Catequesis, eco de la Palabra, luz en el camino - Centro Nacional ...

Catequesis, eco de la Palabra, luz en el camino - Centro Nacional ... Catequesis, eco de la Palabra, luz en el camino - Centro Nacional ...

ANNEXE IAssociation P<strong>la</strong>nète MarsDeman<strong>de</strong> <strong>de</strong> remboursem<strong>en</strong>t <strong>de</strong> frais <strong>de</strong> dép<strong>la</strong>cem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> voiture personn<strong>el</strong>le.Formu<strong>la</strong>ire à <strong>en</strong>voyer* par le Deman<strong>de</strong>ur au Trésorier** pour accord et paiem<strong>en</strong>t.Nom du Deman<strong>de</strong>ur :Justification du dép<strong>la</strong>cem<strong>en</strong>t :Date du dép<strong>la</strong>cem<strong>en</strong>t :lieu <strong>de</strong> départ : lieu d’arrivée :lieu <strong>de</strong> retour : Nombre <strong>de</strong> kms parcourus :In<strong>de</strong>mnité km <strong>de</strong>mandée (Nb Kms x Forfait in<strong>de</strong>mnité au km***) :***Actu<strong>el</strong>lem<strong>en</strong>t 20 c<strong>en</strong>times d’Euro.Euros.A majorer (év<strong>en</strong>tu<strong>el</strong>lem<strong>en</strong>t) <strong>de</strong> Euros pour ticket(s) <strong>de</strong> péage.Les tickets doiv<strong>en</strong>t être joints à <strong>la</strong> <strong>de</strong>man<strong>de</strong>. En cas <strong>de</strong> <strong>de</strong>man<strong>de</strong> e-mail, ils doiv<strong>en</strong>t être scannés.Adresse à <strong>la</strong>qu<strong>el</strong>le vous souhaitez recevoir votre remboursem<strong>en</strong>t (chèque):Signature du Deman<strong>de</strong>urDate.Accord du TrésorierDate*L’<strong>en</strong>voi peut-être fait par e-mail. Dans ce cas le formu<strong>la</strong>ire ainsi que les év<strong>en</strong>tu<strong>el</strong>s tickets <strong>de</strong> péage (scannés <strong>de</strong>manière lisible) doiv<strong>en</strong>t être attachés <strong>en</strong> pièces jointes au message (personnalisé pour le différ<strong>en</strong>cier <strong>de</strong>s virus).NB : les originaux <strong>de</strong>s tickets <strong>de</strong> péage seront remis (ultérieurem<strong>en</strong>t) au Trésorier pour régu<strong>la</strong>risation, <strong>en</strong> précisantle nom du Deman<strong>de</strong>ur et <strong>la</strong> date du dép<strong>la</strong>cem<strong>en</strong>t.**Adresse du Trésorier :Pierre Brisson ; 97 boulevard Ex<strong>el</strong>mans ; 75016 Paris pierre_brisson@yahoo.com6


(…) los catequistas insistan <strong>en</strong> <strong>la</strong>s Escrituras con asidua lecturasagrada y con estudio dilig<strong>en</strong>te, para que ninguno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los resulte‘predicador vacío y superfluo <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, que no <strong>la</strong>escucha <strong>en</strong> su interior’, puesto que <strong>de</strong>be comunicar a los fi<strong>el</strong>es quese le han confiado, (…) <strong>la</strong>s inm<strong>en</strong>sas riquezas <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bradivina.El ministerio <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios <strong>en</strong> <strong>la</strong> evang<strong>el</strong>izaciónComo <strong>la</strong> principal tarea <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia es <strong>la</strong> evang<strong>el</strong>ización, <strong>el</strong> ministerio<strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra ocupa <strong>en</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong> <strong>el</strong> primerísimo lugar. Los principales ag<strong>en</strong>tes sonlos ministros or<strong>de</strong>nados, qui<strong>en</strong>es <strong>en</strong> razón <strong>de</strong> su oficio ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>licadatarea <strong>de</strong> predicar a los fi<strong>el</strong>es <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, sobre todo aqu<strong>el</strong><strong>la</strong>proc<strong>la</strong>mada <strong>en</strong> <strong>la</strong> c<strong>el</strong>ebración litúrgica. Pero <strong>la</strong>s personas <strong>de</strong> vidaconsagrada y todo bautizado, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> también a su modo <strong>la</strong> obligación <strong>de</strong>anunciar <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios. D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>el</strong>los <strong>de</strong>stacan los catequistas,verda<strong>de</strong>ros ministros <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, por especial <strong>en</strong>cargo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia.El ministerio <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, transmite <strong>la</strong> reve<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> Dios y se ejerce<strong>de</strong> varias formas valiéndose <strong>de</strong> “pa<strong>la</strong>bras