgunha ocasión na forma sen h remite á
forma etimolóxica con h: oxe/hoxe, orto/horto.
G / J / X: A tendencia á escrita etimolóxica vese alterada por múltiples
excepcións e confusións. Así, temos casos en que unha palabra pode aparecer
indistintamente coas grafías g e j: corage / coragento / corajento; curuja / curuxa;
desleijado / desleixado; enjangada / enxangada; baixa e porbaixa e tamén porbaija e
porbaijar; ougeado e ouxeado; lajento / laxento; hoje / hoxe; jabon / xabon; jabre /
xabre; mejacan / mexacan. E coas tres: geira / jeira / xeira; lage / laxe / laje.
Hai tamén algún caso en que as grafías discriminan significados, como sucede
cos verbos reger (‘regir’) e rexer (‘tener resistencia’) ou os substantivos ameixa
(‘ciruela’) e ameija (‘almeja, chirla’).
29