Castrillo Ortuoste Fondoa - Ego Ibarra
Castrillo Ortuoste Fondoa - Ego Ibarra Castrillo Ortuoste Fondoa - Ego Ibarra
Eibar Argipean Castrillo Ortuoste FondoaXIXtik XXrako bidezidorra. Argazkilaritzaren argi-urratuak EibarrenEl paso del siglo XIX al XX. Los albores de la fotografía en EibarI
XX. mende hasierako Eibar hura elkartasunarenaldeko sentimendu sendo batekin eta zatituta jaiozen. Azken gerra karlistatik zetorkion zatiketa:Alde batetik, “goittarrak”, errepublikazaleliberalak; bestetik “behetarrak”, liberalkontserbadoreak.1887tik 1990era, biztanlegoak %29ko hazkundeaizan zuen, mende berriari ateak zabalduzizkionean, 6.583 biztanle zituen herriak. Krisialdiasko eta aldian behingo geldialdiak jasan arren,armagintzaren indarrak eta kemenak ekarri zuenaurreneko jauzi hura, tailerretako eskulan izangoziren albo herrietako lehenengo etorkinena:gipuzkoarrak, bizkaitarrak, arabarrak,santanderinoak, errioxarrak eta nafarrak.Mendearen lehen laurdena sakoneko aldaketenaizan zen, ez bakarrik ekonomian edo politikan;gauzak mudatu egin ziren, era berean, herriarenegituraketan edo hirigintzan. Ramon Cortazararkitektoak egindako proiektua ardatz moduanhartuta, herria asko zabaldu zen. Ordura artezutinik egon ziren antzinako eraikin, etxe eta plazabatzuk bota edo kendu, eta berriak jaso ziren.1914an inauguratu zen aurreneko Armeria EskolaUdalaren magalpean, Fermin Calbetón Fomentoministroak egindako lanari esker. Herriko tailerguztien laboratorio bihurtu zen; gerora Eibarkoindustriaren eraldaketa bideratuko zuten ikasleenernamuina eskola hura izan zen, arma egitehutsetik aldendu eta industria arinmetalurgikoaren produktu manefakturatuei leihoakzabaldu zizkien tailerdunen ernamuina.Eibarko herria, kezka zuen herria zen, politika etagizarte kontuetan ardura zuen herria. Ordukoakdira biriketako mina sendatzeko Sanatorioa,gaixoak indarberritzeko Pabilioia, Arratekokolonia, Zentro Obreroak, liburutegiak, zinearetoaketa antzokiak. Bilerak, mitinak,eztabaidetarako topalekuak bai, baina baita oilarjokoaeta Astelena Frontoiko pilota-partiduak.Alderdi politikoak eta sindikalak gorpuzten hasiziren. Kooperatibak sortzeko giroa pizten zegoen,Alfa da horren eredu. Aurreko mendeetako ideialiberalen iturritik edaten zuten herritarren arteansendotzen ari zen Errepublikaren aldeko grinaeta gogoa.El Eibar de principios del siglo XX nace con unafuerte vocación societaria y dividido, desde laúltima guerra carlista, entre "goittarrak", liberalesrepublicanos, y "behetarrak", liberalesconservadores.La población entre 1887 y 1900 aumenta un 29%,inaugurando el nuevo siglo con 6.583 habitantes.Una pujante industria armera, no exenta denumerosas crisis y paros periódicos, produce elprimer salto de población, y una oleada deinmigrantes guipuzcoanos, vizcainos, alaveses,santanderinos, riojanos y navarros entran a formarparte de la mano de obra de los distintos talleres.Es este primer cuarto de siglo una época de fuertescambios, no sólo económicos y políticos sino tambiénurbanísticos. Se lleva a cabo el gran ensancheurbano proyectado por el arquitecto RamónCortazar. Aparecen nuevos edificios y plazas quesustituyen a otros que, hasta entonces, habíanformado parte del paisaje de la villa.En 1914 se inaugura la primera EscuelaProfesional de Armería