humanas”. Estas formas son e<strong>la</strong>nuncio, <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza y <strong>la</strong> exhortación. D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza, <strong>la</strong>catequesis es primordial. Las principales funciones <strong>de</strong> ministerio <strong>de</strong> <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra, son <strong>la</strong> convocatoria, <strong>la</strong> l<strong>la</strong>mada a <strong>la</strong> fe y <strong>la</strong> educación perman<strong>en</strong>te <strong>de</strong><strong>la</strong> fe, también l<strong>la</strong>mada “catequesis perman<strong>en</strong>te” porque se dirige a loscatequizandos que necesitan alim<strong>en</strong>tar y madurar constantem<strong>en</strong>te su fe, a lo<strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> su vida. Estas funciones se realizan <strong>de</strong> forma, sistemática,individual o comunitaria, organizadas o espontáneas. Y <strong>en</strong> todas <strong>el</strong><strong>la</strong>s, <strong>la</strong>pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios es fundam<strong>en</strong>tal, porque <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra es suprincipal fu<strong>en</strong>te (véase DGC 50.51).La Iglesia <strong>en</strong>seña que <strong>la</strong> fu<strong>en</strong>te primordial <strong>de</strong> <strong>la</strong> catequesis es <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios:(…) La fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> don<strong>de</strong> <strong>la</strong> catequesis toma su m<strong>en</strong>saje es <strong>la</strong>misma Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios. La catequesis extraerá siempre sucont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> <strong>la</strong> fu<strong>en</strong>te viva <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, transmitidamediante <strong>la</strong> Tradición y <strong>la</strong> Escritura, dado que <strong>la</strong> SagradaTradición y <strong>la</strong> Sagrada Escritura constituy<strong>en</strong> <strong>el</strong> único <strong>de</strong>pósitosagrado <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios confiado a <strong>la</strong> Iglesia (CT 27.)(…) Este “<strong>de</strong>pósito <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe” (DV 10a y b; cf 1 Tm 6,20; 2 Tm 1,14) escomo <strong>el</strong> arca <strong>de</strong>l padre <strong>de</strong> <strong>la</strong> casa, que ha sido confiado a <strong>la</strong> Iglesia, <strong>la</strong> familia<strong>de</strong> Dios, y <strong>de</strong> don<strong>de</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong> saca continuam<strong>en</strong>te lo viejo y lo nuevo (cf Mt 13,52).Todos los hijos <strong>de</strong>l Padre, animados por su Espíritu, se nutr<strong>en</strong> <strong>de</strong> este tesoro<strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra (…)” (DGC 94).El Papa B<strong>en</strong>edicto XVI <strong>en</strong> <strong>el</strong> discurso <strong>de</strong> apertura al CongresoInternacional sobre <strong>la</strong> Constitución Dei Verbum <strong>el</strong> 15 <strong>de</strong> mayo <strong>de</strong>l 2005 dice:La Iglesia no vive <strong>de</strong> sí misma sino <strong>de</strong>l Evang<strong>el</strong>io y es <strong>de</strong>lEvang<strong>el</strong>io <strong>de</strong> don<strong>de</strong>, siempre y <strong>de</strong> manera nueva, saca7


ori<strong>en</strong>taciones para su <strong>camino</strong>. Es una anotación que cadacristiano <strong>de</strong>be r<strong>eco</strong>ger y aplicar a sí mismo: sólo aquél que se ponesobre todo a <strong>la</strong> escucha <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra pue<strong>de</strong> luego anunciar<strong>la</strong>. Dehecho, no <strong>de</strong>be anunciar una experi<strong>en</strong>cia suya, sino <strong>la</strong> sabiduría<strong>de</strong> Dios que a m<strong>en</strong>udo parece necedad ante los ojos <strong>de</strong>l mundo(cf. 1 Cor 1,23).Y continúa:Agra<strong>de</strong>cemos a Dios que <strong>en</strong> estos últimos tiempos, (…) se harevalorizado profundam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> importancia fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios. A raíz <strong>de</strong> esto se ha producido <strong>en</strong> <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> <strong>la</strong>Iglesia una r<strong>en</strong>ovación, sobre todo <strong>en</strong> <strong>la</strong> predicación, <strong>en</strong> <strong>la</strong>catequesis, <strong>en</strong> <strong>la</strong> teología, <strong>en</strong> <strong>la</strong> espiritualidad y <strong>en</strong> <strong>el</strong> mismo<strong>camino</strong> ecuménico. La Iglesia siempre ti<strong>en</strong>e que r<strong>en</strong>ovarse yrejuv<strong>en</strong>ecerse, y <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, que nunca <strong>en</strong>vejece ni seagota, es un medio privilegiado para este fin. Es efectivam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios <strong>la</strong> que, por medio <strong>de</strong>l Espíritu, nos guía siempre<strong>de</strong> nuevo hacia <strong>la</strong> verdad completa (cf. Jn 16,13).La formación bíblica <strong>de</strong> los catequistasLos catequistas son verda<strong>de</strong>ros ministros <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, puesto que suservicio <strong>en</strong> <strong>la</strong> Iglesia es dar a conocer <strong>la</strong>s riquezas <strong>de</strong>l misterio <strong>de</strong> Cristo,Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong>l Padre, cont<strong>en</strong>idas <strong>en</strong> <strong>la</strong> Sagrada Escritura. Y para ser ministrosidóneos <strong>de</strong> esta Pa<strong>la</strong>bra, han <strong>de</strong> ser formados <strong>en</strong> <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado<strong>de</strong> <strong>la</strong> Biblia, tanto para po<strong>de</strong>r <strong>en</strong>señar sus cont<strong>en</strong>idos, como para vivirespecialm<strong>en</strong>te sus <strong>en</strong>señanzas y transmitir<strong>la</strong>s a los catequizandos. Lar<strong>eco</strong>m<strong>en</strong>dación que hace <strong>la</strong> Constitución sobre <strong>la</strong> Divina Reve<strong>la</strong>ción a losdiversos ministros <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, vale también para <strong>el</strong>los:(…) Es necesario, pues, que todos los clérigos, sobre todo lossacerdotes <strong>de</strong> Cristo y los <strong>de</strong>más que, como los diáconos ycatequistas se <strong>de</strong>dican legítimam<strong>en</strong>te al ministerio <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra,se sumerjan <strong>en</strong> <strong>la</strong>s Escrituras con asidua lectura y con estudiodilig<strong>en</strong>te, para que ninguno <strong>de</strong> <strong>el</strong>los resulte "predicador vacío ysuperfluo <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios que no <strong>la</strong> escucha <strong>en</strong> su interior",puesto que <strong>de</strong>b<strong>en</strong> comunicar a los fi<strong>el</strong>es que se le han confiado,sobre todo <strong>en</strong> <strong>la</strong> sagrada liturgia, <strong>la</strong>s inm<strong>en</strong>sas riquezas <strong>de</strong> <strong>la</strong>pa<strong>la</strong>bra divina (…)(…) Llégu<strong>en</strong>se, pues, gustosam<strong>en</strong>te, al mismo sagrado texto, yasea por <strong>la</strong> sagrada liturgia, ll<strong>en</strong>a <strong>de</strong>l l<strong>en</strong>guaje <strong>de</strong> Dios, ya sea por<strong>la</strong> lectura espiritual, ya sea por instituciones aptas para <strong>el</strong>lo ypor otros medios que, con <strong>la</strong> aprobación o <strong>el</strong> cuidado <strong>de</strong> lospastores <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia, se difun<strong>de</strong>n ahora <strong>la</strong>udablem<strong>en</strong>te portodas partes. Pero no olvi<strong>de</strong>n que <strong>de</strong>be acompañar <strong>la</strong> oración a <strong>la</strong>lectura <strong>de</strong> <strong>la</strong> Sagrada Escritura para que se <strong>en</strong>table diálogo <strong>en</strong>treDios y <strong>el</strong> hombre. Porque ‘a Él hab<strong>la</strong>mos cuando oramos, y a Éloímos cuando leemos <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras divinas (…)’ (DV 25).8


En <strong>la</strong> práctica, todo catequista ha <strong>de</strong> conocer <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra y <strong>de</strong>be seriniciado <strong>en</strong> una formación bíblica <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tal (lo que es <strong>la</strong> Biblia, sus autoresy sus libros, los géneros literarios, <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> Biblia y <strong>la</strong> Tradición,<strong>la</strong> interpretación <strong>de</strong> sus textos, <strong>el</strong> contexto histórico y literario <strong>de</strong> los libros,<strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> Biblia y <strong>la</strong> vida, algunos <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> exégesis yaprovechar lo que <strong>la</strong>s ci<strong>en</strong>cias bíblicas pue<strong>de</strong>n ofrecerle a <strong>la</strong> catequesis,recurri<strong>en</strong>do a los instrum<strong>en</strong>tos que, para <strong>el</strong> efecto, ti<strong>en</strong>e <strong>la</strong> Comisión<strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Catequesis</strong> para <strong>la</strong> formación bíblica <strong>de</strong> los catequistas.Naturalm<strong>en</strong>te, todo catequista <strong>de</strong>be ejercitar este contacto vivo con <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, <strong>en</strong> <strong>la</strong> lectura personal y <strong>en</strong> <strong>la</strong> meditación <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>braescrita, <strong>en</strong> <strong>la</strong> escucha <strong>de</strong> los textos sagrados <strong>en</strong> <strong>la</strong> liturgia, <strong>en</strong> <strong>la</strong> práctica <strong>de</strong><strong>la</strong> “lectio divina”, <strong>en</strong> los retiros o semanas bíblicas, <strong>en</strong> vivir cada día <strong>la</strong>espiritualidad bíblica, <strong>en</strong> <strong>la</strong> oración personal y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s ori<strong>en</strong>taciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>Iglesia para <strong>la</strong> lectura a<strong>de</strong>cuada <strong>de</strong> los textos.En fin, que(…) con <strong>la</strong> lectura y <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong> los Libros Sagrados, <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Diosse difunda y resp<strong>la</strong>n<strong>de</strong>zca y <strong>el</strong> tesoro <strong>de</strong> <strong>la</strong> reve<strong>la</strong>ción, confiado a <strong>la</strong>Iglesia, ll<strong>en</strong>e más y más los corazones <strong>de</strong> los hombres. Como <strong>la</strong> vida <strong>de</strong><strong>la</strong> Iglesia recibe su increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> r<strong>en</strong>ovación constante <strong>de</strong>l misterioeucarístico, así es <strong>de</strong> esperar un nuevo impulso <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida espiritual <strong>de</strong><strong>la</strong> creci<strong>en</strong>te v<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios que "permanece parasiempre” (Is 40,8; cf. 1 Pe 1,23-25) (…)” (DV 26).Esta es su tarea personal y, a <strong>la</strong> vez, comunitaria. Ser instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong>Pa<strong>la</strong>bra que es <strong>luz</strong> y guía <strong>en</strong> su <strong>camino</strong>, para que <strong>la</strong> Iglesia también puedadisfrutar, por su medio, <strong>de</strong> <strong>la</strong>s exc<strong>el</strong><strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra escrita.III. LA CATEQUESIS ENSEÑA EL CAMINO DE LA PALABRAEl <strong>camino</strong> por seguirYa que <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra ti<strong>en</strong>e valor perman<strong>en</strong>te, si un salmista <strong>de</strong>l AntiguoTestam<strong>en</strong>to <strong>la</strong> consi<strong>de</strong>ró lámpara para sus pasos y <strong>luz</strong> <strong>en</strong> su <strong>camino</strong> (véaseSal 119,105), un catequista <strong>de</strong>be vivir conv<strong>en</strong>cido <strong>de</strong> que lo mismo es para ély para cualquier otro cristiano que quiera <strong>de</strong>jarse iluminar por <strong>el</strong><strong>la</strong>.Un catequista es parte integral <strong>de</strong>l mundo <strong>en</strong> <strong>el</strong> que le ha tocado vivir,al igual que hereda <strong>de</strong> él sus luces, hereda también sus sombras. De <strong>la</strong>Sagrada Escritura sabrá tomar los criterios necesarios para discernir sobresu manera <strong>de</strong> actuar <strong>en</strong> ciertas circunstancias, y así lo <strong>en</strong>señará a los<strong>de</strong>stinatarios <strong>de</strong> su m<strong>en</strong>saje, porque <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios es <strong>luz</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>oscuridad.Un catequista sabrá que <strong>la</strong>s maneras <strong>de</strong> actuar y los p<strong>en</strong>sami<strong>en</strong>tosque inspiran <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> muchas personas, <strong>la</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s vecescontrastan significativam<strong>en</strong>te con los criterios <strong>en</strong>señados por Jesús. En <strong>el</strong>m<strong>en</strong>saje <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Bi<strong>en</strong>av<strong>en</strong>turanzas, <strong>en</strong>tre otros, él <strong>en</strong>contrará los criteriosque Jesús establece para aqu<strong>el</strong>los que <strong>de</strong>cidan seguirlo. Y como es lo propio,9


