PrÃ³logos das obras incluÃdas - SLI

More documents

Recommendations

Info

[10] [11] VERBAS LIMIARES O DICCIONARIO que hoxe damos ao prelo ten un número ben mais grande de verbas que calquera dos anteriormente pubricados. É natural que sexa así porque dende os que foron dados á luz por Rodríguez, Cuveiro e Valladares ata hoxe, a fala galega deu un formidábele pulo: usouse na literatura, en conferencias, nos xornáes. Descobríronse traballos de vellos troveiros e poetas, antergos documentos e historias que foron nova fonte de estudo e arrequeceron o uso da fala galega. Os modernos escritores se non conforman xa con transcribiren os rústicos parrafeos dos labregos e xentes incultas, como cáseque en ausoluto facían os literatos galegos do século XIX, senón que engaiolan as maxinazóns da sua fantasía en recendentes e frori<strong>das</strong> verbas, en galanas frases; como en tempos fixérase cando a fala galega era idioma de nobres, señores e poetas, e espresión axeitada de sabidos frades e doutores. Despois dun longo período en que a nosa lingua ficou sômente agarimada nos sinxelos beizos dos homildes, labregos, traballadores e mariñeiros, que tiveron a grandeza de a conservaren na quentura melosiña dos seus fogares, hoxe volta á recobrare o seu esprendor, e ainda á escintilar con novos resprandores, gracias ao xenio dos nosos escritores que fixo rexurdir â vida literaria e culta, a desleixada, desditosa, fala. [12] Non figuran neste DICCIONARIO moitísimas verbas que son comúns ao galego e castelán, pol-o coidare innecesario 2 . Verbas que son comúns aos dous idiomas porque no século de ouro da nosa literatura, cando o castelán estaba ainda en formazón, a lingua literaria da penínsua era o galego, e, naturalmente, moitas verbas galegas fóronse incorporando ao romance vulgar que se falaba daquela en Castela 3 . Esto aparte de que tamén o castelán, coma o galego, sofríu a infruencia do latín. Usamos neste DICCIONARIO a ortografía que se estila hoxe, dende o rexurdimento da nosa fala no século XIX 2 Poñemos en troques as modalidades especiaes dos nosos verbos, e un cadro de irregulares, cousa que seguramente será acollida con interés. 3 Véxase Infruencia do galego na formación do castelán, por Uxío Carré Aldao.
despois de catrocentos anos de silenzo, a pesar de que os anteriormente pubricados empregan o j para o son x (ch francesa), cousa que raramente se ve nos tempos d'agora. Coidamos dar así unha facilidade mais aos que consulten o DICCIONARIO como tamén aos que escriban en galego, e seguimos co'esto a forma gráfica adoutada pol-a case totalidade dos escritores, como xa fixemos no noso Compendio de Gramática Galega. Que o noso DICCIONARIO poida ser d'algunha, utilidade é o noso meirande desexo. O noso inmenso amor á Galicia moveunos ao facer; que os nosos irmáns galegos acollan con agarimo esta obra que con tanto cariño compuxemos. LEANDRO CARRÉ
Page 1 and 2:
[275] UN VOCABULARIO GALLEGO DEL SI
Page 3 and 4:
idéntico al del castellano (son ca
Page 5 and 6:
[277] DIALECTO DE GALICIA [Observac
Page 7 and 8:
Cada provincia de España tiene rep
Page 9 and 10:
[portadilla III] DICCIONARIO GALLEG
Page 11 and 12:
esos dos dialectos suyos. Para echa
