11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Desarrollo</strong> <strong>social</strong> <strong>inclusivo</strong>: <strong>una</strong> <strong>nueva</strong> <strong>g<strong>en</strong>eración</strong> <strong>de</strong> <strong>políticas</strong> <strong>para</strong> <strong>superar</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>...<br />

Recuadro V.5<br />

Desigualda<strong>de</strong>s <strong>en</strong> <strong>el</strong> acceso a servicios básicos, <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> inserción <strong>la</strong>boral y <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> ingresos<br />

según sexo y orig<strong>en</strong> étnico o racial <strong>en</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong><br />

Una manera <strong>de</strong> ilustrar <strong>la</strong>s profundas <strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>s exist<strong>en</strong>tes<br />

<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los países consiste <strong>en</strong> observar simultáneam<strong>en</strong>te<br />

<strong>el</strong> acceso difer<strong>en</strong>ciado a diversos servicios básicos, <strong>el</strong> tipo <strong>de</strong><br />

inserción <strong>la</strong>boral y <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> ingresos alcanzado <strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con<br />

<strong>la</strong> indig<strong>en</strong>cia, por parte <strong>de</strong> segm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción <strong>en</strong> que se<br />

superpon<strong>en</strong> estratificación <strong>social</strong>, étnica o racial y <strong>de</strong> género.<br />

Gráfico 1<br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (8 países): proporción <strong>de</strong> personas que cu<strong>en</strong>tan con acceso a agua <strong>en</strong> <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da,<br />

según orig<strong>en</strong> étnico o racial, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2011<br />

(En porc<strong>en</strong>tajes)<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

73<br />

79<br />

84 85 93 93<br />

96 98<br />

91<br />

56 58<br />

65<br />

69<br />

72<br />

87 88<br />

94<br />

78<br />

84<br />

93<br />

Capítulo V<br />

Paraguay<br />

Perú<br />

Ecuador<br />

Bolivia<br />

(Est. Plur. <strong>de</strong>)<br />

Brasil<br />

México<br />

Uruguay<br />

Chile<br />

Bolivia<br />

(Est. Plur. <strong>de</strong>)<br />

Perú<br />

Pob<strong>la</strong>ción no indíg<strong>en</strong>a/no afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te Pob<strong>la</strong>ción indíg<strong>en</strong>a Brasil<br />

Ecuador<br />

Paraguay<br />

Promedio pon<strong>de</strong>rado<br />

Brasil<br />

México<br />

Chile<br />

Uruguay<br />

Pob<strong>la</strong>ción<br />

afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te<br />

Pob<strong>la</strong>ción b<strong>la</strong>nca<br />

Gráfico 2<br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong> (8 países): proporción <strong>de</strong> personas que cu<strong>en</strong>tan con acceso a alcantaril<strong>la</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da,<br />

según orig<strong>en</strong> étnico o racial, alre<strong>de</strong>dor <strong>de</strong> 2011<br />

(En porc<strong>en</strong>tajes)<br />

100<br />

90<br />

80<br />

70<br />

60<br />

50<br />

76<br />

65<br />

53<br />

64<br />

40<br />

30<br />

20<br />

10<br />

0<br />

Paraguay<br />

Bolivia<br />

(Est. Plur. <strong>de</strong>)<br />

Brasil<br />

Uruguay<br />

Perú<br />

Ecuador<br />

México<br />

Chile<br />

Paraguay<br />

Brasil<br />

Ecuador<br />

Uruguay<br />

Bolivia<br />

(Est. Plur. <strong>de</strong>)<br />

Perú<br />

México<br />

Chile<br />

Pob<strong>la</strong>ción<br />

afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te<br />

Pob<strong>la</strong>ción b<strong>la</strong>nca<br />

Pob<strong>la</strong>ción no indíg<strong>en</strong>a/no afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te<br />

Pob<strong>la</strong>ción indíg<strong>en</strong>a<br />

Brasil<br />

Promedio pon<strong>de</strong>rado<br />

Fu<strong>en</strong>te: Comisión Económica <strong>para</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> (CEPAL), sobre <strong>la</strong> base <strong>de</strong> tabu<strong>la</strong>ciones especiales <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>en</strong>cuestas <strong>de</strong> hogares<br />

<strong>de</strong> los respectivos países.<br />

En los gráficos 1 y 2 se muestra cómo <strong>en</strong> dos dim<strong>en</strong>siones<br />

r<strong>el</strong>evantes tanto <strong>para</strong> los Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io<br />

como <strong>para</strong> los Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> Sost<strong>en</strong>ible (<strong>la</strong> disponibilidad<br />

<strong>de</strong> agua potable y <strong>de</strong> alcantaril<strong>la</strong>do <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>la</strong> vivi<strong>en</strong>da) <strong>la</strong>s<br />

<strong>de</strong>sigualda<strong>de</strong>s <strong>en</strong>tre personas indíg<strong>en</strong>as y afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes<br />

y <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción son pat<strong>en</strong>tes. Por tanto, más allá <strong>de</strong><br />

los avances logrados a niv<strong>el</strong> nacional, persist<strong>en</strong> c<strong>la</strong>ras brechas<br />

por cerrar <strong>en</strong> los años v<strong>en</strong>i<strong>de</strong>ros <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> los países. También<br />

<strong>el</strong> tipo <strong>de</strong> inserción <strong>la</strong>boral es mucho más precario <strong>en</strong> <strong>el</strong> caso<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s personas afro<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes e indíg<strong>en</strong>as <strong>en</strong> com<strong>para</strong>ción<br />

con <strong>el</strong> resto y, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> cada grupo, <strong>la</strong> posición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mujeres<br />

sigue si<strong>en</strong>do aún más precaria <strong>en</strong> <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> los casos. Esta<br />

situación se ilustra <strong>en</strong> los gráficos 3 y 4, don<strong>de</strong> se pres<strong>en</strong>tan<br />

<strong>el</strong> porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> personas ocupadas <strong>en</strong> activida<strong>de</strong>s por cu<strong>en</strong>ta<br />

propia y <strong>el</strong> porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> personas ocupadas que ti<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

ingresos inferiores a <strong>la</strong> línea <strong>de</strong> indig<strong>en</strong>cia, respectivam<strong>en</strong>te,<br />

<strong>de</strong>sagregados según pert<strong>en</strong><strong>en</strong>cia étnica y sexo.<br />

175

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!