<strong>en</strong>señará que este <strong>camino</strong> es exig<strong>en</strong>te e implica muchísima g<strong>en</strong>erosidad,contrario al “facilismo” y otros estilos <strong>de</strong> actuar <strong>de</strong> lo común <strong>de</strong> <strong>la</strong> g<strong>en</strong>te.Un catequista t<strong>en</strong>drá <strong>la</strong> <strong>de</strong>licadísima tarea <strong>de</strong> <strong>en</strong>señar con sutestimonio que <strong>la</strong>s cosas más simples <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida diaria, igual que losmom<strong>en</strong>tos más duros, <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> Cristo, Pa<strong>la</strong>bra vivi<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l Padre, sus<strong>en</strong>tido y su fuerza. Es <strong>de</strong>cir, se trata <strong>de</strong> <strong>en</strong>señar a vivir con s<strong>en</strong>tido cristianotodas <strong>la</strong>s circunstancias que ro<strong>de</strong><strong>en</strong> tanto <strong>la</strong> vida personal como <strong>la</strong>comunitaria.Y finalm<strong>en</strong>te, se trata también <strong>de</strong> que <strong>la</strong> catequesis <strong>en</strong>señe a cadabautizado a vivir <strong>en</strong> actitud <strong>de</strong> escucha <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, a <strong>la</strong> que hay queobe<strong>de</strong>cer. A nuestro alre<strong>de</strong>dor se escuchan muchas voces y mucho ruido,pero <strong>la</strong> única manera que t<strong>en</strong>emos para saber cuál es <strong>la</strong> voluntad <strong>de</strong> Diossobre nuestras vidas, es escuchando su Pa<strong>la</strong>bra al estilo <strong>de</strong> María, <strong>la</strong>hermana <strong>de</strong> Marta y Lázaro (Lc 10,38-42). La catequesis <strong>en</strong>señará alcatequizando como María a “<strong>el</strong>egir <strong>la</strong> mejor parte, que no le será quitada”: <strong>la</strong>escucha <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra.La catequesis que nuestra vida cristiana requiereLos obispos reunidos <strong>en</strong> Brasil <strong>en</strong> <strong>la</strong> Confer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> Aparecida, serefier<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> urg<strong>en</strong>te prioridad con <strong>la</strong> que <strong>en</strong> nuestras comunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>beser at<strong>en</strong>dido <strong>el</strong> proceso perman<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe <strong>de</strong> los discípulos misioneros <strong>de</strong>Cristo. Esto incluye, <strong>en</strong>tre varias cosas, <strong>el</strong> seguimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> su persona, t<strong>en</strong>er<strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta sus diversas dim<strong>en</strong>siones humanas, espirituales e int<strong>el</strong>ectuales,así como una inserción comunitaria y eclesial. También hac<strong>en</strong> ver <strong>la</strong>necesidad <strong>de</strong> imp<strong>la</strong>ntar una catequesis <strong>de</strong> iniciación cristiana, que incluya<strong>en</strong> primer lugar, <strong>el</strong> kerigma como anuncio <strong>de</strong> Jesucristo (DA 279). Esteproceso conlleva diversos aspectos, como <strong>el</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro vivo con Cristo, <strong>la</strong>conversión, <strong>el</strong> discipu<strong>la</strong>do, <strong>la</strong> comunión y <strong>la</strong> misión (DA 280). (Véanse alrespecto los números 276 al 294 <strong>de</strong>l docum<strong>en</strong>to conclusivo).La catequesis perman<strong>en</strong>te es <strong>de</strong> vital importancia <strong>en</strong> <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> loscristianos. Para que así sea, <strong>el</strong> citado docum<strong>en</strong>to nos recuerda:(…) a pesar <strong>de</strong> <strong>la</strong> bu<strong>en</strong>a voluntad, <strong>la</strong> formación teológica ypedagógica <strong>de</strong> los catequistas no su<strong>el</strong>e ser <strong>la</strong> <strong>de</strong>seable. Losmateriales y subsidios son con frecu<strong>en</strong>cia muy variados y no seintegran <strong>en</strong> una pastoral <strong>de</strong> conjunto; y no siempre son portadores<strong>de</strong> métodos pedagógicos actualizados. Los servicios catequísticos<strong>de</strong> <strong>la</strong>s parroquias, carec<strong>en</strong> con frecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una co<strong>la</strong>boracióncercana <strong>de</strong> <strong>la</strong>s familias. Los párrocos y <strong>de</strong>más responsables noasum<strong>en</strong> con mayor empeño <strong>la</strong> función que les correspon<strong>de</strong> comoprimeros catequistas.(…) Los <strong>de</strong>safíos que p<strong>la</strong>ntea <strong>la</strong> situación <strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad <strong>en</strong>América Latina y El Caribe requier<strong>en</strong> una i<strong>de</strong>ntidad católica máspersonal y fundam<strong>en</strong>tada. El fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> esta i<strong>de</strong>ntidad,pasa por una catequesis a<strong>de</strong>cuada que promueva una adhesiónpersonal y comunitaria a Cristo, sobre todo <strong>en</strong> los más débiles <strong>en</strong>10