Page 13 and 14:
demos á encomiar el referido estud
Page 15 and 16:
particular, cuidando que el lenguag
Page 17 and 18:
Animado yo de este ejemplo y recome
Page 19 and 20:
franc. = francés. id. = idem. ital
Page 21 and 22:
6 nin de libriños impresos que se
Page 23 and 24:
Estas reflexións revélannos que t
Page 25 and 26:
Ademais, temos que facer referencia
Page 27 and 28:
equivalencia(s); en ocasións a equ
Page 29 and 30:
- Ademais, hai casos en que constit
Page 31 and 32:
Tampouco, a non ser en contadas oca
Page 33 and 34:
Pero tamén se dá a circunstancia
Page 35 and 36:
Noutros casos só ofrece unha aprox
Page 37 and 38:
22 reseso. Rassis, fr.; surdir. Sur
Page 39 and 40:
Remitimos ademais ás seguintes ent
Page 41 and 42:
de facer un bon uso dos acentos? -
Page 43 and 44:
Nalgunhas entradas cando se trata d
Page 45 and 46:
X [ks] / S : Nalgúns casos aparece
Page 47 and 48:
Unhas poucas voces levan a notació
Page 49 and 50:
Tanto o DRAG como Eladio Rodríguez
Page 51 and 52:
Como vimos máis arriba, cómpre me
Page 53 and 54:
En concreto, no referente ó proble
Page 55 and 56:
- Casos de repetición da entrada d
Page 57 and 58:
BIBLIOGRAFÍA 42 Carré Alvarellos,
Page 59 and 60:
[I] [III] [portadilla] DICCIONARIO
Page 61 and 62:
[V] A NUESTROS PAISANOS. HUBIÉRAMO
Page 63 and 64:
lecto gallego, allí se oyen consta
Page 65 and 66:
[1] [portadilla] A las Excmas. Dipu
Page 67 and 68:
tores, al darle la forma de Diccion
Page 69 and 70:
têndês, têdês ó tês, teneis;
Page 71 and 72:
Varios códices, diplomas y escritu
Page 73 and 74:
loc. = locucion. mod. = moderno. pa
Page 75 and 76:
[IV] [V] Es propiedad del autor. PR
Page 77 and 78:
nugalla; pirgiseiro, en vez de pirg
Page 79 and 80:
leguas cuadradas de superficie, el
Page 81 and 82:
diccionario del señor Cuveiro Piñ
Page 83 and 84:
Las que no se hallen con v se busca
Page 85 and 86:
[portadilla] [A] DICCIONARIO GALLEG
Page 87 and 88:
censura de la obra que el exponente
Page 89 and 90:
[V] PRÓLOGO. «Demostrada hace ya
Page 91 and 92:
gramática, en ningun vocabulario,
Page 93 and 94:
señor Mirás, omitiendo, sin embar
Page 95 and 96:
clasificar intenten los curiosos,
Page 97 and 98:
pr. Preposicion. pron. Pronombre. v
Page 99 and 100:
O manuscrito, ó ser unha obra iné
Page 101 and 102:
addenda ó caderno citado. 4 O prim
Page 103 and 104:
6 En el diccionario impreso 10.600
Page 105 and 106:
mal. As frases que aparecen en gale
Page 107 and 108:
Sen dúbida, tratase dun texto inco
Page 109 and 110:
Outra posibilidade para datar este
Page 111 and 112:
No caso de / atópanse erros tanto
Page 113 and 114:
O segundo signo é o “Acento de i
Page 115 and 116:
Queda, por último, V. “Véase”
Page 117 and 118:
Tamén se acudiu á propia obra lit
Page 119 and 120:
Outras veces localizáronse esas ci
Page 121 and 122:
Das palabras tiradas de Sarmiento s
Page 123 and 124:
-Manuscrito, propiedade da familia
Page 125 and 126:
-Valladares non as recolle no Dicci
Page 127 and 128:
O manuscrito é un complemento ó d
Page 129 and 130:
A reducción do paradigma de calque
Page 131 and 132:
En teoría, se se falase dun diccio
Page 133 and 134:
No Nuevo Suplemento atópanse moito
Page 135 and 136:
-semánticas: en agra e puntèiro.
