XVII gizaldkn Laburdi'k eta Baxenabar'ek eman zuten idazle--sail eder bat —bear bada, oraindaño izan dan ederrena, Axularaundiarekin—.XVII gizaldian, Bizkaía ta Gipuzkoa esku-utsean zeudenoraindik gai ontan.XVIII gizaldia, gipuzkoarren txanda izango zan. Eta Jesus'enLagundiko irukote bikain-bikain bati zorko zitzaion utsune oribetetzea: gure A. Kardaberatz'i eta aren lagun A. Larramendi'rieta A. Mendiburu'ri.Bizkaitarrentzat, XIX gizaldia geldituko zan: ots! A. BartoloKarmeldarrarentzat, et A. A. Añibarro ta Uriarte Frantziskotarrentzat,eta Mogel Apaizarentzat.Beñat Detchepare'k «Ialgi adi plazara» esan zion arte, Euskera,idatzi gabetanik, itzetan bakarrik bizi zan, eta indartsu askobizi ere, etxean eta Elizan. Bañan Etxepare ark dantzarako ta plazarakoenbite egin zion unetik, Euskerak plaza berrira, idaz-plazarairten bearra zeukan: idaztea, Euskeraren problematika biurtu zan.Eliztar batek egin zion, plazarako enbite ura; eta eliztarrakizan ziran, batez ere, enbite ura jaso zutenak. Gure A. Kardaberatz,aietan bat, eta ez makalena.Bere lenengo jesuita-bizitzan, ogei urtez Mixiolari Euskalerriguzian ibilli ondoren, osasunak laguntzen-ez-eta, bere AgintariakLoyola'ra bil zedilla agindu zioten, emen, San Ignazio'ren «Gogo--jardunak» Ejerzizioak ematen ari zedin, Mixioetan aña neke gabe,baiñan beti ere animen onerako lanean.Animen onerako, eta Euskeraren bentaja aundi baterako.Loyola'ko egoera artan idatzi bait zuan zenbait Liburu euskeraz:Aita San Ignazioren Ejerzizioen osagarri, irakurgai sutsu-sutsuakbatez ere —lau Liburu bikain—; eta «Ondo iltzen laguntzeko»beste liburutxo bat; eta A. Astete'ren Kristau Doktriña euskeraz;eta «Jesus, Maria ta Jose'ren deboziaz» beste bat; eta Azkoitia'ko«Ama Josefaren» mixtika-bizitza bat; etab.; bañan, batez ere, gaurguk emen aztertu eta jorratu nai degun Liburu txukun, bixi, bitxi,aŕrigarria: EUSKERAREN BERRI ONAK...82* * #
LIBURUAREN GIROA—Zer dakarren Liburu onek? zer girotan dagon egiña?—Liburuaren giroari bagagozkio, gauza bat degu, lenbaitleneta nai-ta-ez esan bearrik: A. Kardaberatz'en beste liburu guztietatikoso bestelakoa dala bere gaiaz Liburu au. Beste liburuetatiketa bere bizitzako tonika guzitik, oso bestelakoa ta diferenteabegiratu baterako, begiratu axal baterako... Baiñan ori, geroxeagoikusiko degu obeto. Orain esan dezagan, zer dakarren? zer liburu--mota dan?Liburua, bere izaera arruntean, Gramatika-liburu bat da:Gramatika eta Erretorika: Gramatika-apur, eta Erretorika-apurrago.A. Agustin'en Gramatikaren teknikaz ez natzaizute luze mintzatuko:bi gauzatxo bakarrik aipatuko dizkitzuet: biak nabarmenxamarrak: bata Morfologiari buruzkoa, eta bestea Ortografiaŕi.Ortografiari gagozkiola, auxe bakar-bakarrik: A. Kardaberatz'ekH zearo baztartu zuala; eta ez praktikan bakarrik —bereliburuetan