11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL)<br />

Gráfico I.5 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (16 países), Organización <strong>de</strong> Cooperación y <strong>Desarrollo</strong> Económicos (OCDE)<br />

(25 países) y Unión Europea (15 países): efectos <strong>de</strong> <strong>la</strong> política fiscal y <strong>de</strong>l gasto <strong>social</strong><br />

<strong>en</strong> educación y salud sobre <strong>la</strong> <strong>de</strong>sigualdad (coefici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> Gini), alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2011............................. 24<br />

Gráfico I.6 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (3 países): distribución <strong>de</strong> horas semanales <strong>de</strong>dicadas a <strong>la</strong>bores domésticas<br />

y <strong>de</strong> cuidado, según sexo y posición <strong>de</strong> par<strong>en</strong>tesco <strong>en</strong> <strong>el</strong> hogar, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2010.............................. 26<br />

Gráfico I.7 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (17 países): mujeres no estudiantes <strong>de</strong> 15 años y más sin ingresos propios,<br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2002 y 2011..................................................................................................................... 26<br />

Gráfico I.8 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (8 países): pob<strong>la</strong>ción indíg<strong>en</strong>a, afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te y no indíg<strong>en</strong>a ni afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te,<br />

según situación <strong>de</strong> <strong>pobreza</strong> y zona <strong>de</strong> resi<strong>de</strong>ncia, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2011.................................................... 28<br />

Gráfico I.9 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (6 países): pob<strong>la</strong>ción indíg<strong>en</strong>a <strong>de</strong> 6 a 22 años que asiste a un establecimi<strong>en</strong>to<br />

educativo según grupo <strong>de</strong> edad, rondas c<strong>en</strong>sales <strong>de</strong> 2000 y 2010......................................................... 29<br />

Gráfico I.10 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (8 países): partos at<strong>en</strong>didos por personal calificado según orig<strong>en</strong> étnico........................ 30<br />

Gráfico I.11 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (9 países): tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> niñez, según orig<strong>en</strong> étnico,<br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2000 y 2010..................................................................................................................... 30<br />

Gráfico I.12 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (17 países): peso <strong>de</strong> los ingresos <strong>la</strong>borales <strong>en</strong> <strong>el</strong> ingreso total <strong>de</strong>l hogar<br />

según situación <strong>de</strong> <strong>pobreza</strong>, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2013..................................................................................... 36<br />

Gráfico I.13 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>: evolución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo y participación <strong>la</strong>boral<br />

y variación <strong>de</strong>l PIB................................................................................................................................. 37<br />

Gráfico I.14 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (14 países): evolución <strong>de</strong>l sa<strong>la</strong>rio mínimo, <strong>de</strong> los sa<strong>la</strong>rios reales,<br />

<strong>de</strong>l PIB y <strong>de</strong>l PIB per cápita, 1980-2014................................................................................................ 38<br />

Gráfico I.15 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>: afiliación a sistemas <strong>de</strong> p<strong>en</strong>siones y <strong>de</strong> salud <strong>en</strong>tre los asa<strong>la</strong>riados <strong>de</strong> 15 años<br />

y más, según sexo, quintil <strong>de</strong> ingreso per cápita, niv<strong>el</strong> educativo y grupo <strong>de</strong> edad,<br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2002 y 2013..................................................................................................................... 42<br />

Gráfico I.16 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (26 países): tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo y evolución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tasas<br />

por grupos <strong>de</strong> edad................................................................................................................................ 47<br />

Gráfico I.17 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (18 países): categoría ocupacional <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción ocupada <strong>de</strong> 15 a 64 años<br />

<strong>de</strong> edad y pob<strong>la</strong>ción asa<strong>la</strong>riada afiliada a <strong>la</strong> seguridad <strong>social</strong> por tramos <strong>de</strong> edad,<br />

alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2012................................................................................................................................. 48<br />

Gráfico I.18 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (18 países): jóv<strong>en</strong>es <strong>de</strong> 15 a 29 años que concluy<strong>en</strong> <strong>la</strong> educación primaria,<br />

secundaria y terciaria, según grupo etario, 1990, 2002 y 2013.............................................................. 51<br />

Gráfico I.19 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (18 países): pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> 20 a 24 años que concluyó <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza<br />

secundaria alta, según quintiles <strong>de</strong> ingreso extremos, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2013............................................... 52<br />

Gráfico I.20 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>: conclusión <strong>de</strong> al m<strong>en</strong>os cinco años <strong>de</strong> educación terciaria <strong>en</strong>tre jóv<strong>en</strong>es<br />

<strong>de</strong> 25 a 29 años, según quintiles <strong>de</strong> ingreso per cápita y sexo, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2013................................. 53<br />

Gráfico I.21 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (33 países): disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> niñez,<br />

1990-2013............................................................................................................................................. 55<br />

Gráfico I.22 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (21 países): evolución agregada <strong>de</strong>l gasto público total,<br />

<strong>de</strong>l gasto público <strong>social</strong> y <strong>de</strong>l PIB, 1991-2013....................................................................................... 58<br />

Gráfico I.23 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (21 países): evolución <strong>de</strong>l gasto público <strong>social</strong><br />

y <strong>de</strong>l gasto público total, 1990-1991 a 2013.......................................................................................... 58<br />

Gráfico I.24 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (21 países) y Organización <strong>de</strong> Cooperación y <strong>Desarrollo</strong><br />

Económicos (OCDE) (34 países): evolución <strong>de</strong>l gasto público <strong>social</strong> por sectores<br />

(promedios simples)............................................................................................................................... 59<br />

Gráfico II.1 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (21 países): pob<strong>la</strong>ción que vive <strong>en</strong> hogares que participan<br />

<strong>en</strong> programas <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cias condicionadas, 2000-2013................................................................... 73<br />

Gráfico II.2 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (16 países): cobertura <strong>de</strong> los programas <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cias condicionadas,<br />

2010-2013............................................................................................................................................. 73<br />

Gráfico II.3 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (21 países): inversión pública <strong>en</strong> programas <strong>de</strong> transfer<strong>en</strong>cias<br />

condicionadas, 2000-2013.................................................................................................................... 74<br />

Gráfico III.1 <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (33 países): adhesión, firma y ratificación <strong>de</strong> pactos,<br />

conv<strong>en</strong>ciones y conv<strong>en</strong>ios re<strong>la</strong>cionados con los <strong>de</strong>rechos económicos,<br />

<strong>social</strong>es y culturales, hasta septiembre <strong>de</strong> 2015..................................................................................... 93<br />

Índice<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!