Page 137 and 138:
Pode ocorrer que se dean casos de r
Page 139 and 140:
indica timbre vocálico: ònipotèn
Page 141 and 142:
Este tema tratouno amplamente no se
Page 143 and 144:
eforza a fixación e a uniformidade
Page 145 and 146:
Ó lado de todas estas simplificaci
Page 147 and 148:
Outra definición que se sae do cor
Page 149 and 150:
4.3. Información xeográfica Nalg
Page 151 and 152:
labradores, a la frase “la droite
Page 153 and 154:
Rozier, es la lejía de agua de est
Page 155 and 156:
entonces non conocíamos; bailábam
Page 157 and 158:
Por outra banda, e seguindo unha ca
Page 159 and 160:
Na edición final, procurouse conxu
Page 161 and 162:
[1] 1 DICCIONARIO GALLEGO-CASTELLAN
Page 163 and 164:
Fronte a outros lugares de Europa o
Page 165 and 166:
“Se dió también lectura a la pr
Page 167 and 168:
Cando anos despois, concretamente o
Page 169 and 170:
A segunda parte contén as formas q
Page 171 and 172:
Aínda que as tres partes que prese
Page 173 and 174:
Na súa escrita Porto Rey non é mo
Page 175 and 176:
Empregámo-los corchetes con puntos
Page 177 and 178:
son frecuentes as glosas á marxe,
Page 179 and 180:
Como novidade con respecto ós dicc
Page 181 and 182:
Rodríguez González, E. (1958-62):
Page 183 and 184:
dem. = demostrativo. des. = desusad
Page 185 and 186:
v. r. = verbo reflexivo. -Abreviatu
Page 187 and 188:
por ext. = por extensión. prov. =
Page 189 and 190:
adv. adverbio. adv. de l. id. de lu
Page 191 and 192:
Manuel LEIRAS PULPEIRO VOCABULARIO
Page 193 and 194:
LIMIAR O idioma galego que chegóu,
Page 195 and 196:
art. artículo. contr. contraizón.
Page 197 and 198:
Pra vivir beri de casados... pasate
Page 199 and 200:
[III] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN
Page 201 and 202:
[3] VERBAS LIMIARES O diccionario q
Page 203 and 204:
d’agora. Coidamos dar así unha f
Page 205 and 206:
Verbos romatados en bir, como sobir
Page 207 and 208:
Úsase g en vocávulos cuia etimolo
Page 209 and 210:
Ousérvese como por razóns da voca
Page 211 and 212:
un, unha, uns, unhas, e os adverbos
Page 213 and 214:
O acento circunflexo denota a pronu
Page 215 and 216:
pl. plural pop. popular prep. prepo
Page 217 and 218:
[III] JUNTA PARA AMPLIACIÓN DE EST
Page 219 and 220:
guido escritor asturiano me había
Page 221 and 222:
[IX] NOTICIA SOBRE EL BABLE OCCIDEN
Page 223 and 224:
MODO INDICATIVO.- Presente: temo, t
Page 225 and 226:
Por lo que hace a la diptongación
Page 227 and 228:
A fin de que este vocabulario tenga
Page 229 and 230:
[239] APÉNDICE II Las adivinanzas
Page 231 and 232:
El trigo. VII. Ua señoría muy ase
Page 233 and 234:
dóus tóns, tóus (c) y un daye, d
Page 235 and 236:
XXI. Branca como a neve, negra como
Page 237 and 238:
ni se fué, ni está aquí, ¿qué
Page 239 and 240:
[I] [II] DICCIONARIO GALEGO-CASTEL
Page 241 and 242:
[III] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN
Page 243 and 244:
[2] É propiedade do autor
Page 245 and 246:
[4] [5] VERBAS LIMIARES O DICCIONAR
Page 247 and 248:
[8] [9] PRONTUARIO ORTOGRÁFICO O a
Page 249 and 250:
Ge, gi, ten o mesmo valor que escri
Page 251 and 252: Sempre que o son que se queira repr
Page 253 and 254: loitar pol-o ben dos nosos fillos.
