11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Desarrollo</strong> <strong>social</strong> <strong>inclusivo</strong>: <strong>una</strong> <strong>nueva</strong> <strong>g<strong>en</strong>eración</strong> <strong>de</strong> <strong>políticas</strong> <strong>para</strong> <strong>superar</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>...<br />

El <strong>de</strong>sempleo <strong>de</strong> los jóv<strong>en</strong>es durante <strong>la</strong> crisis <strong>de</strong> 2008 no registró un increm<strong>en</strong>to mayor que <strong>el</strong> <strong>de</strong> los adultos.<br />

Sin embargo, <strong>en</strong> <strong>la</strong> recuperación económica posterior (<strong>de</strong> 2009 a 2011), <strong>el</strong> empleo <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción adulta se <strong>el</strong>evó<br />

más rápidam<strong>en</strong>te. Entre 2007 y 2011, <strong>la</strong> caída <strong>de</strong>l empleo juv<strong>en</strong>il se vio comp<strong>en</strong>sada por <strong>una</strong> mayor perman<strong>en</strong>cia<br />

<strong>de</strong> jóv<strong>en</strong>es <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema educativo, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> tramo <strong>de</strong> 15 a 19 años <strong>de</strong> edad, lo que contribuyó a <strong>la</strong><br />

formación <strong>de</strong> capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>nueva</strong>s g<strong>en</strong>eraciones (CEPAL/OIT, 2012).<br />

Como pue<strong>de</strong> verse <strong>en</strong> <strong>el</strong> gráfico I.16, <strong>la</strong>s tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> 15 a 24 años c<strong>la</strong>ram<strong>en</strong>te<br />

superan <strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción total <strong>en</strong> todos los países <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>. La situación es especialm<strong>en</strong>te<br />

preocupante <strong>en</strong> <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong>l <strong>Caribe</strong> <strong>de</strong> hab<strong>la</strong> inglesa, don<strong>de</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempleo juv<strong>en</strong>il <strong>en</strong> algunos países superaba<br />

<strong>el</strong> 30% a comi<strong>en</strong>zos <strong>de</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te década.<br />

Gráfico I.16<br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (26 países): tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo y evolución<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s tasas por grupos <strong>de</strong> edad<br />

(En porc<strong>en</strong>tajes)<br />

A. Tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2012 o último año disponible<br />

50<br />

45<br />

40<br />

35<br />

30<br />

25<br />

20<br />

15<br />

10<br />

5<br />

0<br />

46,1<br />

42,0<br />

33,8 34,0<br />

22,8 27,5 30,1 24,9<br />

18,2 18,3 18,9 19,4 20,2<br />

18,8 20,6 21,0<br />

5,4 8,5 9,1 11,6 12,0 12,7 12,7 14,5 14,5 15,5 15,8 15,9 16,2 16,5 11,5<br />

2,7 3,6 4,7 4,4 4,8 4,8 6,5 5,0 6,2 8,4 11,1 12,7<br />

6,4 6,7 7,4 7,7 6,3 7,2 7,9 7,8 7,8<br />

Guatema<strong>la</strong>, 2006<br />

Bolivia<br />

(Est. Plur. <strong>de</strong>), 2011<br />

México, 2012<br />

Perú, 2012<br />

Trinidad y<br />

Tabago, 2012<br />

Capítulo I<br />

Panamá, 2012<br />

Honduras, 2012<br />

Ecuador, 2012<br />

El Salvador, 2012<br />

Nicaragua, 2009<br />

Paraguay, 2011<br />

Brasil, 2012<br />

V<strong>en</strong>ezue<strong>la</strong><br />

(Rep. Bol. <strong>de</strong>), 2012<br />

República<br />

Dominicana, 2012<br />

Uruguay, 2012<br />

Arg<strong>en</strong>tina, 2012<br />

Bahamas, 2007<br />

Costa Rica, 2012<br />

Chile, 2011<br />

Colombia, 2012<br />

Barbados, 2010<br />

Jamaica, 2001<br />

San Vic<strong>en</strong>te y <strong>la</strong>s<br />

Granadinas, 2008<br />

Santa Lucía, 2010<br />

Granada, 2008<br />

Guyana, 2011<br />

15 a 24 años 15 años y más<br />

20<br />

B. Evolución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo, 2000-2015 a<br />

18<br />

16<br />

14<br />

15,7<br />

16,4<br />

14,7<br />

13,4<br />

12<br />

10<br />

8<br />

6<br />

6,4<br />

5,7 5,1<br />

4,9<br />

4<br />

2<br />

0<br />

2000 2005 2010 2015 b<br />

15 a 24 años 25 años y más<br />

Fu<strong>en</strong>te: Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL), sobre <strong>la</strong> base <strong>de</strong> tabu<strong>la</strong>ciones especiales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>en</strong>cuestas <strong>de</strong> hogares <strong>de</strong> los países <strong>de</strong><br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong>. Para los países <strong>de</strong>l <strong>Caribe</strong>, Banco Mundial, “Youth unemploym<strong>en</strong>t in the Caribbean”, Caribbean Knowledge Series, Washington, D.C., 2014;<br />

y Organización Internacional <strong>de</strong>l trabajo (OIT), Panorama Laboral 2013 Lima, Oficina Regional <strong>de</strong> <strong>la</strong> OIT <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong>, 2013.<br />

a<br />

Los datos correspon<strong>de</strong>n al promedio simple <strong>de</strong> 18 países.<br />

b<br />

Los datos <strong>de</strong> 2015 correspon<strong>de</strong>n a proyecciones.<br />

También inci<strong>de</strong>n <strong>en</strong> <strong>la</strong>s dificulta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> inserción <strong>la</strong>s condiciones socioeconómicas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s que han crecido y se<br />

han <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do los jóv<strong>en</strong>es. En los distintos países, <strong>la</strong>s tasas <strong>de</strong> <strong>de</strong>sempleo son m<strong>en</strong>ores <strong>en</strong> los quintiles superiores<br />

<strong>de</strong> ingresos, que coinci<strong>de</strong>n con aqu<strong>el</strong>los <strong>de</strong> mayor niv<strong>el</strong> educativo. Ello <strong>de</strong>ve<strong>la</strong> <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

ingreso y <strong>la</strong> perman<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> mercado <strong>la</strong>boral. A niv<strong>el</strong> regional, <strong>el</strong> <strong>de</strong>sempleo <strong>de</strong> los jóv<strong>en</strong>es <strong>de</strong> los quintiles más<br />

altos <strong>de</strong> ingreso <strong>en</strong> promedio es tres veces inferior al <strong>de</strong> los quintiles más pobres (CEPAL, 2014a).<br />

47

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!