bajo los auspicios delAyuntamiento y gracias a las gestiones realizadaspor Fermín Calbetón, ministro de Fomento. Estecentro se convertirá en el laboratorio de todos losindustriales locales y en el germen de unageneración de discípulos que harán posible latransformación de la industria de Eibar,apartándola de su dedicación exclusiva a las armasy convirtiéndola en una industria abierta a losproductos manufacturados de la industria ligerametalúrgica.Es la sociedad eibarresa una sociedad inquieta en lopolítico y en lo social. Se crea el SanatorioAntituberculoso, el Pabellón de convalecientes, laColonia de Arrate, los Centros Obreros, Bibliotecas,Cines y Teatros. Las reuniones, mítines y foros dediscusión conviven con las peleas de gallos y lospartidos de pelota del Frontón Astelena. Sematerializan los ideales en agrupaciones políticas ysindicales. En definitiva, se está gestando elambiente propicio para el nacimiento delmovimiento cooperativo, materializado en Alfa, y elascenso de un sentimiento republicano cada vez másextendido en una población heredera de las ideasliberales de los siglos anteriores.40 XIXtik XXrako bidezidorra • El paso del siglo XIX al XX
- Page 2 and 3: Eibarko Udala - Ayuntamiento de Eib
- Page 4 and 5: Aurkibidea • ÍndiceOrria•Pág.
- Page 7 and 8: KLAP tropical model kamera.Alemania
- Page 9 and 10: Fiamma kamera, 1910. urteinguruan F
- Page 11 and 12: Castrillo Ortuoste Fondoarendohaint
- Page 13 and 14: Argazki-objektibo alemanak,obturado
- Page 15 and 16: Mende osoa begien aurreanLas mirada
- Page 17 and 18: Kazaria eta musika-zalea, akaso ber
- Page 19: Irakurtzea zuen gustuko Felicianok,
- Page 22 and 23: Eibarrek izan duen lehen emakume ar
- Page 24 and 25: Felicianok berrogei urtez jardun zu
- Page 26 and 27: Beirazko plaketatik irudi digitalet
- Page 28 and 29: hamarkada inguruan, arte berri hori
- Page 30 and 31: esaulkiak beso ikusgarriekin, horma
- Page 32 and 33: hondamendia eta herria berriro nola
- Page 34 and 35: papera ekartzen diotenak. Argazkila
- Page 36 and 37: Kolorea heldu zenean laboratorioa m
- Page 38: oinarrizko deskribatzaileekin, jato
- Page 43 and 44: 1901. Orbeatarren dorretxea, "Untza
- Page 45 and 46: 44 XIXtik XXrako bidezidorra • El
- Page 47 and 48: 1910 inguruan. Alfonso XIII.arenPla
- Page 49 and 50: 1910 inguruan. "Galería" eta "Jard
- Page 51 and 52: Eibarko Udal Artxiboa.Castrillo Ort
XX. mende hasierako Eibar hura elkartasunarenaldeko sentimendu sendo batekin eta zatituta jaiozen. Azken gerra karlistatik zetorkion zatiketa:Alde batetik, “goittarrak”, errepublikazaleliberalak; bestetik “behetarrak”, liberalkontserbadoreak.1887tik 1990era, biztanlegoak %29ko hazkundeaizan zuen, mende berriari ateak zabalduzizkionean, 6.583 biztanle zituen herriak. Krisialdiasko eta aldian behingo geldialdiak jasan arren,armagintzaren indarrak eta kemenak ekarri zuenaurreneko jauzi hura, tailerretako eskulan izangoziren albo herrietako lehenengo etorkinena:gipuzkoarrak, bizkaitarrak, arabarrak,santanderinoak, errioxarrak eta nafarrak.Mendearen lehen laurdena sakoneko aldaketenaizan zen, ez bakarrik ekonomian edo politikan;gauzak mudatu egin ziren, era berean, herriarenegituraketan edo hirigintzan. Ramon Cortazararkitektoak egindako proiektua ardatz moduanhartuta, herria