PrÃ³logos das obras incluÃdas - SLI

More documents

Recommendations

Info

como en tempos fixérase cando a fala galega era idioma de nobres, señores e poetas, e espresión axeitada de sabidos frades e doutores. Despois dun longo periodo en que a nosa língua ficou sômente agarimada nos sinxelos beizos dos homildes, labregos, traballadores e mariñeiros, que tiveron a grandeza de a conservaren na quentura melosiña dos seus fogares, hoxe volta á recobrare o seu esprendor, e ainda á escintilar con novos resprandores, gracias ao xenio dos nosos escritores que fixo rexurdir â vida literaria e culta, a desleixada, desditosa, fala. Non figuran neste diccionario moitísimas verbas que son comúns ao galego e castelán, pol-o coidare innecesario 1 . Verbas que son comúns aos dous idiomas porque no século de ouro da nosa literatura, cando o castelán estaba ainda en forrnazón, a lingua literaria da penínsua era o galego, e, naturalmente, moitas verbas galegas fóronse incorporando ao romance vulgar que se falaba daquela en Castela 2 . Esto aparte de que tamén o castelán, coma o galego, sufríu a infruencia do latin. Usamos neste diccionario a ortografía que [5] se estila hoxe, dende o rexurdimento da nosa fala no século XIX despois de catrocentos anos de silenzo, á pesar de que os anteriormente pubricados empregan o j para o son x, (ch francesa) cousa que raramente se ve nos tempos 1. Poñemos en troques as modalidades especiaes dos nosos verbos, e un cadro de irregulares, cousas que seguramente será acollida con interés. 2. Véxase “Infruencia do galego na formación do castelán”, por Uxío Carré Aldao.
d’agora. Coidamos dar así unha facilidade mais aos que consulten o diccionario como tamén aos que escriban en galego, e seguimos co’esto a forma gráfica adoutada pol-a case totalidade dos escritores, como xa fixemos no noso Compendio de Gramática Galega. Que o noso diccionario poida ser d’algunha utilidade é o noso meirande desexo. O noso imenso amor á Galicia moveunos a o facer ¡que os nosos irmáns galegos acollan con agarimo esta obra que con tanto cariño compuxemos. LEANDRO CARRÉ
Page 1 and 2:
[275] UN VOCABULARIO GALLEGO DEL SI
Page 3 and 4:
idéntico al del castellano (son ca
Page 5 and 6:
[277] DIALECTO DE GALICIA [Observac
Page 7 and 8:
Cada provincia de España tiene rep
Page 9 and 10:
[portadilla III] DICCIONARIO GALLEG
Page 11 and 12:
esos dos dialectos suyos. Para echa
Page 13 and 14:
demos á encomiar el referido estud
Page 15 and 16:
particular, cuidando que el lenguag
Page 17 and 18:
Animado yo de este ejemplo y recome
Page 19 and 20:
franc. = francés. id. = idem. ital
Page 21 and 22:
6 nin de libriños impresos que se
Page 23 and 24:
Estas reflexións revélannos que t
Page 25 and 26:
Ademais, temos que facer referencia
Page 27 and 28:
equivalencia(s); en ocasións a equ
Page 29 and 30:
- Ademais, hai casos en que constit
Page 31 and 32:
Tampouco, a non ser en contadas oca
Page 33 and 34:
Pero tamén se dá a circunstancia
Page 35 and 36:
Noutros casos só ofrece unha aprox
Page 37 and 38:
22 reseso. Rassis, fr.; surdir. Sur
Page 39 and 40:
Remitimos ademais ás seguintes ent
Page 41 and 42:
de facer un bon uso dos acentos? -
Page 43 and 44:
Nalgunhas entradas cando se trata d
Page 45 and 46:
X [ks] / S : Nalgúns casos aparece
Page 47 and 48:
Unhas poucas voces levan a notació
Page 49 and 50:
Tanto o DRAG como Eladio Rodríguez
Page 51 and 52:
Como vimos máis arriba, cómpre me
Page 53 and 54:
En concreto, no referente ó proble
Page 55 and 56:
- Casos de repetición da entrada d
Page 57 and 58:
BIBLIOGRAFÍA 42 Carré Alvarellos,
Page 59 and 60:
