11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL)<br />

(2010a), Panorama Social <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 2009 (LC/G.2423-P), Santiago.<br />

(2010b), El progreso <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> hacia los Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io: <strong>de</strong>safíos <strong>para</strong><br />

lograrlos con igualdad (LC/G.2460), Santiago.<br />

(2009), Panorama Social <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 2008 (LC/G.2402-P), Santiago.<br />

(2008), Panorama Social <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 2007 (LC/G.2351-P), Santiago.<br />

(2007), Cohesión <strong>social</strong>: inclusión y s<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (LC/G.2335/REV.1),<br />

Santiago.<br />

(2006), La protección <strong>social</strong> <strong>de</strong> cara al futuro: acceso, financiami<strong>en</strong>to y solidaridad (LC/G.2294(SES.31/3)), Santiago.<br />

(2005), Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io: <strong>una</strong> mirada <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (LC/G.2331-P), Santiago.<br />

(2004a), Panorama Social <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 2002-2003 (LC/G.2209-P), Santiago.<br />

(2004b), Una década <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>social</strong> <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 1990-1999, Libros <strong>de</strong> <strong>la</strong> CEPAL, N° 77 (LC/G.2212-P),<br />

Santiago.<br />

CEPAL/FAO/ONU-Mujeres/PNUD/OIT (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Organización <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>la</strong> Alim<strong>en</strong>tación y <strong>la</strong> Agricultura/Entidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>la</strong> Igualdad <strong>de</strong><br />

Género y <strong>el</strong> Empo<strong>de</strong>rami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Mujeres/Programa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>Desarrollo</strong>/Organización<br />

Internacional <strong>de</strong>l Trabajo) (2013), Trabajo <strong>de</strong>c<strong>en</strong>te e igualdad <strong>de</strong> género. Políticas <strong>para</strong> mejorar <strong>el</strong> acceso y <strong>la</strong><br />

calidad <strong>de</strong>l empleo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mujeres <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, Santiago.<br />

CEPAL/OIJ (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Organización Iberoamericana <strong>de</strong> Juv<strong>en</strong>tud) (2004),<br />

La juv<strong>en</strong>tud <strong>en</strong> Iberoamérica: t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias y urg<strong>en</strong>cias (LC/L.2180), Santiago.<br />

CEPAL/OIJ/IMJUVE (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Organización Iberoamericana <strong>de</strong> Juv<strong>en</strong>tud/<br />

Instituto Mexicano <strong>de</strong> <strong>la</strong> Juv<strong>en</strong>tud) (2014), Invertir <strong>para</strong> transformar: <strong>la</strong> juv<strong>en</strong>tud como protagonista <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo, Madrid.<br />

CEPAL/OIT (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>) (2015), “Protección <strong>social</strong> universal <strong>en</strong> mercados<br />

<strong>la</strong>borales con informalidad”, Coyuntura Laboral <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, N° 12 (LC/L. 3998), Santiago.<br />

(2014), “Formalización <strong>de</strong>l empleo y distribución <strong>de</strong> los ingresos <strong>la</strong>borales”, Coyuntura Laboral <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong><br />

y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, N° 11 (LC/L. 3904), Santiago.<br />

(2012), Coyuntura Laboral <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, N° 7, Santiago.<br />

CEPAL/UNFPA (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas)<br />

(2012), Informe regional <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> 2011. Invertir <strong>en</strong> juv<strong>en</strong>tud <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong><br />

y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>: un imperativo <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos e inclusión, Santiago.<br />

CEPAL/UNFPA/OIJ (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas/<br />

Organización Iberoamericana <strong>de</strong> Juv<strong>en</strong>tud) (2012), Juv<strong>en</strong>tud y bono <strong>de</strong>mográfico <strong>en</strong> Iberoamérica (LC/L.3575), Madrid.<br />

CEPAL/UNFPA/OPS (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Fondo <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas/<br />

Organización Panamericana <strong>de</strong> <strong>la</strong> Salud) (2010), “Salud materno infantil <strong>de</strong> pueblos indíg<strong>en</strong>as y afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>: <strong>una</strong> r<strong>el</strong>ectura <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> <strong>en</strong>foque <strong>de</strong> <strong>de</strong>rechos”, Docum<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> Proyectos (LC/W.346), Santiago.<br />

CEPAL/UNICEF (Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>/Fondo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>la</strong> Infancia)<br />

(2005), “La <strong>pobreza</strong> infantil <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>”, Desafíos. Boletín <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infancia y Adolesc<strong>en</strong>cia sobre <strong>el</strong> Avance<br />

<strong>de</strong> los Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io, N° 1, Santiago.<br />

Cruces, Guillermo, Carolina García Dom<strong>en</strong>ch y Flor<strong>en</strong>cia Pinto (2012), Visibilidad estadística. Datos sobre pob<strong>la</strong>ción<br />

afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>en</strong> c<strong>en</strong>sos y <strong>en</strong>cuestas <strong>de</strong> hogares <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, Ciudad <strong>de</strong> Panamá, Programa <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>Desarrollo</strong> (PNUD).<br />

D<strong>el</strong> Popolo, Fabiana y Susana Schkolnik (2013), “Pueblos indíg<strong>en</strong>as y afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> los c<strong>en</strong>sos <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción<br />

y vivi<strong>en</strong>da <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>: avances y <strong>de</strong>safíos <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>recho a <strong>la</strong> información”, Notas <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción, N° 97<br />

(LC/G.2598-P), Santiago, Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL).<br />

D<strong>el</strong>ors, Jacques (1996), La educación <strong>en</strong>cierra un tesoro. Informe a <strong>la</strong> UNESCO <strong>de</strong> <strong>la</strong> Comisión Internacional sobre<br />

<strong>la</strong> Educación <strong>para</strong> <strong>el</strong> Siglo XXI, París, Ediciones UNESCO Santil<strong>la</strong>na.<br />

FAO (Organización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Naciones Unidas <strong>para</strong> <strong>la</strong> Alim<strong>en</strong>tación y <strong>la</strong> Agricultura) (2013), Pobreza rural y <strong>políticas</strong><br />

públicas <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, Santiago.<br />

Fernán<strong>de</strong>z, Andrés y Enrique Oviedo (eds.) (2010), Salud <strong>el</strong>ectrónica <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>: avances y <strong>de</strong>safíos<br />

(LC/L.3252), Santiago, Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL).<br />

Gargar<strong>el</strong><strong>la</strong>, Roberto y Christian Courtis (2011), “El nuevo constitucionalismo <strong>la</strong>tinoamericano: promesas e interrogantes”,<br />

S<strong>en</strong>tido <strong>de</strong> pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia <strong>en</strong> socieda<strong>de</strong>s fragm<strong>en</strong>tadas. <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>una</strong> perspectiva global, Martín<br />

Hop<strong>en</strong>hayn y Ana Sojo (comps.), Bu<strong>en</strong>os Aires, Siglo XXI editores.<br />

Capítulo I<br />

62

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!