Page 255 and 256: [18] [19] Presente Fal-o, as, a, am
Page 257 and 258: SUXUNTIVO Fal e, es, e, emos, edes,
Page 259 and 260: teño son hei tes és has ten é ha
Page 261 and 262: ten sé há tede sede habede [22] S
Page 263 and 264: Estar- Dar - Andar INDICATIVO Prese
Page 265 and 266: estaríamos daríamos andaríamos e
Page 267 and 268: SEGUNDA CONXUGAZÓN Lêr-Ver-Caer I
Page 269 and 270: lêría vería caería lêríamos v
Page 271 and 272: Caber-Facer-Querer INDICATIVO Prese
Page 273 and 274: caberíamos faríamos quereríamos
Page 275 and 276: INDICATIVO Presente creio sei vallo
Page 277 and 278: crêríades saberíades valeríades
Page 279 and 280: podo poño podes pôs pode pon pode
Page 281 and 282: poderíades poñeríades ou poríad
Page 283 and 284: Ir-Vir-Sair INDICATIVO Presente vou
Page 285 and 286: iríamos viríamos sairíamos iría
Page 287 and 288: ispo ou dispo, etc. río ispes ris
Page 289 and 290: espiríades riríades espirían rir
Page 291 and 292: [37] ABREVIATURAS a. Activo adj. Ad
Page 293 and 294: [1] [2] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁ
Page 295 and 296: [3] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN E
Page 297 and 298: [5] Débese esta tercera edición d
Page 299 and 300: [6] [7] PRÓLOGO DE LA TERCERA EDIC
Page 301: y por mi propio prestigio. Perdonad
Page 305 and 306: pretérito imperfeito de indicativo
Page 307 and 308: En antergos escritos atópanse, ind
Page 309 and 310: téñoo, témolo, unilos, vénselle
Page 311 and 312: Pór, de poñer, e por, preposizón
Page 313 and 314: [23] Presente Fal-o, as, a, amos, a
Page 315 and 316: Fal e, es, e, emos, edes, en. Fend-
Page 317 and 318: tes és has ten é ha temos somos h
Page 319 and 320: tede sede habede [26] SUXUNTIVO Pre
Page 321 and 322: INDICATIVO Presente estóu dou ando
Page 323 and 324: estaríamos daríamos andaríamos e
Page 325 and 326: SEGUNDA CONXUGAZÓN Lêr-Ver-Caer I
Page 327 and 328: lêría vería caería lêríamos v
Page 329 and 330: INDICATIVO Presente cabo fago quero
Page 331 and 332: caberiades faríades, faceríades q
Page 333 and 334: INDICATIVO Presente creio sei vallo
Page 335 and 336: crêrían saberían valerían IMPER
Page 337 and 338: podo poño podes pôs pode pon pode
Page 339 and 340: podarían poñerían ou porían pod
Page 341 and 342: Ir-Vir-Sair INDICATIVO Presente vou
Page 343 and 344: iría viría sairía iríamos virí
Page 345 and 346: ido vido saído [40] Espir ou Despi
Page 347 and 348: espiría riría espiríamos riríam
Page 349 and 350: ABREVIATURAS a activo adj adjetivo
Page 351 and 352: [3] [4] [5] CONTRIBUCIÓN AL DICCIO
Page 353 and 354:
Por ser la más idónea para la cla
Page 355 and 356:
[5] INTRODUCIÓN 1. Entre os trabal
Page 357 and 358:
8.ª (84 páxs.): M-N-O 9.ª (50 p
Page 359 and 360:
5. A maneira de facer localizables
Page 361 and 362:
c) As voces dos dicionarios e reper
Page 363 and 364:
existra nos orixináis (o cal ocurr
Page 365 and 366:
cp. = compárese despect. = despect
Page 367 and 368:
Ú. t. c. intr. = úsase también c
Page 369 and 370:
[V] UNHA ESPRICAZON LIMIAR Xurdeu a
Page 371 and 372:
COMISIOS Pol’o Centro Galego. D.
Page 373 and 374:
Non figuran as palabras comúns aos
Page 375 and 376:
[X] vulg. ....................... v
Page 377 and 378:
aventurar apostar apostar adornar,
Page 379 and 380:
asir, apresar aprender aprender ade
Page 381 and 382:
puñado presa ratón rato rato rato
Page 383 and 384:
hei de ir’ cantar ao poleiro. Eu
Page 385 and 386:
MASCULINAS NO GALEGO E FEMENINAS NO
Page 387 and 388:
O boquín..........................
Page 389 and 390:
O felo.............................
Page 391 and 392:
O pesadelo.........................
Page 393 and 394:
O xionllo ou xoello................
Page 395 and 396:
A atocha...........................