<strong>la</strong> fe. Es una tarea que incumbe a toda <strong>la</strong> comunidad <strong>de</strong>discípulos pero, <strong>de</strong> manera especial, a qui<strong>en</strong>es, como obispos,hemos sido l<strong>la</strong>mados a servir a <strong>la</strong> Iglesia, pastoreándo<strong>la</strong>,conduciéndo<strong>la</strong> al <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro con Jesús y <strong>en</strong>señándole a vivir todolo que nos ha mandado (cf. Mt 28, 19- 20).(…) La catequesis no <strong>de</strong>be ser sólo ocasional, reducida a losmom<strong>en</strong>tos previos a los sacram<strong>en</strong>tos o a <strong>la</strong> iniciación cristiana,sino más bi<strong>en</strong> “un itinerario catequético perman<strong>en</strong>te”. Por esto,compete a cada Iglesia particu<strong>la</strong>r, con <strong>la</strong> ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong>sConfer<strong>en</strong>cias Episcopales, establecer un proceso catequéticoorgánico y progresivo que se exti<strong>en</strong>da por todo <strong>el</strong> arco <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida,<strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> infancia hasta <strong>la</strong> ancianidad, t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que <strong>el</strong>Directorio G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> <strong>Catequesis</strong>, consi<strong>de</strong>ra <strong>la</strong> catequesis <strong>de</strong>adultos como <strong>la</strong> forma fundam<strong>en</strong>tal <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación <strong>en</strong> <strong>la</strong> fe.(…)La catequesis no pue<strong>de</strong> limitarse a una formación meram<strong>en</strong>tedoctrinal sino que ha <strong>de</strong> ser una verda<strong>de</strong>ra escue<strong>la</strong> <strong>de</strong> formaciónintegral. Por tanto, se ha <strong>de</strong> cultivar <strong>la</strong> amistad con Cristo <strong>en</strong> <strong>la</strong>oración, <strong>el</strong> aprecio por <strong>la</strong> c<strong>el</strong>ebración litúrgica, <strong>la</strong> viv<strong>en</strong>ciacomunitaria, <strong>el</strong> compromiso apostólico mediante un perman<strong>en</strong>teservicio a los <strong>de</strong>más.(…) Debe darse una catequesis apropiada que acompañe <strong>la</strong> fe yapres<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> r<strong>el</strong>igiosidad popu<strong>la</strong>r. Una manera concreta pue<strong>de</strong>ser <strong>el</strong> ofrecer un proceso <strong>de</strong> iniciación cristiana <strong>en</strong> visitas a <strong>la</strong>sfamilias, don<strong>de</strong> no sólo se les comunique los cont<strong>en</strong>idos <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe,sino que se <strong>la</strong>s conduzca a <strong>la</strong> práctica <strong>de</strong> <strong>la</strong> oración familiar, a <strong>la</strong>lectura orante <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios y al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s virtu<strong>de</strong>sevangélicas, que <strong>la</strong>s consoli<strong>de</strong>n cada vez más como iglesiasdomésticas. (…) Se trata <strong>de</strong> un <strong>camino</strong> educativo que, cultivando<strong>el</strong> amor personal a <strong>la</strong> Virg<strong>en</strong>, verda<strong>de</strong>ra “educadora <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe”, qu<strong>en</strong>os lleva a asemejarnos cada vez más a Jesucristo, provoque <strong>la</strong>apropiación progresiva <strong>de</strong> sus actitu<strong>de</strong>s (…)” (DA 295-300).Las pequeñas comunida<strong>de</strong>s son un ámbito propicio paraescuchar <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, para vivir <strong>la</strong> fraternidad, paraanimar <strong>en</strong> <strong>la</strong> oración, para profundizar procesos <strong>de</strong> formación <strong>en</strong><strong>la</strong> fe y para fortalecer <strong>el</strong> exig<strong>en</strong>te compromiso <strong>de</strong> ser apóstoles <strong>en</strong><strong>la</strong> sociedad <strong>de</strong> hoy. El<strong>la</strong>s son lugares <strong>de</strong> experi<strong>en</strong>cia cristiana yevang<strong>el</strong>ización que, <strong>en</strong> medio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s situación cultural que nosafecta, secu<strong>la</strong>rizada y hostil a <strong>la</strong> Iglesia, se hac<strong>en</strong> todavía másnecesarias (…)” (DA 308).Hemos <strong>de</strong> revisar cada uno <strong>de</strong> estos párrafos con una conci<strong>en</strong>cia muylúcida y ver <strong>en</strong> qué po<strong>de</strong>mos mejorar <strong>en</strong> nuestra <strong>la</strong>bor catequizadora, asícomo animar todos los procesos que ayu<strong>de</strong>n a profundizar <strong>la</strong> fe <strong>de</strong> nuestroscristianos.La Pa<strong>la</strong>bra viva, leída <strong>en</strong> <strong>la</strong>s Escrituras y vivida <strong>en</strong> <strong>la</strong> fe <strong>de</strong> <strong>la</strong>comunidad, es <strong>luz</strong> y fuerza, porque11