[I] [III] [portadilla] DICCIONARIO
Page 61 and 62:
[V] A NUESTROS PAISANOS. HUBIÉRAMO
Page 63 and 64:
lecto gallego, allí se oyen consta
Page 65 and 66:
[1] [portadilla] A las Excmas. Dipu
Page 67 and 68:
tores, al darle la forma de Diccion
Page 69 and 70:
têndês, têdês ó tês, teneis;
Page 71 and 72:
Varios códices, diplomas y escritu
Page 73 and 74:
loc. = locucion. mod. = moderno. pa
Page 75 and 76:
[IV] [V] Es propiedad del autor. PR
Page 77 and 78:
nugalla; pirgiseiro, en vez de pirg
Page 79 and 80:
leguas cuadradas de superficie, el
Page 81 and 82:
diccionario del señor Cuveiro Piñ
Page 83 and 84:
Las que no se hallen con v se busca
Page 85 and 86:
[portadilla] [A] DICCIONARIO GALLEG
Page 87 and 88:
censura de la obra que el exponente
Page 89 and 90:
[V] PRÓLOGO. «Demostrada hace ya
Page 91 and 92:
gramática, en ningun vocabulario,
Page 93 and 94:
señor Mirás, omitiendo, sin embar
Page 95 and 96:
clasificar intenten los curiosos,
Page 97 and 98:
pr. Preposicion. pron. Pronombre. v
Page 99 and 100:
O manuscrito, ó ser unha obra iné
Page 101 and 102:
addenda ó caderno citado. 4 O prim
Page 103 and 104:
6 En el diccionario impreso 10.600
Page 105 and 106:
mal. As frases que aparecen en gale
Page 107 and 108:
Sen dúbida, tratase dun texto inco
Page 109 and 110:
Outra posibilidade para datar este
Page 111 and 112:
No caso de / atópanse erros tanto
Page 113 and 114:
O segundo signo é o “Acento de i
Page 115 and 116:
Queda, por último, V. “Véase”
Page 117 and 118:
Tamén se acudiu á propia obra lit
Page 119 and 120:
Outras veces localizáronse esas ci
Page 121 and 122:
Das palabras tiradas de Sarmiento s
Page 123 and 124:
-Manuscrito, propiedade da familia
Page 125 and 126:
-Valladares non as recolle no Dicci
Page 127 and 128:
O manuscrito é un complemento ó d
Page 129 and 130:
A reducción do paradigma de calque
Page 131 and 132:
En teoría, se se falase dun diccio
Page 133 and 134:
No Nuevo Suplemento atópanse moito
Page 135 and 136:
-semánticas: en agra e puntèiro.
Page 137 and 138:
Pode ocorrer que se dean casos de r
Page 139 and 140:
indica timbre vocálico: ònipotèn
Page 141 and 142:
Este tema tratouno amplamente no se
Page 143 and 144:
eforza a fixación e a uniformidade
Page 145 and 146:
Ó lado de todas estas simplificaci
Page 147 and 148:
Outra definición que se sae do cor
Page 149 and 150:
4.3. Información xeográfica Nalg
Page 151 and 152: labradores, a la frase “la droite
Page 153 and 154: Rozier, es la lejía de agua de est
Page 155 and 156: entonces non conocíamos; bailábam
Page 157 and 158: Por outra banda, e seguindo unha ca
Page 159 and 160: Na edición final, procurouse conxu
Page 161 and 162: [1] 1 DICCIONARIO GALLEGO-CASTELLAN
Page 163 and 164: Fronte a outros lugares de Europa o
Page 165 and 166: “Se dió también lectura a la pr
Page 167 and 168: Cando anos despois, concretamente o
Page 169 and 170: A segunda parte contén as formas q
Page 171 and 172: Aínda que as tres partes que prese
Page 173 and 174: Na súa escrita Porto Rey non é mo
Page 175 and 176: Empregámo-los corchetes con puntos
Page 177 and 178: son frecuentes as glosas á marxe,
Page 179 and 180: Como novidade con respecto ós dicc
Page 181 and 182: Rodríguez González, E. (1958-62):
Page 183 and 184: dem. = demostrativo. des. = desusad
Page 185 and 186: v. r. = verbo reflexivo. -Abreviatu
Page 187 and 188: por ext. = por extensión. prov. =
Page 189 and 190: adv. adverbio. adv. de l. id. de lu
Page 191 and 192: Manuel LEIRAS PULPEIRO VOCABULARIO
Page 193 and 194: LIMIAR O idioma galego que chegóu,
Page 195 and 196: art. artículo. contr. contraizón.
