11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL)<br />

A. La importante reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> y <strong>la</strong> indig<strong>en</strong>cia<br />

Los avances <strong>de</strong> <strong>la</strong> región <strong>en</strong> <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> y <strong>la</strong> indig<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>el</strong> período reci<strong>en</strong>te han sido significativos.<br />

Tras <strong>el</strong> fuerte aum<strong>en</strong>to ocurrido <strong>en</strong> <strong>la</strong> década <strong>de</strong> 1980, <strong>la</strong> proporción <strong>de</strong> personas <strong>en</strong> situación <strong>de</strong> <strong>pobreza</strong> sobre <strong>el</strong><br />

total <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción se redujo <strong>en</strong> <strong>la</strong> década sigui<strong>en</strong>te, pasando <strong>de</strong> un 48,4% <strong>en</strong> 1990 a un 43,8% <strong>en</strong> 1999 1 . A su<br />

vez, <strong>la</strong> proporción <strong>de</strong> personas <strong>en</strong> situación <strong>de</strong> indig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>dió <strong>de</strong>l 22,6% al 18,6% <strong>en</strong> <strong>el</strong> mismo período. En<br />

términos absolutos, estas cifras significan que <strong>el</strong> número <strong>de</strong> indig<strong>en</strong>tes disminuyó <strong>de</strong> 95 millones a 91 millones, pero<br />

<strong>el</strong> número <strong>de</strong> pobres aum<strong>en</strong>tó <strong>de</strong> 204 millones a 215 millones (véase <strong>el</strong> gráfico I.1). Estas variaciones estuvieron <strong>en</strong><br />

gran medida <strong>de</strong>terminadas por <strong>la</strong>s osci<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong>l crecimi<strong>en</strong>to económico. Sin embargo, <strong>el</strong> aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>,<br />

<strong>de</strong>rivado <strong>de</strong> los episodios recesivos, <strong>el</strong> <strong>de</strong>terioro <strong>de</strong> los indicadores <strong>de</strong> mercado <strong>de</strong> trabajo y <strong>la</strong>s caídas <strong>de</strong>l gasto<br />

público con consecu<strong>en</strong>tes ajustes <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>políticas</strong> <strong>social</strong>es, no fue totalm<strong>en</strong>te contrarrestado durante los períodos <strong>de</strong><br />

repunte <strong>de</strong>l crecimi<strong>en</strong>to económico (CEPAL, 2004a).<br />

60<br />

Gráfico I.1<br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong>: evolución <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> a y <strong>de</strong> <strong>la</strong> indig<strong>en</strong>cia, 1980-2014<br />

A. En porc<strong>en</strong>tajes<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

18,6<br />

40,5<br />

22,6<br />

48,4<br />

43,8 43,9<br />

18,6 19,3<br />

12,9<br />

33,5<br />

29,6<br />

28,1 28,1 28,0<br />

11,6 11,3 11,7 12,0<br />

10<br />

0<br />

1980 1990 1999 2002 2008 2011 2012 2013 2014<br />

Indig<strong>en</strong>tes<br />

Pobres<br />

B. En millones <strong>de</strong> personas<br />

250<br />

200<br />

204<br />

215<br />

225<br />

186<br />

171<br />

164 165 167<br />

150<br />

136<br />

100<br />

62<br />

95 91<br />

99<br />

72<br />

67 66 69 71<br />

50<br />

0<br />

1980 1990 1999 2002 2008 2011 2012 2013 2014<br />

Indig<strong>en</strong>tes<br />

Pobres a<br />

Fu<strong>en</strong>te: Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL), Panorama Social <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong>, 2014 (LC/G.2635-P), Santiago.<br />

a<br />

La pob<strong>la</strong>ción pobre incluye a <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción indig<strong>en</strong>te.<br />

La reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> y <strong>la</strong> indig<strong>en</strong>cia se ac<strong>en</strong>tuó <strong>en</strong> <strong>la</strong> década sigui<strong>en</strong>te, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> período<br />

2002-2012, tanto <strong>en</strong> términos absolutos como re<strong>la</strong>tivos. La caída <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>, <strong>en</strong> promedio, sumó 15,7 puntos<br />

porc<strong>en</strong>tuales acumu<strong>la</strong>dos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 2002 (<strong>de</strong>l 43,9% al 28,1%). La <strong>pobreza</strong> extrema también registró <strong>una</strong> baja apreciable<br />

1<br />

La <strong>pobreza</strong> se redujo <strong>en</strong> 11 países, <strong>en</strong> los que habita <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción pobre <strong>de</strong> <strong>la</strong> región, aum<strong>en</strong>tó <strong>en</strong> 1 y no experim<strong>en</strong>tó<br />

cambios significativos <strong>en</strong> otros 3 países (CEPAL, 2004a).<br />

Capítulo I<br />

18

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!