(…) es tanta <strong>la</strong> eficacia que radica <strong>en</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios, que es,<strong>en</strong> verdad, apoyo y vigor <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia, y fortaleza <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe parasus hijos, alim<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l alma, fu<strong>en</strong>te pura y per<strong>en</strong>ne <strong>de</strong> <strong>la</strong> vidaespiritual. Muy a propósito se aplican a <strong>la</strong> Sagrada Escrituraestas pa<strong>la</strong>bras: ‘Pues <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra <strong>de</strong> Dios es viva y eficaz’, ‘quepue<strong>de</strong> edificar y dar <strong>la</strong> her<strong>en</strong>cia a todos los que han sidosantificados (…)’ (DV 21).El compromiso <strong>de</strong> los catequistas <strong>en</strong> cada comunidad cristianaPor <strong>la</strong> catequesis, cada cristiano traduce <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra <strong>en</strong> vida, dandos<strong>en</strong>tido a su exist<strong>en</strong>cia:En <strong>el</strong> <strong>de</strong>scubrir y vivir <strong>la</strong> propia vocación y misión, los fi<strong>el</strong>es <strong>la</strong>icoshan <strong>de</strong> ser formados para vivir aqu<strong>el</strong><strong>la</strong> unidad con <strong>la</strong> que estámarcado su mismo ser <strong>de</strong> miembros <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia y <strong>de</strong> ciudadanos<strong>de</strong> <strong>la</strong> sociedad humana. En su exist<strong>en</strong>cia no pue<strong>de</strong> haber dosvidas parale<strong>la</strong>s: por una parte <strong>la</strong> <strong>de</strong>nominada “vida espiritual”con sus valores y exig<strong>en</strong>cias, y por otra <strong>de</strong>nominada “vidasecu<strong>la</strong>r” (FCL 59).La Carta pastoral <strong>de</strong> los obispos costarric<strong>en</strong>ses “Hora <strong>de</strong> una nuevaevang<strong>el</strong>ización” (1992) <strong>en</strong> los Nos. 34 a 37 ayuda a <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>el</strong> <strong>camino</strong> <strong>de</strong> todocristiano adulto <strong>en</strong> <strong>la</strong> fe y, por consigui<strong>en</strong>te, también <strong>el</strong> <strong>de</strong> todo catequista, tanto<strong>en</strong> su ser como <strong>en</strong> su quehacer; proyecto <strong>de</strong> vida que se construye sobre <strong>la</strong>coher<strong>en</strong>cia con <strong>el</strong> m<strong>en</strong>saje <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, por <strong>la</strong> que:• sabe, conoce, expresa <strong>la</strong>s verda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> fe− estudia <strong>la</strong> doctrina, <strong>la</strong> reflexiona, <strong>la</strong> profundiza; es capaz <strong>de</strong> “explicar” aotros su fe;− discierne críticam<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> <strong>luz</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra, cuáles son los verda<strong>de</strong>ros ylos falsos valores que <strong>el</strong> mundo y <strong>la</strong> sociedad ofrec<strong>en</strong>;− también discierne lo que es primero, lo que es más importante, <strong>de</strong> aqu<strong>el</strong>loque es secundario, según <strong>el</strong> Evang<strong>el</strong>io;− apr<strong>en</strong><strong>de</strong> a difer<strong>en</strong>ciar aqu<strong>el</strong>lo que es probable, <strong>de</strong> lo que es firme, seguro,respecto a <strong>la</strong>s verda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> fe;− adquiere <strong>la</strong> capacidad para <strong>la</strong>nzar una mirada crítica conforme alEvang<strong>el</strong>io, sobre sí mismo y sobre su <strong>en</strong>torno, y <strong>la</strong> expresa sin amargura,más bi<strong>en</strong> movido por <strong>el</strong> optimismo;− valora <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes formas <strong>de</strong> expresar y <strong>de</strong> manifestar lo que cree.• acoge, asume, <strong>la</strong> Pa<strong>la</strong>bra y forja actitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> fe− vive positivam<strong>en</strong>te su actitud <strong>de</strong> escucha y adhesión a Dios;− r<strong>eco</strong>noce sus propias limitaciones y <strong>de</strong>fectos, confiando siempre <strong>en</strong> <strong>la</strong>gracia <strong>de</strong> Dios que le ayuda a superarse;− opta por aqu<strong>el</strong>los valores que le hac<strong>en</strong> más persona y más semejante aJesucristo;− es capaz <strong>de</strong> orar, <strong>de</strong> sufrir, <strong>de</strong> reparar los males;− es capaz también <strong>de</strong> aceptar cristianam<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s situaciones irremediables;12