Page 197 and 198: Pra vivir beri de casados... pasate
Page 199 and 200: [III] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN
Page 201: [3] VERBAS LIMIARES O diccionario q
Page 205 and 206: Verbos romatados en bir, como sobir
Page 207 and 208: Úsase g en vocávulos cuia etimolo
Page 209 and 210: Ousérvese como por razóns da voca
Page 211 and 212: un, unha, uns, unhas, e os adverbos
Page 213 and 214: O acento circunflexo denota a pronu
Page 215 and 216: pl. plural pop. popular prep. prepo
Page 217 and 218: [III] JUNTA PARA AMPLIACIÓN DE EST
Page 219 and 220: guido escritor asturiano me había
Page 221 and 222: [IX] NOTICIA SOBRE EL BABLE OCCIDEN
Page 223 and 224: MODO INDICATIVO.- Presente: temo, t
Page 225 and 226: Por lo que hace a la diptongación
Page 227 and 228: A fin de que este vocabulario tenga
Page 229 and 230: [239] APÉNDICE II Las adivinanzas
Page 231 and 232: El trigo. VII. Ua señoría muy ase
Page 233 and 234: dóus tóns, tóus (c) y un daye, d
Page 235 and 236: XXI. Branca como a neve, negra como
Page 237 and 238: ni se fué, ni está aquí, ¿qué
Page 239 and 240: [I] [II] DICCIONARIO GALEGO-CASTEL
Page 241 and 242: [III] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN
Page 243 and 244: [2] É propiedade do autor
Page 245 and 246: [4] [5] VERBAS LIMIARES O DICCIONAR
Page 247 and 248: [8] [9] PRONTUARIO ORTOGRÁFICO O a
Page 249 and 250: Ge, gi, ten o mesmo valor que escri
Page 251 and 252: Sempre que o son que se queira repr
Page 253 and 254:
loitar pol-o ben dos nosos fillos.
Page 255 and 256:
[18] [19] Presente Fal-o, as, a, am
Page 257 and 258:
SUXUNTIVO Fal e, es, e, emos, edes,
Page 259 and 260:
teño son hei tes és has ten é ha
Page 261 and 262:
ten sé há tede sede habede [22] S
Page 263 and 264:
Estar- Dar - Andar INDICATIVO Prese
Page 265 and 266:
estaríamos daríamos andaríamos e
Page 267 and 268:
SEGUNDA CONXUGAZÓN Lêr-Ver-Caer I
Page 269 and 270:
lêría vería caería lêríamos v
Page 271 and 272:
Caber-Facer-Querer INDICATIVO Prese
Page 273 and 274:
caberíamos faríamos quereríamos
Page 275 and 276:
INDICATIVO Presente creio sei vallo
Page 277 and 278:
crêríades saberíades valeríades
Page 279 and 280:
podo poño podes pôs pode pon pode
Page 281 and 282:
poderíades poñeríades ou poríad
Page 283 and 284:
Ir-Vir-Sair INDICATIVO Presente vou
Page 285 and 286:
iríamos viríamos sairíamos iría
Page 287 and 288:
ispo ou dispo, etc. río ispes ris
Page 289 and 290:
espiríades riríades espirían rir
Page 291 and 292:
[37] ABREVIATURAS a. Activo adj. Ad
Page 293 and 294:
[1] [2] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁ
Page 295 and 296:
[3] DICCIONARIO GALEGO-CASTELÁN E
Page 297 and 298:
[5] Débese esta tercera edición d
Page 299 and 300:
[6] [7] PRÓLOGO DE LA TERCERA EDIC