Page 397 and 398:
A carambulla ......................
Page 399 and 400:
A farxácola ......................
Page 401 and 402:
A pastoriza........................
Page 403 and 404:
A xunqueira........................
Page 405 and 406:
Agueda Adega Alberte Alberto Alexan
Page 407 and 408:
Guillerme Guillermo Gregorio Gregor
Page 409 and 410:
Xeromo Jerónimo Xilberto Gilberto
Page 411 and 412:
Bañobre Barbeito Barral Barredo Ba
Page 413 and 414:
Campón Cancelas Canga Cano Canto C
Page 415 and 416:
Codeseda Coello Comba Corbela Corde
Page 417 and 418:
Dozón Erro Escribán Esquerdo Esta
Page 419 and 420:
Forcado Forcados Foreiro Forna Forn
Page 421 and 422:
Grado Graiña Graiño Grandal Grane
Page 423 and 424:
Luxán Maceiras Macías Maciñeiro
Page 425 and 426:
Neto Niño Novo Ogando Oliveira Orf
Page 427 and 428:
Pomba Pombal Pombar Pombo Pondal Po
Page 429 and 430:
Rubín Salgado Salgueiro Saravia Sa
Page 431 and 432:
Touro Touzón Tronco Ucha Vaamonde
Page 433 and 434:
Dazaoito ou dezaoito Dazanove ou de
Page 435 and 436:
SEX, en latín SASCH, en sánscrito
Page 437 and 438:
[XXIII] Décimo terceiro Vixésimo
Page 439 and 440:
Mércoles “ Cuarta feira Xoves
Page 441 and 442:
Afungadoiro, m. Cada uno de los gan
Page 443 and 444:
Cangalleira, f. Travesero que atrav
Page 445 and 446:
Oucicarro, m. Horquilla grande de m
Page 447 and 448:
Con mais calma que boi de Laíño.
Page 449 and 450:
Remangar a man. Rubir ao poleiro. S
Page 451 and 452:
Atras de tempos, tempos veñen.....
Page 453 and 454:
En toda terra espiga o pan ........
Page 455 and 456:
N’hai pior cuña que a do mesmo p
Page 457 and 458:
Regañal-os dentes.................
Page 459 and 460:
Nadal .............................
Page 461 and 462:
Bocanoite..........................
Page 463 and 464:
Amboadeiro.........................
Page 465 and 466:
Bulsista...........................
Page 467 and 468:
Coireiro...........................
Page 469 and 470:
Filósafo..........................
Page 471 and 472:
Maquieiro .........................
Page 473 and 474:
Sancristán .......................
Page 475 and 476:
Ligón ....................... Azad
Page 477 and 478:
Altamea ...................Taza de
Page 479 and 480:
.................................el
Page 481 and 482:
Tataravó..........................
Page 483 and 484:
Encedoiro ................Correa qu
Page 485 and 486:
Sesiga ......................Asient
Page 487 and 488:
[III] [IV] DICCIONARIO ENCICLOPEDIC
Page 489 and 490:
[VII] NOTA EDITORIAL Froito dun esf
Page 491 and 492:
[IX ] PRÓLOGO [de Ramón Otero Ped
Page 493 and 494:
doce como concha ou pelouro, trunfa
Page 495 and 496:
chisco de teoría nin antiga nin no
Page 497 and 498:
súa rexa forteza, o optimista loci
Page 499 and 500:
descoñecendo as súas paisaxes e h
Page 501 and 502:
Os nenos das aldeas saben moitas e
Page 503 and 504:
Longo tempo raiolóu a súa presenz
Page 505 and 506:
9 de agosto do 1917 cando o Concell
Page 507 and 508:
Patriarca Murguía. Ás veces o poe
Page 509 and 510:
áas de anxo que, doéndose de ser
Page 511 and 512:
Pois en lingoaxe das celmosas parro
Page 513 and 514:
xiquer cecáis a espranza, de que a
Page 515 and 516:
Noso agradecimento á xenerosidade