− se manti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> actitud <strong>de</strong> at<strong>en</strong>ta lectura <strong>de</strong> los signos <strong>de</strong> los tiempos,para hacerse capaz <strong>de</strong> protagonizar los cambios que <strong>la</strong> sociedad actualexige, a <strong>la</strong> <strong>luz</strong> <strong>de</strong>l Evang<strong>el</strong>io;• vive <strong>en</strong> coher<strong>en</strong>cia con <strong>la</strong> fe que profesa y que c<strong>el</strong>ebra− vive y ofrece a los <strong>de</strong>más un constante testimonio <strong>de</strong> conversión;− actúa conforme a sus convicciones cristianas;− sus actos no traicionan su conci<strong>en</strong>cia;− sabe convivir con sus hermanos y respetarlos;− mi<strong>de</strong> sus capacida<strong>de</strong>s reales, y <strong>la</strong>s <strong>en</strong>trega a <strong>la</strong> causa <strong>de</strong>l bi<strong>en</strong> cong<strong>en</strong>erosidad y s<strong>en</strong>cillez;− supera <strong>el</strong> egoísmo y sacu<strong>de</strong> <strong>la</strong> t<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia a limitarse a lo fácil y a loinmediato; ti<strong>en</strong><strong>de</strong> continuam<strong>en</strong>te hacia respuestas positivas a Dios y a loshermanos;− se ubica, como persona y como cristiano, <strong>en</strong> <strong>la</strong> sociedad; procurarealizarse <strong>en</strong> <strong>el</strong><strong>la</strong> vocacional y profesionalm<strong>en</strong>te, inserto y comprometidocon <strong>la</strong> Iglesia, <strong>en</strong> su familia, <strong>en</strong> su comunidad y <strong>en</strong> su parroquia;− proyecta su influjo y su testimonio <strong>en</strong> todos aqu<strong>el</strong>los que le ro<strong>de</strong>an,crey<strong>en</strong>tes o no, para constituirse <strong>en</strong> “ferm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>la</strong> masa” (Lc 13,21);− dialoga aun con aqu<strong>el</strong>los que no pi<strong>en</strong>san igual, pero mant<strong>en</strong>i<strong>en</strong>dointactos sus principios cristianos;− <strong>de</strong>muestra su i<strong>de</strong>ntificación con Cristo, comprometiéndose activa yefectivam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión y ayuda espiritual y material a los<strong>de</strong>más, particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te a los más necesitados, aun a costa <strong>de</strong> r<strong>en</strong>unciasy sacrificios personales;− <strong>de</strong>nuncia con <strong>el</strong> gesto, con <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra y con los hechos, todo aqu<strong>el</strong>lo quese opone al <strong>de</strong>signio <strong>de</strong> Dios.La Pa<strong>la</strong>bra se hace vida <strong>en</strong> <strong>la</strong> persona <strong>de</strong>l catequista, qui<strong>en</strong> <strong>la</strong>proc<strong>la</strong>ma a los <strong>de</strong>más particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te a través <strong>de</strong>l testimonio personal. Asílo expresó <strong>el</strong> Papa B<strong>en</strong>edicto XVI a los obispos costarric<strong>en</strong>ses con ocasión <strong>de</strong><strong>la</strong> reci<strong>en</strong>te visita Ad limina (febrero 2008):Sobre los catequistas y animadores <strong>de</strong> <strong>la</strong>s comunida<strong>de</strong>s, <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r,convi<strong>en</strong>e r<strong>eco</strong>rdar <strong>la</strong> exig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> que acompañ<strong>en</strong> <strong>la</strong> transmisión <strong>de</strong> <strong>la</strong>recta doctrina con <strong>el</strong> testimonio personal, con <strong>el</strong> firme compromiso <strong>de</strong>vivir según los mandatos <strong>de</strong>l Señor y con <strong>la</strong> experi<strong>en</strong>cia viva <strong>de</strong> sermiembros fi<strong>el</strong>es y activos <strong>de</strong> <strong>la</strong> Iglesia. En efecto, este ejemplo <strong>de</strong> vidaes necesario para que su instrucción no se que<strong>de</strong> <strong>en</strong> una meratransmisión <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>tos teóricos sobre los misterios <strong>de</strong> Dios, sinoque conduzca a adoptar un modo <strong>de</strong> vida cristiano. Esto era <strong>de</strong>cisivo ya<strong>en</strong> <strong>la</strong> Iglesia antigua, cuando se examinaba al final si los catecúm<strong>en</strong>os,«han vivido correctam<strong>en</strong>te su catecum<strong>en</strong>ado, si han honrado a <strong>la</strong>sviudas, si han visitado a los <strong>en</strong>fermos, si han hecho obras bu<strong>en</strong>as»(Traditio Apostolica, 20).13

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!