Page 301 and 302:
y por mi propio prestigio. Perdonad
Page 303 and 304:
despois de catrocentos anos de sile
Page 305 and 306:
pretérito imperfeito de indicativo
Page 307 and 308:
En antergos escritos atópanse, ind
Page 309 and 310:
téñoo, témolo, unilos, vénselle
Page 311 and 312:
Pór, de poñer, e por, preposizón
Page 313 and 314:
[23] Presente Fal-o, as, a, amos, a
Page 315 and 316:
Fal e, es, e, emos, edes, en. Fend-
Page 317 and 318:
tes és has ten é ha temos somos h
Page 319 and 320:
tede sede habede [26] SUXUNTIVO Pre
Page 321 and 322:
INDICATIVO Presente estóu dou ando
Page 323 and 324:
estaríamos daríamos andaríamos e
Page 325 and 326:
SEGUNDA CONXUGAZÓN Lêr-Ver-Caer I
Page 327 and 328:
lêría vería caería lêríamos v
Page 329 and 330:
INDICATIVO Presente cabo fago quero
Page 331 and 332:
caberiades faríades, faceríades q
Page 333 and 334:
INDICATIVO Presente creio sei vallo
Page 335 and 336:
crêrían saberían valerían IMPER
Page 337 and 338:
podo poño podes pôs pode pon pode
Page 339 and 340:
podarían poñerían ou porían pod
Page 341 and 342:
Ir-Vir-Sair INDICATIVO Presente vou
Page 343 and 344:
iría viría sairía iríamos virí
Page 345 and 346:
ido vido saído [40] Espir ou Despi
Page 347 and 348:
espiría riría espiríamos riríam
Page 349 and 350:
ABREVIATURAS a activo adj adjetivo
Page 351 and 352:
[3] [4] [5] CONTRIBUCIÓN AL DICCIO
Page 353 and 354:
Por ser la más idónea para la cla
Page 355 and 356:
[5] INTRODUCIÓN 1. Entre os trabal
Page 357 and 358:
8.ª (84 páxs.): M-N-O 9.ª (50 p
Page 359 and 360:
5. A maneira de facer localizables
Page 361 and 362:
c) As voces dos dicionarios e reper
Page 363 and 364:
existra nos orixináis (o cal ocurr
Page 365 and 366:
cp. = compárese despect. = despect
Page 367 and 368:
Ú. t. c. intr. = úsase también c
Page 369 and 370:
[V] UNHA ESPRICAZON LIMIAR Xurdeu a
Page 371 and 372:
COMISIOS Pol’o Centro Galego. D.
Page 373 and 374:
Non figuran as palabras comúns aos
Page 375 and 376:
[X] vulg. ....................... v
Page 377 and 378:
aventurar apostar apostar adornar,
Page 379 and 380:
asir, apresar aprender aprender ade
Page 381 and 382:
puñado presa ratón rato rato rato
Page 383 and 384:
hei de ir’ cantar ao poleiro. Eu
Page 385 and 386:
MASCULINAS NO GALEGO E FEMENINAS NO
Page 387 and 388:
O boquín..........................
Page 389 and 390:
O felo.............................
Page 391 and 392:
O pesadelo.........................
Page 393 and 394:
O xionllo ou xoello................
Page 395 and 396:
A atocha...........................
Page 397 and 398:
A carambulla ......................
Page 399 and 400:
A farxácola ......................
Page 401 and 402:
A pastoriza........................
Page 403 and 404:
A xunqueira........................