ez erabilliaz— baita teorian ere, letra onen aurka zorrotzmintzatuaz, eta mintzatu ere, ain xuxen, gure Liburu ontan:«EUSKERAREN BERRI ONETAN».Orra aren itzak, liburuaren 23'gn orrialdean: «Emen, gureEuskeran eta Bizkai'an, atxe ori alferrikako edo serbitzen ez duangauza da... Ken ortik! Gure Euskera suabe, eztizkoarentzat soñuori ez da.»Gure A. Agustin'en itz oiek, diruditen baiño garrantzi aundiagoadute, aren inguruko giroari begiratzen badiogu. A. Kardaberatz'enegunetan oraindik, aren bi lagun, idazle jakintsu-jakintsu,A. Mendiburu ta A. Larramendi'k, oso gutxi, bañan, erabilli erabiltzenzuten H ori: oso itz gutxitan, ale-ale batzuetan, urri benetan:Larramendi'k bi edo irutan {hitz, bihotz —ez beti— hau,hori, hura —auetan ere ez beti—); eta A. Mendiburu'k ale batzuetangeiago... erdi-illean dagon forma bat bailitzan...Erdi-illean zegon elementu orri, gure A. Kardaberatz'ek emanzion, Bizkai'an eta Gipuzkoa'n, azken-puntilla esan oi dana, orain83
- Page 4 and 5:
LEGEZKO GORDAILLU S. S. 541/71LEGE-
- Page 7:
NUN-ZERAtaka, A. Arrinda 9Itz-aurre
- Page 10 and 11:
apaiza: orra or Elizaren gogoa. Ber
- Page 12 and 13:
a) Idazle bakoitzak, berez, aukeram
- Page 14 and 15:
ITZAURREALerro batzuek eskatu dizki
- Page 16 and 17:
Parroqula de San Juan BautlstaH E R
- Page 18 and 19:
1970'gn. urtea gurefz-ako «eun-urt
- Page 20 and 21:
ta, Euskal-errian sortu zaigu langi
- Page 22 and 23:
gogo-jardunen xuspertzalle ela bait
- Page 24 and 25:
Juan Bataille'aren eliz-parro
- Page 26 and 27:
Aaztu ezin diteken Kardaberaz'en bi
- Page 28 and 29:
8,30 tan, "Zintzotasuna" Eliz-antzo
- Page 30 and 31:
LOIOLA-KO BASILIKANAITA KARDABERAZ-
- Page 32 and 33: Zesareo Ibero Aita zan, orduan, Loi
- Page 34 and 35: Laister erabaki zuten auek, ordea,
- Page 36 and 37: «Aita S. Ignacioren ejercicioac. B
- Page 38 and 39: Orixe izan genduan, bada, Kardabera
- Page 40 and 41: Jakintzaren mixterio-argitzetik eta
- Page 42 and 43: Garbi-naia du, ene ustez, Kardabera
- Page 44 and 45: »aquel... centro de eternas delíc
- Page 46 and 47: tran bien hasta ahora», idazten du
- Page 48 and 49: «Los vascos han sido considerados
- Page 50 and 51: con lo que he apuntado y sola la Sa
- Page 52 and 53: Luzea zan sermoietan: bi ordu ta ar
- Page 54 and 55: » desde aquel trono de su amor ine
- Page 57 and 58: KARDABERAZ ETA BIZKAÍAEz dot esang
- Page 59 and 60: tziako mugatik onuzko aldeetan lene
- Page 61 and 62: Euskalerriaren eta euskerearen deia
- Page 63 and 64: euskerea. Bizkaiko erririk geieneta
- Page 65 and 66: Orregaitik, eta bizkaitar giputz-za
- Page 67 and 68: obeto bizkaiera ezagutzen dauanik?
- Page 69 and 70: tera esan. Baiña berak ez ditu itz
- Page 71 and 72: D. Kalisto edo Fr. Kalistoren baten
- Page 73 and 74: CARDAVERAZ, LARRAMENDI YMENDIBURU/.