asko zabaldu zen. Ordura artezutinik egon ziren antzinako eraikin, etxe eta plazabatzuk bota edo kendu, eta berriak jaso ziren.1914an inauguratu zen aurreneko Armeria EskolaUdalaren magalpean, Fermin Calbetón Fomentoministroak egindako lanari esker. Herriko tailerguztien laboratorio bihurtu zen; gerora Eibarkoindustriaren eraldaketa bideratuko zuten ikasleenernamuina eskola hura izan zen, arma egitehutsetik aldendu eta industria arinmetalurgikoaren produktu manefakturatuei leihoakzabaldu zizkien tailerdunen ernamuina.Eibarko herria, kezka zuen herria zen, politika etagizarte kontuetan ardura zuen herria. Ordukoakdira biriketako mina sendatzeko Sanatorioa,gaixoak indarberritzeko Pabilioia, Arratekokolonia, Zentro Obreroak, liburutegiak, zinearetoaketa antzokiak. Bilerak, mitinak,eztabaidetarako topalekuak bai, baina baita oilarjokoaeta Astelena Frontoiko pilota-partiduak.Alderdi politikoak eta sindikalak gorpuzten hasiziren. Kooperatibak sortzeko giroa pizten zegoen,Alfa da horren eredu. Aurreko mendeetako ideialiberalen iturritik edaten zuten herritarren arteansendotzen ari zen Errepublikaren aldeko grinaeta gogoa.El Eibar de principios del siglo XX nace con unafuerte vocación societaria y dividido, desde laúltima guerra carlista, entre "goittarrak", liberalesrepublicanos, y "behetarrak", liberalesconservadores.La población entre 1887 y 1900 aumenta un 29%,inaugurando el nuevo siglo con 6.583 habitantes.Una pujante industria armera, no exenta denumerosas crisis y paros periódicos, produce elprimer salto de población, y una oleada deinmigrantes guipuzcoanos, vizcainos, alaveses,santanderinos, riojanos y navarros entran a formarparte de la mano de obra de los distintos talleres.Es este primer cuarto de siglo una época de fuertescambios, no sólo económicos y políticos sino tambiénurbanísticos. Se lleva a cabo el gran ensancheurbano proyectado por el arquitecto RamónCortazar. Aparecen nuevos edificios y plazas quesustituyen a otros que, hasta entonces, habíanformado parte del paisaje de la villa.En 1914 se inaugura la primera EscuelaProfesional de Armería bajo los auspicios delAyuntamiento y gracias a las gestiones realizadaspor Fermín Calbetón, ministro de Fomento. Estecentro se convertirá en el laboratorio de todos losindustriales locales y en el germen de unageneración de discípulos que harán posible latransformación de la industria de Eibar,apartándola de su dedicación exclusiva a las armasy convirtiéndola en una industria abierta a losproductos manufacturados de la industria ligerametalúrgica.Es la sociedad eibarresa una sociedad inquieta en lopolítico y en lo social. Se crea el SanatorioAntituberculoso, el Pabellón de convalecientes, laColonia de Arrate, los Centros Obreros, Bibliotecas,Cines y Teatros. Las reuniones, mítines y foros dediscusión conviven con las peleas de gallos y lospartidos de pelota del Frontón Astelena. Sematerializan los ideales en agrupaciones políticas ysindicales. En definitiva, se está gestando elambiente propicio para el nacimiento delmovimiento cooperativo, materializado en Alfa, y elascenso de un sentimiento republicano cada vez másextendido en una población heredera de las ideasliberales de los siglos anteriores.40 XIXtik XXrako bidezidorra • El paso del siglo XIX al XX