Page 405 and 406:
Agueda Adega Alberte Alberto Alexan
Page 407 and 408:
Guillerme Guillermo Gregorio Gregor
Page 409 and 410:
Xeromo Jerónimo Xilberto Gilberto
Page 411 and 412:
Bañobre Barbeito Barral Barredo Ba
Page 413 and 414:
Campón Cancelas Canga Cano Canto C
Page 415 and 416:
Codeseda Coello Comba Corbela Corde
Page 417 and 418:
Dozón Erro Escribán Esquerdo Esta
Page 419 and 420:
Forcado Forcados Foreiro Forna Forn
Page 421 and 422:
Grado Graiña Graiño Grandal Grane
Page 423 and 424:
Luxán Maceiras Macías Maciñeiro
Page 425 and 426:
Neto Niño Novo Ogando Oliveira Orf
Page 427 and 428:
Pomba Pombal Pombar Pombo Pondal Po
Page 429 and 430:
Rubín Salgado Salgueiro Saravia Sa
Page 431 and 432:
Touro Touzón Tronco Ucha Vaamonde
Page 433 and 434:
Dazaoito ou dezaoito Dazanove ou de
Page 435 and 436:
SEX, en latín SASCH, en sánscrito
Page 437 and 438:
[XXIII] Décimo terceiro Vixésimo
Page 439 and 440:
Mércoles “ Cuarta feira Xoves
Page 441 and 442:
Afungadoiro, m. Cada uno de los gan
Page 443 and 444:
Cangalleira, f. Travesero que atrav
Page 445 and 446:
Oucicarro, m. Horquilla grande de m
Page 447 and 448:
Con mais calma que boi de Laíño.
Page 449 and 450:
Remangar a man. Rubir ao poleiro. S
Page 451 and 452:
Atras de tempos, tempos veñen.....
Page 453 and 454:
En toda terra espiga o pan ........
Page 455 and 456:
N’hai pior cuña que a do mesmo p
Page 457 and 458:
Regañal-os dentes.................
Page 459 and 460:
Nadal .............................
Page 461 and 462:
Bocanoite..........................
Page 463 and 464:
Amboadeiro.........................
Page 465 and 466:
Bulsista...........................
Page 467 and 468:
Coireiro...........................
Page 469 and 470:
Filósafo..........................
Page 471 and 472:
Maquieiro .........................
Page 473 and 474:
Sancristán .......................
Page 475 and 476:
Ligón ....................... Azad
Page 477 and 478:
Altamea ...................Taza de
Page 479 and 480:
.................................el
Page 481 and 482:
Tataravó..........................
Page 483 and 484:
Encedoiro ................Correa qu
Page 485 and 486:
Sesiga ......................Asient
Page 487 and 488:
[III] [IV] DICCIONARIO ENCICLOPEDIC
Page 489 and 490:
[VII] NOTA EDITORIAL Froito dun esf
Page 491 and 492:
[IX ] PRÓLOGO [de Ramón Otero Ped
Page 493 and 494:
doce como concha ou pelouro, trunfa
Page 495 and 496:
chisco de teoría nin antiga nin no
Page 497 and 498:
súa rexa forteza, o optimista loci
Page 499 and 500:
descoñecendo as súas paisaxes e h
Page 501 and 502:
Os nenos das aldeas saben moitas e
Page 503 and 504:
Longo tempo raiolóu a súa presenz
Page 505 and 506:
9 de agosto do 1917 cando o Concell
Page 507 and 508:
Patriarca Murguía. Ás veces o poe
Page 509 and 510:
áas de anxo que, doéndose de ser
Page 511 and 512:
Pois en lingoaxe das celmosas parro
Page 513 and 514:
xiquer cecáis a espranza, de que a
Page 515 and 516:
Noso agradecimento á xenerosidade
Page 517 and 518:
amb. = ambiguo ant. = antiguo, anti
Page 519 and 520:
DL. = Diccionario de Leiras DP. = D