- Page 75 and 76: tefio, interrumpido brevemente para
- Page 77 and 78: amargura que acompaña a los incomp
- Page 79 and 80: empacho en describir la belleza rol
- Page 81: «EUSKERAREN BERRI ONAK»IRAKURTZEN
- Page 85 and 86: Digresio-ixkintxo polit bat egiteko
- Page 87 and 88: telako euskaldun idazle zenbait arb
- Page 89 and 90: diogu, Aita andoindarrari egoki zeg
- Page 91 and 92: -iñarkun» Ejerzizioak eman-ta-ema
- Page 93 and 94: » Ah! munduko aberats pobreak! non
- Page 95: SANTU KARISMATIKOAREN «BERRI ONA»
- Page 98 and 99: Oindiño oraintsu, Bilbao'n, esater
- Page 100 and 101: plaza zabaletan bere itzaldiak egin
- Page 102 and 103: eren aitzaki, txutxu ta akiakuluak
- Page 104 and 105: turaren berarizko ixtoria. Urte ort
- Page 106 and 107: Imitazionea (1684); Atanasio Belape
- Page 108 and 109: Bestalde, Aita Larramendi'k egiñik
- Page 110 and 111: mendi'k, Araneder'ek, Tournier'ek,
- Page 112 and 113: Ez Mendiburu'k eta Axular'ek bezin
- Page 114 and 115: Lenengo batez ere, Gipuzkoa'n oso i
- Page 116 and 117: Karmeldar Ordenan, lenango, orretar
- Page 118 and 119: Liburu auen egille degu: 1) Baserri
- Page 120 and 121: geroztik Frantzia'n eta Espaiña'n,
- Page 122 and 123: Iru idazti ondu zitun: 1) Auñemend
- Page 124 and 125: -Auzia (1935), eta gai askori buruz
- Page 126 and 127: Jon Andoni Irazusta (1884-1952)Tolo
- Page 128 and 129: kan bere saiotegia, ta an Filofia t
- Page 130 and 131: iañ Bederatziurrena eta Asteroko i
- Page 132 and 133:
kadak (1929); Ipuiak (1953); Xenpel
- Page 135 and 136:
EGO AMERIKETAKO MIXIOAKETA EUSKAL-E
- Page 137 and 138:
mixioei buruz, gure artean, ari gi
- Page 139 and 140:
dijoana, gaiñera. Berenez egiten d
- Page 141 and 142:
Euskalduna Xabier, Oceaniko ugartea
- Page 143 and 144:
AUKERAGauza bí bear omen dítu giz
- Page 145 and 146:
—Nai dituzunak.—Bai, al duzu or
- Page 147 and 148:
—Lo, geienetan etxean egiten gend
- Page 149 and 150:
Zer erru dute aiek? Eta zer aipurik
- Page 151 and 152:
talak! Eta itsas-laño eta uso-aldr
- Page 153 and 154:
Eta estu da lagunekin, estu kanpoko
- Page 155 and 156:
-mulko gaitza, eliza jendiak gañez
- Page 157 and 158:
Gorabera aundi gaberik, on-artua iz
- Page 159 and 160:
EUSKERAREN GORA BERAKARRONA GOIAN19
- Page 161 and 162:
Gaur parre dagit egun ura gogoratze
- Page 163 and 164:
Urte batean etxez etxe eta baserriz
- Page 165 and 166:
alegindu zirala erdaldun emakumeek
- Page 167 and 168:
arrazan naiz eta odol nazketa aundi
- Page 169 and 170:
1960go jorraillaren 19an aziera ema
- Page 171 and 172:
—Eskabetxeian antxuai burua kentz
- Page 173 and 174:
—Arruan eta Larraskanda azpian.
- Page 175:
tezke. Erdera utsezko eskoletan ito
- Page 178 and 179:
Eta onelakoetan, gaur eguneko oiker
- Page 180 and 181:
«Kopla zaarrak». Eta auetan... «
- Page 182 and 183:
gusu t. a. osaba, izeba, illoba eta
- Page 184 and 185:
—Eztabaida maite du.—Kristau-fe
- Page 186 and 187:
Bizikera berŕi onek, izkera ere er
- Page 188 and 189:
Baiña, au onela izanik... beste ze
- Page 191 and 192:
ZUMARRAGA'KO PARROKI ZAARRALaister
- Page 193 and 194:
Gaur oltzaroa ezartzeko, arri-landu
- Page 195 and 196:
FONDO «P. AGUSTIN DE CARDAVERAZ, S
- Page 197 and 198:
Datos, virtudes del P. Cardaveraz.C