11.01.2016 Views

Desarrollo social inclusivo: una nueva generación de políticas para superar la pobreza y reducir la desigualdad en América Latina y el Caribe

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

América Latina y el Caribe logró en el último decenio notables avances en materia de desarrollo social. Sin embargo, aún hay un largo camino por recorrer. Persisten, como desafíos ineludibles, la definitiva superación de la pobreza y la sustancial reducción de la desigualdad que, además de ser un imperativo ético, constituyen una condición imprescindible para avanzar en el desarrollo sostenible, en sintonía con la Agenda 2030 para el Desarrollo Sostenible, recién aprobada por la Asamblea General de las Naciones Unidas. Pese al actual escenario económico mundial, más complejo e incierto que el de los años anteriores y que, al menos en el corto plazo, será menos favorable para la región, es fundamental asegurar los avances en materia de desarrollo social alcanzados en el último decenio y no postergar las asignaturas pendientes en ámbitos en que el progreso ha sido insuficiente.

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>Desarrollo</strong> <strong>social</strong> <strong>inclusivo</strong>: <strong>una</strong> <strong>nueva</strong> <strong>g<strong>en</strong>eración</strong> <strong>de</strong> <strong>políticas</strong> <strong>para</strong> <strong>superar</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>...<br />

Capítulo V<br />

La Ag<strong>en</strong>da 2030 <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>Desarrollo</strong> Sost<strong>en</strong>ible<br />

y <strong>la</strong> ag<strong>en</strong>da regional <strong>para</strong> un <strong>de</strong>sarrollo <strong>social</strong><br />

<strong>inclusivo</strong>: <strong>de</strong>safíos y sinergias <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

<strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong><br />

Introducción<br />

No obstante los avances <strong>de</strong> <strong>la</strong>s últimas décadas, los <strong>de</strong>safíos <strong>social</strong>es <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> son aún consi<strong>de</strong>rables.<br />

Como ha seña<strong>la</strong>do <strong>la</strong> CEPAL <strong>en</strong> su último informe sobre <strong>el</strong> progreso logrado <strong>en</strong> <strong>la</strong> consecución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s metas <strong>de</strong> los<br />

Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io (ODM), los países <strong>de</strong> <strong>América</strong> <strong>Latina</strong> y <strong>el</strong> <strong>Caribe</strong> <strong>en</strong> su conjunto han logrado<br />

avances importantes <strong>en</strong> materia <strong>de</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> extrema, <strong>el</strong> hambre, <strong>la</strong> <strong>de</strong>snutrición y <strong>la</strong> mortalidad<br />

infantil, y <strong>de</strong> un mayor acceso al agua potable y a servicios mejorados <strong>de</strong> saneami<strong>en</strong>to. Sin embargo, <strong>el</strong> progreso ha<br />

sido insufici<strong>en</strong>te <strong>en</strong> lo re<strong>la</strong>tivo a <strong>la</strong> conclusión universal <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación primaria, <strong>la</strong> paridad <strong>de</strong> género tanto <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

empleo como <strong>en</strong> los par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos nacionales, <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> mortalidad materna, <strong>el</strong> acceso a servicios <strong>de</strong> salud<br />

reproductiva y <strong>la</strong> reversión <strong>de</strong> <strong>la</strong> pérdida <strong>de</strong> bosques (CEPAL, 2015). Des<strong>de</strong> esa perspectiva, <strong>la</strong> Ag<strong>en</strong>da 2030 <strong>para</strong><br />

<strong>el</strong> <strong>Desarrollo</strong> Sost<strong>en</strong>ible constituye <strong>una</strong> oportunidad <strong>para</strong> <strong>superar</strong> <strong>la</strong>s brechas p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> lo re<strong>la</strong>tivo a los ODM.<br />

Pero, a<strong>de</strong>más, <strong>la</strong> <strong>nueva</strong> ag<strong>en</strong>da también repres<strong>en</strong>ta <strong>una</strong> oportunidad <strong>para</strong> avanzar hacia compromisos más sólidos<br />

<strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con <strong>la</strong> erradicación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong>, <strong>la</strong> disminución <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>sigualdad y <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> sistemas <strong>de</strong><br />

protección <strong>social</strong> universales. En com<strong>para</strong>ción con los Objetivos <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> <strong>de</strong>l Mil<strong>en</strong>io, <strong>el</strong> pi<strong>la</strong>r <strong>social</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>nueva</strong><br />

ag<strong>en</strong>da es mucho más amplio y ambicioso, al mismo tiempo que se ori<strong>en</strong>ta a establecer <strong>una</strong> conexión más vigorosa<br />

con los pi<strong>la</strong>res económico y medioambi<strong>en</strong>tal <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible.<br />

En especial, <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> se trata como un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o multicausal y multidim<strong>en</strong>sional, y se p<strong>la</strong>ntea <strong>la</strong> erradicación <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> extrema, así como diversas metas re<strong>la</strong>cionadas con los medios <strong>de</strong> implem<strong>en</strong>tación, incluida <strong>la</strong> movilización<br />

<strong>de</strong> recursos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> varias fu<strong>en</strong>tes nacionales e internacionales (Objetivo <strong>de</strong> <strong>Desarrollo</strong> Sost<strong>en</strong>ible 1). A<strong>de</strong>más, <strong>la</strong><br />

<strong>de</strong>sigualdad <strong>en</strong>tre los países y <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> <strong>el</strong>los aparece como un tema c<strong>en</strong>tral <strong>para</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo sost<strong>en</strong>ible; <strong>de</strong> particu<strong>la</strong>r<br />

importancia <strong>en</strong> este objetivo es <strong>el</strong> hecho <strong>de</strong> que se hab<strong>la</strong> <strong>de</strong> igualdad <strong>de</strong> resultados y no solo <strong>de</strong> oportunida<strong>de</strong>s y se<br />

pone <strong>el</strong> ac<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong>l principio <strong>de</strong> responsabilida<strong>de</strong>s comunes pero difer<strong>en</strong>ciadas. También se<br />

<strong>en</strong>fatiza <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>g<strong>en</strong>eración</strong> <strong>de</strong> instrum<strong>en</strong>tos <strong>para</strong> combatir <strong>la</strong> discriminación <strong>en</strong> todas sus formas y promover <strong>la</strong> garantía<br />

<strong>de</strong> niv<strong>el</strong>es universales <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>estar y <strong>de</strong> mayor inclusión <strong>social</strong>, económica y política (Objetivo 10 y Objetivo 16).<br />

Al mismo tiempo, <strong>la</strong> protección <strong>social</strong> está pres<strong>en</strong>te <strong>de</strong> forma transversal <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>nueva</strong> ag<strong>en</strong>da, <strong>en</strong> los objetivos y<br />

metas re<strong>la</strong>cionados con <strong>la</strong> erradicación <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>pobreza</strong> y <strong>la</strong> mitigación <strong>de</strong> <strong>la</strong> vulnerabilidad <strong>de</strong> los más pobres ante<br />

ev<strong>en</strong>tos climáticos extremos y <strong>de</strong>sastres naturales (Objetivo 1), <strong>la</strong> erradicación <strong>de</strong>l hambre y <strong>el</strong> logro <strong>de</strong> <strong>la</strong> seguridad<br />

alim<strong>en</strong>taria (Objetivo 2), <strong>la</strong> garantía <strong>de</strong> <strong>una</strong> vida sana (Objetivo 3), <strong>la</strong> igualdad <strong>de</strong> género y <strong>el</strong> reconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l<br />

trabajo doméstico no remunerado y <strong>de</strong> cuidado que realizan <strong>la</strong>s mujeres (Objetivo 5), <strong>el</strong> acceso universal al agua<br />

y al saneami<strong>en</strong>to (Objetivo 6), <strong>la</strong> <strong>g<strong>en</strong>eración</strong> <strong>de</strong> empleo productivo y trabajo <strong>de</strong>c<strong>en</strong>te (Objetivo 8) y <strong>el</strong> logro <strong>de</strong><br />

Capítulo V<br />

155

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!