13.07.2015 Views

Los retos de la migración en México. Un espejo de dos caras - Cepal

Los retos de la migración en México. Un espejo de dos caras - Cepal

Los retos de la migración en México. Un espejo de dos caras - Cepal

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

CEPAL - Serie Estudios y Perspectivas - <strong>México</strong> - N o 99<strong>Los</strong> <strong>retos</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>migración</strong> <strong>en</strong> <strong>México</strong>. <strong>Un</strong> <strong>espejo</strong> <strong>de</strong> <strong>dos</strong> <strong>caras</strong>(SRE, 2007). <strong>Un</strong> trámite tan s<strong>en</strong>cillo como un po<strong>de</strong>r notarial se torna <strong>en</strong> un complejo procesoadministrativo por <strong>la</strong> asimetría <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> capacidad consu<strong>la</strong>r insta<strong>la</strong>da y <strong>la</strong> esca<strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ciónat<strong>en</strong>dida. En 2005 se <strong>en</strong>tregaron 40.000 po<strong>de</strong>res notariales; para 2006 <strong>la</strong> cifra se elevó a 199.000. Elf<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>migración</strong> ha llevado al límite <strong>la</strong>s posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>s repres<strong>en</strong>taciones consu<strong>la</strong>respara at<strong>en</strong><strong>de</strong>r casos <strong>de</strong> ori<strong>en</strong>tación básica o inclusive <strong>de</strong> interv<strong>en</strong>ción directa para protección <strong>de</strong>connacionales. En 2007, el área <strong>de</strong> protección consu<strong>la</strong>r t<strong>en</strong>ía ap<strong>en</strong>as 202 emplea<strong>dos</strong> distribui<strong>dos</strong> <strong>en</strong>los 47 consu<strong>la</strong><strong>dos</strong>. Como se aprecia <strong>en</strong> el gráfico 3, hasta hace poco tiempo el gobierno mexicanono t<strong>en</strong>ía <strong>en</strong>tre sus priorida<strong>de</strong>s presupuestarias <strong>la</strong> protección consu<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los mexicanos <strong>en</strong>Esta<strong>dos</strong> <strong>Un</strong>i<strong>dos</strong>. En términos reales, el presupuesto asignado a protección consu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> el PEF semultiplicó por 42 <strong>en</strong>tre 2001 y 2007.GRÁFICO 3PRESUPUESTO DE LA DIRECCIÓN GENERAL DE PROTECCIÓN Y ASUNTOSCONSULARES PARA AMÉRICA DEL NORTE, 2001-2007(Millones <strong>de</strong> pesos <strong>de</strong> 2007)600500530,7Millones <strong>de</strong> pesos400300200196,3251,1327,8154100015,4 15,52001 2002 2003 2004 2005 2006 2007Fu<strong>en</strong>te: Presupuesto <strong>de</strong> Egresos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Fe<strong>de</strong>ración, 2001-2007; datos <strong>de</strong> inf<strong>la</strong>ción <strong>en</strong>BANXICO .Como se advierte <strong>en</strong> el cuadro 8, más <strong>de</strong>l 99% <strong>de</strong> los casos <strong>de</strong> protección consu<strong>la</strong>r paramexicanos ocurr<strong>en</strong> <strong>en</strong> Esta<strong>dos</strong> <strong>Un</strong>i<strong>dos</strong>. Cabe ac<strong>la</strong>rar que para el gobierno mexicano, <strong>la</strong> vio<strong>la</strong>ción <strong>de</strong><strong>de</strong>rechos humanos sólo pue<strong>de</strong> ocurrir cuando una institución <strong>de</strong>l Estado o un servidor público esqui<strong>en</strong> vio<strong>la</strong> <strong>la</strong>s garantías individuales <strong>de</strong> una persona. <strong>Los</strong> ataques <strong>de</strong> particu<strong>la</strong>res o <strong>de</strong> los l<strong>la</strong>ma<strong>dos</strong>“coyotes” —traficantes <strong>de</strong> personas 0151— son consi<strong>de</strong>ra<strong>dos</strong> <strong>de</strong>litos <strong>de</strong>l or<strong>de</strong>n común. La magnitud<strong>de</strong>l reto <strong>de</strong> protección consu<strong>la</strong>r se refleja <strong>en</strong> una cifra <strong>de</strong>l Buró Fe<strong>de</strong>ral <strong>de</strong> Prisiones <strong>de</strong>Esta<strong>dos</strong> <strong>Un</strong>i<strong>dos</strong>, el cual registra 32.014 mexicanos <strong>de</strong>t<strong>en</strong>i<strong>dos</strong> <strong>en</strong> prisiones fe<strong>de</strong>rales estadouni<strong>de</strong>nses.La magnitud <strong>de</strong>l éxodo <strong>de</strong> mexicanos hacia Esta<strong>dos</strong> <strong>Un</strong>i<strong>dos</strong> pone a prueba <strong>la</strong>s capacida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>un Estado para brindar at<strong>en</strong>ción extraterritorial a más <strong>de</strong>l 10% <strong>de</strong> su pob<strong>la</strong>ción que vive más allá <strong>de</strong>sus fronteras. En ámbitos c<strong>la</strong>ve como <strong>la</strong> educación y <strong>la</strong> salud, el gobierno mexicano aún ti<strong>en</strong>e<strong>de</strong>safíos p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes para cubrir <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda con servicios <strong>de</strong> calidad para el restante 90% <strong>de</strong> <strong>la</strong>pob<strong>la</strong>ción mexicana que resi<strong>de</strong> <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong>l territorio nacional. Este argum<strong>en</strong>to no pret<strong>en</strong><strong>de</strong> ser unajustificación <strong>de</strong> <strong>la</strong> neglig<strong>en</strong>cia oficial hacia <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción emigrante, sino un marco conceptual para<strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r los límites y posibilida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> política pública.28

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!