Page 521 and 522:
inv. = invariable irreg. = irregula
Page 523 and 524:
prep. = preposición prep. ins. = p
Page 525 and 526:
VCT = Vocabulario de la Crónica Tr
Page 527 and 528:
Como homenaje a D. Eladio y al gene
Page 529 and 530:
Para mayor utilidad de este Diccion
Page 531 and 532:
[5] X. L. FRANCO GRANDE DICCIONARIO
Page 533 and 534:
[9] LIMIAR Hai anos que se facía s
Page 535 and 536:
Non atoparedes neste libro ningún
Page 537 and 538:
[3] [4] [Segunda edición] DICCIONA
Page 539 and 540:
[7] Ós rexos labregos de Tebra, de
Page 541 and 542:
Pode que unha novedade sexa o vocab
Page 543 and 544:
[5] X. L. FRANCO GRANDE DICCIONARIO
Page 545 and 546:
[9] Este Diccionario galego-castel
Page 547 and 548:
Diccionario Galego-Castelán (o mai
Page 549 and 550:
Costumes do carnaval na Galiza, na
Page 551 and 552:
[XI] [X] É PROPIEDADE DO AUTOR DEP
Page 553 and 554:
man), cantares y refranes; he asist
Page 555 and 556:
PROBLEMAS DA LÍNGOA GALEGA Cando e
Page 557 and 558:
AO DOUTÁN - loc. adv. Botarse ao d
Page 559 and 560:
Levan a merenda Ao santo San Marcos
Page 561 and 562:
coido que debe ser a que usemos no
Page 563 and 564:
aprezar o meu labor, e mais, tendo
Page 565 and 566:
E fermosa entençon Loaré gentyl s
Page 567 and 568:
a (la, artículo feminino) da (de l
Page 569 and 570:
dicíase para o feminino ta e sa. S
Page 571 and 572:
pensaba en dond'andarías. Agora...
Page 573 and 574:
2) no, na, nos, nas, nel ou nele, n
Page 575 and 576:
. reflexivo s. substantivo t. tiemp
Page 577 and 578:
[3] Mª DEL CARMEN RÍOS PANISSE No
Page 579 and 580:
excepcional para que sea suscitado
Page 581 and 582:
libro es el cebo que reclama la pre
Page 583 and 584:
Pontesdeume Miño Sada Mera Caión
Page 585 and 586:
todos lo.s diccionarios gallegos pu
Page 587 and 588:
fueron oídos. El fraude en este ca
Page 589 and 590:
Sobre las etimologías. No sería d
Page 591 and 592:
"propio" es imposible las más de l
Page 593 and 594:
[3] Mª DEL CARMEN RÍOS PANISSE No
Page 595 and 596:
eferidos a las aves y el del apénd
Page 597 and 598:
INTRODUCCIÓN Encabezamos esta pequ
Page 599 and 600:
[8] ¡A cuántas personas no habrem
Page 601 and 602:
[9] ABREVIATURAS MAS FRECUENTES * =
Page 603 and 604:
m., masc., = masculinio (substantiv
Page 605 and 606:
[7] LIMIAR No mes de abril de 1977
Page 607 and 608:
[2] [3] © Universidade, de SANTIAG
Page 609 and 610:
[7] INTRODUCCIÓN Xa vai case para
Page 611 and 612:
Mar. (Marín) R. Pérez Cid Goi. (G
Page 613 and 614:
sen aspiración do G, non resultaba
Page 615 and 616:
m.: masculino p. ej.: por emplo pl.
Page 617 and 618:
[3] Losada Cortiñas J. Castro Gonz
Page 619 and 620:
[5] "Nuestros diccionarios necesita
Page 621 and 622:
O j facémo-lo sempre x (jardón x
Page 623 and 624:
|9| Coas pantasmas pasean pola frag
Page 625 and 626:
As forestais son case todas substan
Page 627 and 628:
Nomes sen normativizar atoparaos o
Page 629 and 630:
Pedro bágoas de San Pedro, cebola
show all

PrÃ³logos das obras incluÃ­das - SLI

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

PrÃ³logos das obras incluÃdas - SLI