Page 517 and 518:
amb. = ambiguo ant. = antiguo, anti
Page 519 and 520:
DL. = Diccionario de Leiras DP. = D
Page 521 and 522:
inv. = invariable irreg. = irregula
Page 523 and 524:
prep. = preposición prep. ins. = p
Page 525 and 526:
VCT = Vocabulario de la Crónica Tr
Page 527 and 528:
Como homenaje a D. Eladio y al gene
Page 529 and 530:
Para mayor utilidad de este Diccion
Page 531 and 532:
[5] X. L. FRANCO GRANDE DICCIONARIO
Page 533 and 534:
[9] LIMIAR Hai anos que se facía s
Page 535 and 536:
Non atoparedes neste libro ningún
Page 537 and 538:
[3] [4] [Segunda edición] DICCIONA
Page 539 and 540:
[7] Ós rexos labregos de Tebra, de
Page 541 and 542:
Pode que unha novedade sexa o vocab
Page 543 and 544:
[5] X. L. FRANCO GRANDE DICCIONARIO
Page 545 and 546:
[9] Este Diccionario galego-castel
Page 547 and 548:
Diccionario Galego-Castelán (o mai
Page 549 and 550:
Costumes do carnaval na Galiza, na
Page 551 and 552:
[XI] [X] É PROPIEDADE DO AUTOR DEP
Page 553 and 554:
man), cantares y refranes; he asist
Page 555 and 556:
PROBLEMAS DA LÍNGOA GALEGA Cando e
Page 557 and 558:
AO DOUTÁN - loc. adv. Botarse ao d
Page 559 and 560:
Levan a merenda Ao santo San Marcos
Page 561 and 562:
coido que debe ser a que usemos no
Page 563 and 564:
aprezar o meu labor, e mais, tendo
Page 565 and 566:
E fermosa entençon Loaré gentyl s
Page 567 and 568:
a (la, artículo feminino) da (de l
Page 569 and 570:
dicíase para o feminino ta e sa. S
Page 571 and 572:
pensaba en dond'andarías. Agora...
Page 573 and 574:
2) no, na, nos, nas, nel ou nele, n
Page 575 and 576:
. reflexivo s. substantivo t. tiemp
Page 577 and 578:
[3] Mª DEL CARMEN RÍOS PANISSE No
Page 579 and 580:
excepcional para que sea suscitado
Page 581 and 582:
libro es el cebo que reclama la pre
Page 583 and 584:
Pontesdeume Miño Sada Mera Caión
Page 585 and 586:
todos lo.s diccionarios gallegos pu
Page 587 and 588:
fueron oídos. El fraude en este ca
Page 589 and 590:
Sobre las etimologías. No sería d
Page 591 and 592:
"propio" es imposible las más de l
Page 593 and 594:
[3] Mª DEL CARMEN RÍOS PANISSE No
Page 595 and 596:
eferidos a las aves y el del apénd
Page 597 and 598:
INTRODUCCIÓN Encabezamos esta pequ
Page 599 and 600:
[8] ¡A cuántas personas no habrem
Page 601 and 602:
[9] ABREVIATURAS MAS FRECUENTES * =
Page 603 and 604:
m., masc., = masculinio (substantiv
Page 605 and 606:
[7] LIMIAR No mes de abril de 1977
Page 607 and 608:
[2] [3] © Universidade, de SANTIAG
Page 609 and 610:
[7] INTRODUCCIÓN Xa vai case para
Page 611 and 612:
Mar. (Marín) R. Pérez Cid Goi. (G
Page 613 and 614:
sen aspiración do G, non resultaba
Page 615 and 616:
m.: masculino p. ej.: por emplo pl.
Page 617 and 618:
[3] Losada Cortiñas J. Castro Gonz
Page 619 and 620:
[5] "Nuestros diccionarios necesita
Page 621 and 622:
O j facémo-lo sempre x (jardón x
Page 623 and 624:
|9| Coas pantasmas pasean pola frag
Page 625 and 626:
As forestais son case todas substan
Page 627 and 628:
Nomes sen normativizar atoparaos o
Page 629 and 630:
Pedro bágoas de San Pedro, cebola
show all

PrÃ³logos das obras incluÃ­das - SLI

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

PrÃ³logos das obras incluÃdas - SLI